Maftunaning

YUQORI  CHO`L  Respublikamizda  anchagina  maydonni  egallaydi.  Bunga 

Buxoro,Jizzax,Samarqand,Sirdaryo,Qashqadaryo,Surxandaryo,Qoraqalpog`istonni

ng Ustutr tekisliklari kiradi.Yuqori cho`l adir poyasiga yaqin bo`lganligidan uning 

ba`zi  joylarida  gips  aralash  tuproqlar  ham  uchraydi.Ayniqsa  bunday  yerlar 

Samarqand 

viloyatining 

Nurota,Buxoro 

viloyatining 

Konimex,Jizzaxning 

Forish,Qarnabcho`l,Mirzacho`lda  uchraydi.Yoz  va  kuz  bo`yi  bir  tomchi  ham 

yog`in  yog`maydi.  Qorlar  uzoq  saqlanmaydi.  Ksereofit  o`simliklar  ko`p  o`sadi. 

O`simliklarning asosini shuvoq o`simligi tashkil etadi. Adirda yaqin joylashganligi 

tufayli  yuproqda  namlik  bir  oz  ko``proq  havo  namligi  ham  ko`proq  ;  yillik 

temperature 14 – 18 gr ni tashkil etadi. Yooz va kuz bo`yi bir tomchi ham yomg`ir 

yog`madi.  Yoggan  yomg`ir  uzoq  saqlanmaydi.yuqori  cho`lning  o`simliklar 

dunyosi  turli  tuman.  Bu  yerda  kserofit  osimliklari  ko`p  o`sadi  o`simliklar 

qismining  asosiy  qismini  shuvoq  tashkil  etadi.yuqori  cho`l  adir  poyasiga  yaqin 

bo`lganidan uning bazi joylaridagios aralash tuproq ham uchraydi.                                                                         

OQSOKSOVUL( HALOXYLON PERSIKUM ) sho`radoshlar oilasidan bo`yi 5 m 

daraxt.barglari  mayday  kattaligi  1.5  mm  bo`lgan  tangachali.u  ekilgan  yerlarning 

havosi nam bo`lib turli hil bir yilliko`simliklarning ancha normal o`sishiga yordam 

beradi  ko`chma  qumlarni  tutib  qolishi  tufaylitemir  yo`l  yoqlariga  cho`ldagi  ovul 

quduqlar  atrofiga  ekiladi.  Undan  eng  sifatli  yoqilg`I  ham  tayyorlanadi..  undan 

tayyorlangan  komir  oyoq  og`riq  kasalligiga  yaxshi  davo  beradi.uning  guulidan 

---

 

10 

1

0 

achchiqtuzlar oliinadi.u Qizilqum Buxoro oblastlarida qumloq joylarda ustyurtning 

janubi tomonidagi adirda ko`p o`sadi. 

YANTOQ(Alhagi  sparsifpliya  shap)dukkakdoshlar 

oilasi  ,bo`yi60-80sm,ko`p  yillik  o`simlik.ildizi  15-

20m  chuqurlikkacha  boradi.  Uning  uchinchi  tartibli 

shoxchalari  tikanga  aylangan.Barglari  tuksiz,2-

4smuzunlikda,eni1,5-2,5 

sm,elipsimon 

yok                                                                              

teskari  tuxumsimon,ohiri  uchli  b,b  tugaydi.  Gullari 

pushti  tuksiz.Uzunligi  1sm,3-58  tadan  shohchalarga 

o`rnashadi. 

MevasiAvgust-oktabr 

oylarida 

pishadi.urug`I po`st bilan qoplangan,  bo`g`im bo`lib 

joylashgan.urug`idan 

sekin 

ko`payadi 

Chorva   

uchun 

to``yimli 

ozuqa,undan 

shakar 

ham 

olishadi.Yoz davomida100-150 kg shakar to`plashi mumkin.

 

 

 YALTIRBOSH    (  BROMUS  TEKTORUM  )  boshoqdoshlar  oilasidan  bo`yi  20- 

30sm  bir  yillik  oo`simlik  .  poyasi  kam  shoxlangan  mayday  tukchalar  bilan 

qoplangan.u fevral oyida chiqadiaprel oyida gullaydi. Gullari oq rangli, changchisi 

bosshoq  qipigidan  chiqib  turadi.,  sarg`ish  rangda.  May  oyida  urug`I  pishadi  u 

qipig`  bilan  o`raglan.mevasi  boshoq  xolidapoyaning  uchki  qismida  joylashgan. 

Bandi uzun boshoqning uchida qipig`u bor.urig`idan yaxshi unadi.