MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 175
gəlməyibdirmi? Aya, bizlər belə möhtərəm şəxslərin vücudundan məhrummu qalmışıq? Bu suallara cavab verib deyə bilərik ki, bizim də çox böyük, müqtədir və xoştəb milli şairlərimiz olubdur və lakin mütəəssüf onların qədir və qiyməti nə öz vaxtlarında və nə bu halda bilinməyibdir» [30, 92]. Beləliklə, F.B.Köçərli hesab edirdi ki, bir millətin ədəbiyyatı onun məişətinin aynası deməkdir, yəni millətin dolanacağı, inkişafı, tərəqqisi, kamalı və s. onunla ölçülür [30, 70]. Başqa sözlə, şairlər ədəbiyyatda vətənə məhəbbət, millətə xidmət, dostluğa sədaqət kimi müqəddəs hisslərə yer versə daha yaxşı olar [30, 73]. Milli dil məsələsinə gəlincə, Köçərli yazırdı ki, bununla bağlı üç xətt var: «Kimi İstanbulda işlənən ədəbi dili tərif edib, onu sair yerlərdə işlənən türk dillərinə tərcih verir, kimi Azərbaycan türklərinin şiveyi-lisanını bəyənib, onun tərəfini saxlayır. Bir paraları da İbn-Yasəf kimi türklər üçün ümumi bir dil təsis etmək fikrindədirlər ki, hər yerdə o dildə danışılıb yazılsın» [30, 124]. Bu üç xətt arasında Azərbaycan türk dilini müdafiə edən Köçərlinin fikrincə, Azərbaycan türkləri osmanlı şivəsini o baxımdan qəbul edə bilməz ki, İstanbul ədibləri öz dillərini unudub fars və ərəb terminləri ilə doldurublar. Doğrudur, Köçərli etiraf edirdi ki, Azərbaycan türkləri də uzun müddət farslarla bir yerdə yaşamağa məcbur olduğu üçün, bir növ onların dilinin təsirinə məruz qalıbdır: «Amma bunula belə, dilimizi o qədər qəliz və dolaşıq etməyibdir ki, onu anlamaq olmasın» [30, 125]. Bununla da Köçərli C.Məmmədquluzadə, Ö.F.Nemanzadə, A.Şaiq və başqaları kimi hesab edirdi ki, İstanbul şivəsini Azərbaycanda tətbiq etmək istəyən Ə.Hüseynzadə, M.Hadi və başqalarının tutduğu yol səhvdir.
|