MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hüseyn Cavid
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
240 240 Sabir, Vaqif, Zakir, Vidadinin bütün zəhmli, döyüşkən şeirlərini bilələr» [258]. Hesab edirik ki, həmin dövrdə milli mədəniyyəti beynəlmiləl-proletar mədəniyyətə qarşı müdafiə edənlər arasında H.Cavid və Ə.Cavad xüsusilə fərqlənmişlər. Məhz islamçılığa, türkçülüyə, o cümlədən Azərbaycan türkçülüyünə bağlılığın nətiəsi idi ki, Sovet Rusiyasının Azərbaycanı əsarət altında saxladığı dönəmdə də Hüseyn Cavid bu ideyalardan üz döndərmədi. Əksinə hər bir şeirində, dramında, poemasında onu yaşatmağa çalışdı. Buna bariz örnək H.Cavidin 1920-1930-cu illərdə qələmə aldığı «Topal Teymur» ilə «Peyğəmbər» əsərləridir ki, o, burada bilavasitə milli və dini dəyərləri müdafiə etmişdir. Xüsusilə, Azərbaycan türkləri bu dövrdə səhnəyə qoyulan «Tolpal Teymur»da türklüyün ümumi qəhrəman tipi Teymurun obrazından fövqəladə dərəcədə razı qalmışdır. Çünki Cavid bu əsərdə Teymuru türklüyün və islamın böyük bir türk oğlu kimi tərif etmişdir [61, 271]. Eyni zamanda, o, bu əsərində Teymurla İldırım Bəyazid arasındakı tarixi döyüşü sonuncunun dilindən bir tərəfin deyil, bütün türk millətinin məğlubiyyəti kimi qələmə almışdır [61, 302]. H.Cavid göstərmək istəmişdir ki, türk və islam birliyini daxildən qorusaq, başqa bir millət onun haqlarını qəsb edə bilməz. Bunu, sonradan başa düşən beynəlmiləlçi bolşeviklər bir tərəfdən pyesin göstərilməsini qadağan etmiş, digər tərəfdən «panturanist tiplərini realizə etməyə cəsarət edən» H.Cavidin əleyhinə təbliğat aparmağa başlamışlar. Fikrimizcə, Cavidin «Siyavuş» əsərində də milli istiqlal ideyası təbliğ olunmuşdu. Bir növ o, Rəsulzadənin «Əsrimizin Siyavuşu» siyasi-fəlsəfi əsərini bədii dillə ifadə etmişdi. H.Cavid də Rəsulzadə kimi bir türk qəhrəmanının – Siyavuşun ölümünü, yəni Azərbaycanın Rusiya tərəfindən
|