MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

         

Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)

 

330 

330 

kəsməyə çalışırdısa və s. bütün bunlar təbii olaraq etiraza səbəb 

olmuşdu. Bu məsələ ilə bağlı Ə.Cəfəroğlunun gəldiyi qənaət də 

doğrudur:  «Rus  hakim  dairələrinin  qarşılarına  qoyduqları  əsas 

məsələ  yerli  əhalini  çox  da  qorxutmadan  Qafqaz  türkləri 

arasındakı  istiqlal  fikrinin  kökünü  birdəfəlik  kəsmək,  digər  iki 

qonşu  islam  ölkəsinin  –  İranın  və  Türkiyənin  Azərbaycan 

üzərindəki siyasi və dini imkanlarını birdəfəlik aradan qaldırmaq 

idi.  Rus  idarəçilərinin  fikrincə,  bu  məqsədə  çatmaq  üçün  ən 

müvafiq  yol  yerli  Qafqaz  millətlərini  ruslaşdırmaq,  onların 

arasında  mümkün  qədər  tez  müddətdə  özünə  sədaqətli  zümrə 

yaratmaq idi» [63, 230]. Ancaq Azərbaycan türkləri milli və dini 

dəyərlərini Rus-Qərb-Avropa müstəmləkəçiliyinə  qarşı qoymağı 

bacarmış, Türk-İslam birliyindən heç vaxt geri çəkilməmişlər. 

Azərbaycan Cümhuriyyətinin müstəqilliyi əlindən aldığı 

üçün  Sovet  Rusiyasına  bəslədiyi    kini  gizlətməyən  Almas 

İldırım  yazırdı  ki,  milli  istiqlalsız  ona  nə  «Yeni  dünya»-Sovet 

beynəlmiləlçliliyi, nə də «rus kommunizmi»  lazım deyildir. O, 

«Mənim  türküm»  şeirində  sovet  beynəlmiləlçiliyinə  olan 

nifrətinin  və  vətənə  olan  sevigisinin  ifadəsi  olaraq  yazırdı: 

«Qafqasın  eşqi  bütün  zər  dolu  dünyaya  dəyər,  Desələr  yurdu 

unut,  al  «Yeni  dünya»yı  əgər,  Söylərəm,  eşqimi  ver,  haqqımı 

ver,  yurdumu  ver,  Dinləsin  qoy  bütün  aləm  bu  boğulmaz 

səsimi!» [116, 89]. 

Sovet  beynəlmiləlçliliyi-«rus  kommunizmi»nə  qarşı 

türkçülüyü-islamçılığı qoyan A.İldırım Azərbaycan Milli İdeya-

sının  bir  zaman  müqəddəs  inqilabla  gerçəkləşəcəyinə  inanırdı. 

Bu  inamla  da  A.İldırım  «Müqəddəs  ixtilal»  şeirində  yazırdı:  

«Doğan  günəşlə  qopsun  bir  axın  vəlvələsi,  Görünsün  qan 

köpüklu  qasırğanın  yeləsi,  Bitsin  əsir  türklüyün,  bitsin  artıq 

çilləsi,  Nə  zəncirli  bir  Qafqas,  nə  qan  qusan  bir  Ural,  İxtilal 

---