MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 361
müəyyən bir keçid dövründə onlar üçün ən məqbul variant idi. Bu baxımdan yalnız milliyyət məsələsindən çıxış etməklə, beynəlmiləliyyət və islamiyyəti tamamilə bir kənara qoymaqla milli şüuru formalaşdırmaq istənilən effekti verə bilməzdi. Məhz əksər aydınlarımızın sosial-demokratizmə münasibətdə doğru mövqe tutmaları, son nəticədə türkülüyün və islamçılığın bir ideya kimi marksizm üzərində qalib gəlməsi ilə nəticələnmişdi. Bununla da milli şüurun əsas bazisi türkçülük və islamçılıq olmuşdur. Göründüyü kimi, bu dövrdə müxtəlif ideyaların fonunda milli şüurun formalaşması heç də asan olmamışdır. Bir tərəfdən marksistlər və sosialistlər, digər tərəfdən mühafizəkarlar və ittihadçılar milli şüurun formalaşması prosesinə əngəl olmağa çalışmışlar. Çünki bu qüvvələr hesab edirdilər ki, milli şüura sahib olmaq uyğun şəkildə dünyada sosializmin və islamiyyətin qələbəsinə nail olmağa əngəldir. Bu mənada, milli şüuru sosialist və islami beynəlmiləlçiliyə zidd sayanlar hesab edirdilər ki, Azərbaycan milli ideyası utopiyadan başqa bir şey deyildir. Üstəlik, onların fikrincə, Azərbaycan milli ideyası «İslam birliyi»nə, yaxud da sosializm hərəkatına zərbə idi. Parlamentin ilk iclaslarının birində Rəsulzadə məhz bu cür müddəaları nəzərə alaraq demişdir ki, vaxtilə Azərbaycan milli ideyası irəli sürüləndə mühafizəkar islamçılar bunu «İslam birliyi»ni parçlamaq, sosial-demokratlar isə dünyada sosializmin qalib gəlməsi ideyasına xəyanət kimi görmüşlər. Ancaq Cümhuriyyət yarandıqdan sonra istər mühafizəkar islamçılar, istərsə də sosialistlər Azərbaycan milli ideyasını iki əllə müdafiə etmişlər [34, 50].
|