Mahsulotlar sifatini aniqlash va sertifikatlash

Paxta tolasidagi nuqson va iflos aralashmalami aniqlash
 
Paxta tolasiga organik va mineral ko„rinishdagi iflos jismlar 
aralashgan boiadi. Bulardan tashqari, paxta tolalarida tabiiy paydo boigan - 
gajjaklik, murakkab gajjaklik, pishmagan tolaning yaltiroq parchasi, 
pishmagan va maydalangan tukli chigit ham boiadi.
Paxta tozalash korxonalari laboratoriyalarida tolaning nuqsonlar va 
ifloslik yig„indisini aniqlashda qoi bilan ajratish vamexanizatsiya- 
lashtirilgan usulda tahlil qilish usullari qoilaniladi.
Tolaning nuqsonlari iflosligini qoi bilan aniqlanganda I va П navlar 
uchun 50 g va Ш, IV va V navlar uchun 10 g og„irlikda uch marta analiz 
qilinadi. Birinchi tekshirishda yirik iflosliklar, gajjaklar, murakkab 
gajjaklar, oiik, maydalangan chigitlar va pishmagan tolaning yaltiroq 
parchasi ajratib olinadi. Ikkinchi tekshirishda qolgan toza toladan yuqori 
navlar uchun 1/20 qismini va past navlar uchun 1/10 qismini ajratib, bu 
namunadan tolali chigit qobig„i va mayda
104

---

ifloslik ajratiladi. Uchinchi marta tekshirishda ikkinchi tekshirishdan 
chiqqan toza tolaning yuqori navlari uchun 1/15 qismini va past navlar 
uchun 1/2 qismini ajratib, bu namunadan faqat tugunchaklar ajratiladi.
Shundan keyin ajratilgan iflosliklar va nuqsonlar alohida tarozida 
tortilib, boshlang„ich namunaning og„irligiga (50 g yoki 10 g) nisbatan 
foizi aniqlanadi:
Paxta tolasidagi nuqson va iflos aralashmalaming yig„indisini 
aniqlashda AX-2 tola analizatoridan foydalaniladi. Ushbu usulning 
mohiyati shundaki, paxta tolasi tarkibidagi nuqson va iflos aralashmalami 
mexanikaviy ajratib, boshlang„ich namunaning og„irligiga nisbatan foizi 
aniqlanadi. AX-2 belgili analizatorida ishlash uchun keltirilgan tola 
namunasidan har birining og„irligi 100 g bo„lgan ikkita kichik namuna olib, 
ulaming har biri 8 daqiqa davomida analizatordan o„tkaziladi.