Tajribalarnil suvda eriydigan sirka kislota tuzlari bilan bajariladi.
1. Sulfat kislota atsetatlar bilan reaktsiyaga kirishib, ulardan erkin sirka kislotani siqib chiqaradi. Ajralgan sirka kislota tekshirilayotgan eritma isitilganda buqlanib, oziga qos sirka qidini qosil qiladi.
2CH3COONa+H2SO4 = 2CH3COOH+Na2SO4 2CH3COO-+2H+ = 2CH3COOH
Probirkaga 5-6 tomchi natriy atsetat eritmasidan solib, ustiga 2 tomchi kontsentrlangan sulfat kislota tomiziladi. Aralashmani eqtiyotlik bilan isitiladi. qosil bo’lgan sirka kislotani qididan bilinadi.
2. Etil spirti C2H5OH atsetat eritmalari bilan kontsentralangan H2SO4 ishtirokida efir qosil qiladi. qosil bo’lgan efipHi oziga xos qididan bilish mumkin:
2CH3COONa+H2SO4 = 2CH3COOH+Na2SO4 CH3COOH+C2H5OH = CH3COOC2H5+H2O
Probirkaga 0,5 ml natriy atsetat eritmasidan solib, ustiga 1 ml etil spirti va 0,5 ml kontsentrlangan H2SO4 dan qoshamiz va probirka ichidagisi bilan isitiladi. qosil bo’lgan etilatsetat efirini xushbuy qididan bilish mumkin.
Reaktsiyani o’tkazish sharoiti:
- Reaktsiya kuchli kislotali muqitda o’tkaziladi;
- Eritmani isitish efir qosil bo’lish reaktsiyasini tezlashtiradi;
- Eritmada kumush nitrat yoki sulfat (katalizator) ni ishtiroki reaktsiyani jadallashtiradi. Shuning uchun reaktsion aralashmaga bu moddalardan birortasini kichik kristalini tashlash tavsiya qilinadi.
