Mavzu: didaktika talim nazariyasi sifatida

Zamonaviy didaktik tizim XX asrning 50-yillarida psixolog va pedagog B.Skinner qismlarga bo`lingan axborotlarni yetkazish, bu jarayonni muntazam nazorat qilish asosida materialni o`zlashtirishda samaradorlikka erishish g`oyasini ilgari suradi. Mazkur g`oya keyinchalik dasturiy talimning asosi bo`lib qoldi. Bugungi kunda muammoli taminlashga erishishni nazarda tutadi. Muammoli talim konsepsiyasi XX asrning 50-yillarida keng tarqaldi. Uning g`oyalarini amalga oshirish taYaqin rivojlanish zonasiTagi qonunida tatirof etilgan.



Talim jarayonida o`quvchi shaxsini hurmat qilish, uning shadodini rivojlantirishni nazarda tutadi. Demokratlashtirish esa pedagogik jarayonda rasmiyatchilikka yo`l qo`ymaslik, talim tizimi ijtimoiy buyurtmani bajarishga xizmat qiladi, barkamol shaxs va yetuk mutaxassisni tarbiyalash vazifasini bajaradi.



5. Zamonaviy pedagogikada taparadeigmalum bosqchida tatirof etilgan nazariy hamda metodologik ko`rsatmalar to`plami bo`lib, u talimning quyidagi paradigmalari keng tarqalgan:

1. 
   An konservativ paradigma (bilim paradigmasi).
   
2. 
   Rasionalistik (bixevioristik) paradigma.
   
3. 
   Fenomenologik (gumanistik) paradigma.
   
4. 
   Texnokratik paradigma.
   
5. 
   Ezoterik paradigma.
   

Ayni vaqtda tanaviy boyliklarini yaratishga yo`naltirilgan faoliyatning sinalgan usullari sifatida talqin etiladi.
3. shaxsiy yondashuv - madaniyat muayyan shaxs timsolida namoyon bo`ladi.

Madaniyatga nisbatan turli yondashuvlarning mavjudligi bir qator paradigmalarning yaratilishiga zamin yaratadi.

Har bir paradigma muayyan talimning samarali tizimi;

- o`quv yurtlari oldida turgan eng muhim, ustuvor masala;

- taanaviy paradigmasi (modeli) (J.Majo, L.Kro, J.Kapel va boshqalar)

Unga ko`ra taBilim, qanchalik qiyin bo`lmasin bilim olishanaviy paradigma maktabning maqsadi yosh avlodga individual rivojlanishi hamda ijtimoiy tartibni saqlab qolishga yordam beruvchi madaniy meroslarning muhim elementlari lim olish, taraqqiyot va madaniyatning eng muhim elementlarini avloddan-avlodga yetkazish.

2. Rasionalistik (bixevioristik) paradigma (P.Blum, R.Gane, B.Skinner va boshqalar). Rasionalistik paradigma diqqat markazida taminlovchi samarali usullari yotadi. Ta o`quvchilarda g`arb madaniyati ijtimoiy qoidalari, talablari va ko`zlagan maqsadlariga mos keladigan moslashtiruvchi ni shakllantirishdir. Shu bilan bir vaqtda, atamasi bilan sirlanishlar ifodalanadi (R.Tayler).



Bunda talim, tuzatishlari bo`lib qoladi. Buning oqibatida, talum sharoitlarda, o`quvchiga taati bilan aniqlanadi. Olimning fircha, talim muddatlariga bo`lgan cheklashlar olib tashlanganda o`quv kursining butun muzmunini o`zlashtirib olishga qodirlar. Ana shu nuqtai nazardan o`quvchilar tomonidan bilimlarning muvaffaqiyatli o`zlashtirishini talim yakunida erishilishi kerak bo`lgan aniq natijalarning ro`yxati va unga muvofiq keluvchi testlarni tuzadi.