“Mən fəxr edirəM ki, AzərbAycAnlıyAM!”

bAyTArlıq

doğru dəyişməyə başladı. Bu dəyişikliklərin 

səviyyəsi  isə  göstəricinin  xarakterindən  və 

xəstə  heyvanın  fərdi  xüsusiyyətindən  asılı 

olaraq müxtəlifdir.

Birinci  müalicə  kursundan  sonra  aparı-

lan  müayinədə  müalicədən  əvvəlki  səviy-

yəyə  nisbətən  müəyyən  dəyişiklik  qan  və 

sidik göstəricilərində qeyd olundu. Belə ki, 

qanda hemoqlobinin miqdarı (xüsusən 1437 

və  1222  №-li  inəklərdə)  kəskin  dərəcədə 

(1.5-2 dəfə) artdı. Protrombinin səviyyəsi isə 

xeyli  aşağı  düşdü.  Peroksidaza  fermetinin 

göstəricisində əsaslı dəyişiklik olmadığı halda, 

katalaza fəallığı xeyli artdı və qələvi fosfo-

taza  bir  qədər  azaldı.  Təcrübə  inəkləri nin 

iki  başında  (1437  və  1222  №-li  )  sidikdə 

demək olar ki, müalicədən əvvəlki göstərici-

lər eyni qaldı. Lakin 1505 №-li inəkdə sidiyin 

rəngi  narıncı-sarıya  çevrildi,  şəffaflaşdı  və 

mikroskopik  müayinədə  makrohematuriya 

mikrohematuriyaya  çevrildi.  Lakin  bu  hey-

vanda proteinuriyanın səviyyəsi cüzi miqdarda 

azaldı. Birinci müalicə kursundan 4 və 9 gün 

sonrakı müayinələrdə qanın və sidiyin gös-

təriciləri onların birinci müayinədəki istiqa-

mətə  və  səviyyəyə  dəyişməsi  davam  etdi. 

Xüsusən  1505  №-li  inəkdə  xəstəliyin  mik-

rohematuriya forması saxlanıldı.

İkinci müalicə kursundan sonra aparılan 

müayinələrdə  göstəricilərin  əksəriy yəti 

daha fərqli nəzərə çarpdı. 1437 №-li inəyin 

qanında  hemoqlobinin  miqdarı  dəyiş mədiyi 

halda,  digər  iki  başda  müayinənin  status 

dövrünə  (müalicədən  əvvəl)  nisbətən  9.5-

16.2  %  artdı.  Eritrositlərin  miqdarı  hər  üç 

heyvanda  31.9-39.5%  çoxaldı.  Protrombi-

nin  göstərici  isə  1437  №-li  inəkdə  3  dəfə, 

digərlərində  24.7-28.4  %  azaldı.  Katalaza-

nın  fəallığı  da  yüksəlməyə  doğru  xeyli 

dəyişdi.  Bu  1437  №-li  inəkdə  daha  kəskin 

(4.5 dəfə), o birilərində bir qədər az səviy-

yədə  (2dəfə)  artdı.  Peroksidazanın  göstəri-

cisindəki dəyişiklik o qədər də səciyyəvi ol-

madı. Qələvi fosfotaza göstəricisi də kəskin 

dəyişdi:  1222  №-li  inəkdə  2  dəfə,  digər-

lərində 23.7-30 % azaldı.

İkinci müalicə kursundan  sonra  təcrübə 

heyvanlarından  bir  başında  (1437  №-li) 

sidikdə  fiziki  dəyişiklik  göründü.  Onun 

rəngi  al  qırmızıdan  narıncıya  çevrildi  və 

şəffaflaşdı. Mikroskopik müayinədə mikro-

hematuriya  qeydə  alındı.1222  №-li  inəkdə 

sidiyin  fiziki  göstəriciləri  əvvəlki  kimi 

qeydə  alındı.  1505  №-li  inəkdə  isə  sidiyin 

sarı rəngi, şəffaf vəziyyəti və mikrohematu-

riya forması saxlanmışdı. Burada diqqəti cəlb 

edən bir cəhət də proteinuriyanın səviyyəsi 

olmuşdur.  1222  və  1505  №-li  inəklərin 

sidiyində  zülal  ixracı  bir  qədər  azalmışdır, 

(müvafiq olaraq 24.1 və 24.5 %)

Üçüncü müalicə kursundan sonra aparı-

lan  müayinələr  göstərdi  ki,  inəklərin  qa-

nında  hemoqlobin  7-10  %-ə,  eritrositlərin 

miqdarı  3.82-5.2  mln.  səviyyələrinə  çatdı. 

Protrombinin  göstəricisi  2-ci  müalicə  kur-

sundan sonrakı hədlər səviyyəsində qaldısa 

da  peroksidazanın  miqdarı  həm  status 

göstəricisinə,  həm  də  2-ci  müalicə  kursun-

dan sonrakı göstəriciyə görə müəyyən qədər 

artdı.  Katalaza  göstəricisi  isə  o  qədər  də 

dəyişmədi. Qələvi fosfotaza rəqəmi isə status 

rəqəmlərinə görə aşağı səviyyəsini saxladı.

Sidiyin  göstəricilərində  baş  verən  dəyi-

şiklik yanlız 1437 №-li inəkdə qeydə alındı. 

Bu  inəkdə  mikrohematuriya  yenidən  də 

makrohematuriyaya  çevrildi.  Sidik  tünd-

şabalıdı rəng aldı və bulanıqlaşdı. Digər iki 

baş  inəkdə  isə  sidiyin  göstəriciləri  dəyiş-

mədi. Sidikdə zülal ifrazı bir qədər də azaldı 

(0.52-1.052 q %).

Dördüncü  müalicə  kursunda  yerli  müa-

licə üçün indiyə kimi isti fadə edilən albusid-

naftalan  qarışığını  ammargen  məhlulu  ilə 

əvəz  olundu.  Qalan  ümumi  müalicə  prepe-

ratlarının işlənməsi isə əvvəlki kimi davam 

etdirildi.

Bu  müalicə  kursundan  sonra  inəklərin 

qanı iki dəfə müayinə edilərək, onlar bir ay 

---