65
3.2. VERGİLERİN TASARRUFLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Vergi sistemi, gelir dağılımının daha adil hale getirilmesinde, toplam
tasarrufların ve dolayısıyla ekonomik büyümenin teşvikinde devletin sahip olduğu en
önemli maliye politikası aracıdır
110
. Vergi sisteminin bireysel tasarruflar üzerindeki
etkisi iki aşamada ortaya çıkmaktadır. İlk aşama, gelirin vergilendirildiği aşama,
ikinci aşama ise tasarruf kararının verildiği aşamadır. İlk aşamada, gelir üzerindeki
vergi oranı ne kadar yüksek olursa, kişisel gelirdeki düşme dolayısıyla yapılabilecek
tasarruf miktarı da o derecede azalacaktır. İkinci aşamada ise, tasarruf yapabilecek
kadar geliri olan birey, en yüksek getirisi olan tercihler arasında karar verecektir. Bu
karar verme sürecinde, tasarrufların net getirisini etkileyen vergi oranları belirleyici
olacaktır. Alternatif tasarruf araçlarının getirileri ve bu getirilerin ne kadarının
vergiye gideceği, gelir sahibi tarafından tasarruf kararlarında dikkate alınır
111
.
Vergiler doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak üretilen malın maliyetine ya
da satış fiyatına girerek karı azaltırlar ve malın üretimini ya da kullanımını
engellerler
112
.
Mal ve hizmetler üzerinden alınan dolaylı vergiler gönüllü tasarrufları
sınırlayıcı etki yaratır. Sigorta hizmetleri için ödenecek primler kişilerin kullanılabilir
gelirinde azalmaya sebep olacaktır. Eğer yüksek gelir grubundan bir kimse kişisel bir
hayat veya hayat dışı sigorta sözleşmesi yapması durumunda kişinin yüksek gelire
sahip olması nedeniyle tüketimi tasarrufuna oranla daha düşük düzeyde olduğundan
gelirinde hissedilebilir bir azalma olmayacaktır. Zaten kişi gelirinin bir bölümünü
tasarrufa ayırmış olduğundan çeşitli risklere karşı önlem alarak toplam faydasını
maksimize etmek şansını sigorta sözleşmesi yaparak elde edecektir.
110
Recep BIYIK, KIRATLI Aydın,
Vergi Teşvikleri ve Korumaları, Maliye Hesap Uzmanları
Derneği, Yıldız Ofset, İstanbul, 2001, s. 4.
111
Hasan ATILGAN
Vergilemenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye’deki
Durum Analizi, 2004 Ankara, T.C. Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu
Başkanlığı, Yayın No:2004/365, ss. 95-96.
112
Mehmet ÖZKARA,
Türk Vergi Sisteminde İstisna ve Muafiyet Uygulamalarının
Dostları ilə paylaş: