Microsoft Word etno kitab son srift 12

ETNOPSİXOLOGİYA 
108 
mədəniyyət üçün sabit (stereotipik) olan davranış formalarının 
daxil edilməsinə görə daha da genişlənib. Əvvəllər ənənə və 
adətlərə həyatın müxtəlif sferalarına aid olan kateqoriyalar kimi 
baxılırdı: ənənə cəmiyyətin mənəvi həyatına, adətləri isə müşahidə 
olunan davranışlara aid edirdilər. Buna müvafiq olaraq 
etnopsixologiyada ənənələr kimi nəsildən nəsilə ötürülən insanın 
dünyaya münasibətin xüsusiyyətləri dəyərləri, maraqları, əxlaqi 
normaları öyrənilirdi, adətlər kimi isə davranışın sabit formaları və 
ya stereotipləri öyrənilirdi. 
Mədəniyyət anlayışı daha geniş anlayışdır və ənənə termini 
onun mərkəzi bir hissəsidir. Müasir etnopsixologiyada ənənələrin 
məhz dəyərlər və normalar kimi öyrənilməsi daha geniş vüsət 
almışdır. 
Ədəbiyyatın böyük bir həcmini təhlil etdikdən sonra U.Stefan 
və K.Stefan mədəniyyətin 11 ölçüsünü seçmişlər. 
1. İndividualizm və kollektivizm və yaxud fərdi/qrup 
məqsədlərinə yönəlmə 
2. Mədəniyyətdə qəbul edilmiş normaların pozulmasına 
tolerantlığın dərəcəsi 
3. Qeyri-müəyyənlikdən uzaqlaşma dərəcəsi 
4. Maskulinizasiya/feminizasiya, yəni mədəniyyətdə 
qadın/kişi üçün stereotip keyfiyyətlərinin qiymətləndirməsi 
5. “Yaxşı”, “pis”, “qarışıq” kimi insan varlığının təbiətinin 
qiymətləndirilməsi 
6. Mədəniyyətin mürəkkəbliyi, onun differensiasiya dərəcəsi 
7. Emosional kontrol, yəni emosional ekspressiyanın 
mümkün ola bilən dərəcəsi 
8. Əlaqələrin yaxınlığı, yəni ünsiyyət zamanı mümkün ola 
bilən məsafə və toxunmalar 
9. Fərd və “hakimiyyət” arasında məsafə 
10. 
Yüksək məzmunluq/aşağı məzmunluq, yəni situasi-
yadan asılı olaraq davranışda fərqlərin maksimallaşması/ 
minimizasiyası 
11. 
İnsan/təbiət dixotomiyası, yəni insanın təbiət 

---