Microsoft Word etno kitab son srift 12
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ETNOPSİXOLOGİYA
93 - qrupdaxili konflikt - qruplararası konflikt Etnopsixologiya elmi əsasən qruplararası konfliktlərlə maraqlanır. Qruplararası konfliktlərin üç növü ayırd edilir: - siyasi konfliktlər (hakimiyyət uğurunda gedən mübarizə) - sosial-iqtisadi konfliktlər (əməklə kapital arasında) - etnik konfliktlər (etnik birliklərin hüquq və marağı uğurunda) Etnik konfliktlərin müxtəlif cür təsnifatı mövcuddur. Müəyyən ərazi vahidini əsas götürdükdə konfliktin dövlətlərarası, regionlararası və yerli növləri ayırd edilir. Məsələn, SSRİ-nin tərkibində olanda erməni-azərbaycanlı konflikti regionlararası konflikt kimi səciyyələndirilirdi. İndi isə bu konflikt artıq dövlətlərarası münaqişə kimi qiymətləndirilir. Etnik konfliktlər müxtəlif məqsədlərlə bağlı yaranır. Bir halda etnik konfliktin predmeti kimi sosial-iqtisadi problemlər çıxış edirsə, digər halda mədəniyyət və dillə bağlı olan məsələlər olur. Siyasi xarakterli etnik konfliktlər, əsasən etnik birliklərin milli muxtariyyət hüququ əldə etməsindən tutmuş, tam miqyaslı konfederasiya əldə etməsi ilə əlaqədar olur. Ərazi iddiaları ilə bağlı olan konfliktləri isə dövlət sərhədlərinin dəyişdirilməsi və öz mədəni-tarixi kökünə “doğma” olan dövlətə birləşmə və ya yeni müstəqil dövlətin yaradılması tələbinin irəli sürülməsi ilə bağlı olur. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, konflikt iştirakçıları qarşılarına bir neçə məqsəd də qoya bilərlər: siyasi hüquq, bərabər iqtisadi vəziyyət və dil hüquq və s. Müasir dünyada polietnik dövlət və cəmiyyətlərin hamısında etnik birliklər arasında etnik gərginlik yaşanılır. Belə bir gərginlik bütün polietnik cəmiyyətlərin hamısında yaşanılır. Məsələn, ABŞ- da ağlarla neqrlər və hindular arasında, Böyük Britaniyada ingilislərlə irlandlar arasında, İranda farslarla azərbaycanlılar arasında, Rusiyada ruslarla çeçenlər, tatarlar arasında, Gürcüstanda gürcülərlə abxazlar arasında, Türkiyədə türklərlə kürdlər arasında |