Mövzu № Mülki müdafiənin yaranma tarixi, rolu və vəzifələri Plan
Yüklə 1,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
təsdiq edilmişdir
Fövqəladə halların qarşısının alınması və belə hallarda fəaliyyət üzrə Azərbaycan Dövlət Sistemi haqqında Əsasnamə 1. Bu Əsasnamə Fövqəladə halların qarşısının alınması və belə hallarda fəaliyyət üzrə Azərbaycan Dövlət Sisteminin əsas vəzifələrini, təşkilini və iş qaydalarını müəyyən edir. 2. Fövqəladə halların qarşısının alınması və belə hallarda fəaliyyət üzrə Azərbaycan Dövlət Sistemi fövqəladə halların qarşısının alınması, belə hallar yarandıqda isə, əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və xalq təsərrüfatında ziyanın azaldılması məqsədilə təşkil edilmişdir. 3. Azərbaycan Dövlət Sisteminin əsas vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir: Fövqəladə hallar yaranarkən respublikanın ərazisində adamların həyatının və sağlamlığının, maddi və mədəni sərvətlərin, təbii mühitin mühafizəsi üzrə bir sıra iqtisadi və hüquqi tədbirlərin həyata keçirilməsi, bunlardan ötrü uzunmüddətli məqsədyönlü proqramların işlənib hazırlanması və yerinə yetirilməsi, elmi araşdırmaların və təcrübə-konstruktor işlərinin təşkili; təbii mühitin və təhlükə potensiallı obyektlərin vəziyyətinin müşahidə və nəzarət üzrə respublika Sisteminin etibarlı işinin təmin edilməsi, müxtəlif fəlakətlər baş verməsi ehtimalının proqnozlaşdırılması, təhlükə potensiallı obyektlərin vaxtında aşkar edilməsi, əmək təhlükəsizliyi tələblərini ödəməyən istehsalatların yenidən qurulması, yaxud bağlanması üzrə lazımi tədbirlər görülməsi, xalq təsərrüfatı obyektlərində və sahələrində, əhalinin həyat təminatı sistemlərində işin dayanıqlığının artırılması, maddi-texniki vasitələr, tibbi avadanlıq və dərmanlar, ərzaq ehtiyatları və digər xüsusi ehtiyatların yaradılması; Azərbaycan Dövlət sistemi idarəetmə orqanlarının, qüvvə və vasitələrinin fövqəladə hallarda fəaliyyətə yüksək hazırlığının, baş vermiş hadisələrin xarakterini, miqyasını və ehtimal olunan nəticələrini düzgün qiymətləndirməklə çevik fəaliyyətinin, müvafiq dövlət idarəetmə orqanlarını və əhalini fövqəladə halların törənməsi və ya baş verdiyi barədə operativ xəbərdar edilməsinin, qüvvə və vasitələrin fəlakət rayonlarına vaxtında yeridilməsinin təmin olunması; Fövqəladə halların nəticələrini aradan qaldırmaqdan ötrü axtarış-xilasetmə, qəza-bərpa və digər təxirəsalınmaz işlərin yerinə yetirilməsi; Fövqəladə halların qarşısının alınması və nəticələrinin aradan qaldırılması məsələlərində qarşılıqlı yardım məqsədi ilə digər dövlətlərlə qarşılıqlı fəaliyyətin və xarici ölkələrlə əməkdaşlığın təşkili. 4. Azərbaycan Dövlət Sistemi respublikada müəyyən edilmiş inzibati-ərazi bölgüsünə və sahələrarası dövlət birlikləri idarələrinin, dövlət konsernləri və assosiasiyalarının strukturuna müvafiq olaraq ərazi və xalq təsərrüfatı vəsilələrini əhatə edir. Sistemin ərazi və sahə vəsilələrinin konkret strukturları Respublika nazirlikləri, baş idarələri, habelə Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabineti, şəhər və rayon icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən müəyyən olunur və bu vəsilələr haqqında Əsasnamələrlə təsbit edilir. Bu zaman, adətən, hər bir vəsilə rəhbər orqanlardan, gündəlik idarəetmə orqanlarından, təbii mühitin və təhlükə potensiallı obyektlərin vəziyyətini müşahidə və nəzarət edən qüvvələr və vasitələrdən, fövqəladə halların nəticələrini aradan qaldıran qüvvə və vasitələrdən, rabitə və xəbərdarlıq sistemindən, digər maddi-texniki vasitələrdən, həmçinin tədris müəssisələri və elmi-tədqiqat təşkilatlarından ibarət olur. 5. Azərbaycan Dövlət Sisteminin rəhbər orqanları aşağıdakılardan ibarətdir: Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin fövqəladə hallar üzrə Komissiyası; Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin fövqəladə hallar üzrə komissiyası; Şəhər və rayon icra hakimiyyəti orqanlarının fövqəladə hallar üzrə komissiyaları; Xalq təsərrüfatı obyektlərində yaradılan obyekt fövqəladə hallar komissiyası (OFHK); Respublikanın nazirlikləri və baş idarələrində yaradılan sahə fövqəladə hallar komissiyası (SFHK). Fövqəladə hallar üzrə komissiyalara aşağıdakı şəxslər başçılıq edirlər: Azərbaycan Respublikasında—baş nazirin müavinlərindən biri; Naxçıvan Muxtar Respublikasında—baş nazirin müavini; Respublikanın şəhərlərində və rayonlarında—icra hakimiyyəti başçılarının birinci müavini; Xalq təsərrüfatı obyektlərində—baş mühəndislər. Nazirlik və baş idarələrdə sahə rəhbərlərinin müavini. Fövqəladə hallar üzrə komissiyalarda ştatlı struktur bölmələr (komissiyanın aparatı) yaradıla bilər. Belə bölmələrin tərkibi Respublika Nazirlər Kabineti, Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabineti, icra hakimiyyəti orqanlarının başçıları, nazirlik və baş idarələr tərəfindən, işin həcmindən asılı olaraq müəyyən edilir. Fövqəladə hallar üzrə obyekt komissiyaları onlara tələbat və təşkili üçün müvafiq baza olarkən yaradılır. 6. Azərbaycan Dövlət Sisteminin vahid məqsədləri nəzərə alınmaqla fövqəladə hallar üzrə bütün səviyyələrdən olan komissiyaların əsas funksiyaları aşağıdakılardan ibarətdir: tabeliyindəki müvafiq ərazilərdə, sənaye sahələrində, xalq təsərrüfatı obyektlərində Azərbaycan Dövlət Sisteminin və onun vəsilələrinin fəaliyyətinə rəhbərlik etmək; fövqəladə halların qarşısının alınması, müxtəlif qəzaların, təbii fəlakətlərin vurduğu ziyanın azaldılması üzrə tədbirlər işləyib hazırlamaq və həyata keçirmək, fövqəladə hallarda təhlükə potensiallı istehsalatlarda və xalq təsərrüfatı obyektlərində işlərin etibarlığını təmin etmək; tabeliyindəki ərazidə (obyektlərdə) təbii mühitin və təhlükə potensiallı obyektlərin vəziyyətini daimi müşahidə və nəzarəti, fövqəladə hallar yaranması ehtimalının və onun nəticələrinin proqnozlaşdırılması və qiymətləndirilməsini təşkil etmək; fövqəladə hallar yaranarkən idarəetmə orqanlarının, qüvvə və vasitələrin fəaliyyətinə daim hazırlığını təmin etmək; profilaktika tədbirlərinə, qəza-xilasetmə və qəza-bərpa dəstələrinin saxlanmasına və təchizatında, fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılmasına və zərərdidələrə yardım göstərilməsinə çəkilən xərclərin ödənilməsindən ötrü maliyyə və maddi-texniki ehtiyatlar yaratmaq; tabelikdəki ərazi fövqəladə hallar komissiyalarının fövqəladə halların qarşısının alınması və nəticələrinin aradan qaldırılması üzrə fəaliyyətlərini əlaqələndirmək; qonşu regionların fövqəladə hallar üzrə komissiyaları ilə hərbi komandanlıqla, ictimai təşkilatlar və hərəkatlarla fövqəladə hallar barədə məlumatların toplanması və mübadiləsi, lazım gəldikdə isə belə halların qarşısının alınması üçün qüvvə və vasitələr göndərilməsi məsələləri üzrə qarşılıqlı fəaliyyəti təşkil etmək; fövqəladə hallar yaranarkən və genişlənərkən, onların nəticələri aradan qaldırılarkən fəaliyyətə rəhbərlik etmək; tabelikdəki ərazilərdə, xalq təsərrüfatı obyektlərində fövqəladə hallar yaranarkən beynəlxalq yardımı bilavasitə bölüşdürmək və ondan istifadə etmək. 7.Azərbaycan Dövlət Sisteminin gündəlik idarəetmə orqanları aşağıdakılardan ibarətdir: fövqəladə hallar üzrə bütün səviyyədən olan ərazi komissiyalarının növbəti xidmətləri; nazirliklərin, baş idarələrin, xalq təsərrüfatı obyektlərinin növbətçi-dispetçer xidmətləri; bütün səviyyədən olan mülki müdafiə qərargahları; respublika xilasetmə dəstələrinin və fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılmasına cəlb olunan könüllü ictimai təşkilatların növbətçi xidmətləri. Azərbaycan Dövlət Sisteminin rəhbər orqanları və gündəlik idarəetmə orqanları onun idarəetmə sistemini təşkil edir. 8. Təbii mühitin və təhlükə potensiallı obyektlərin vəziyyətini müşahidə və nəzarət qüvvə və vasitələri aşağıdakılardan ibarətdir: Azərbaycan Respublikası Dövlət Təbiəti Mühafizə Komitəsinin, Azərbaycan Respublikası Dövlət Geologiya Komitəsinin, Azərbaycan Respublikası Dövlət Geodeziya Komitəsinin, Azərbaycan Respublikası Dövlətmədənnəzarət Komitəsinin, Azərbaycan Respublikası Dövlət Standartlar İdarəsinin qüvvələri; Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin Dövlət Sanitariya Nəzarəti qüvvələri (respublika gigiyena və sanitariya mərkəzi); Azərbaycan Respublikasının baytar xidməti qüvvələri (Kənd Təsərrüfatı və Ərzaq Məhsulları Nazirliyi); müşahidə və laboratoriya nəzarəti xidmətləri (idarələri), həmçinin Azərbaycan Respublikasının profilli elmi-tədqiqat təşkilatlarının, nazirliklərinin, baş idarələrinin və Elmlər Akademiyasının təbii mühitə nəzarətlə məşğul olan və müşahidə və laboratoriya nəzarəti sisteminə (MLNS) daxil edilmiş idarələri; Azərbaycan Respublikası Hidrometeorologiya Komitəsinin hidrometeoroloji və geliofiziki təbii hadisələr barədə xəbərdarlıq, təbii mühitin radioaktivliyini və çirklənməsini müşahidə qüvvələri, Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyasının seysmik müşahidələr və xəbərdarlıq xidməti qüvvələri və Azərbaycan Respublikası Dövlət Təbiəti Mühafizə Komitəsinin təbii mühitə zərərli maddə düşməsi mənbələrinə nəzarət qüvvələri; Azərbaycan Aerokosmik agentliyinin müşahidə qüvvələri. Təbii mühitin və təhlükə potensiallı obyektlərin vəziyyətini müşahidə və nəzarət sisteminin əsas vəzifələri bunlardır; təbii mühitin və təhlükə potensiallı obyektlərin vəziyyətini daimi müşahidə və nəzarət etmək, fövqəladə hallar yaranması ehtimalını, həmçinin onların nəticələrini proqnozlaşdırmaq və qiymətləndirmək; təbii mühitin vəziyyəti barədə məlumatlar toplamaq və onu ümumiləşdirmək; Kor-təbii hadisələrin baş verməsi və genişlənməsini, hmçinin hidrometeoroloji, geofiziki və ekoloji nəzarəti proqnozlaşdırmaq və müşahidələr aparmaq; xalq təsərrüfatı obyektlərinin tikintisi, modernləşdirilməsi və yenidən qurulması zamanı sənaye və ekoloji nəzarəti proqnozlaşdırmaq və müşahidələr aparmaq; xalq təsərrüfatı obyektlərinin tikintisi, modernləşdirilməsi və yenidən qurulması zamanı sənaye və ekoloji təhlükəsizliyə nəzarət etmək; seysmik rayonlarda tikinti normativlərinin gözlənilməsinə və tikintinin keyfiyyətinə nəzarət etmək; istehsal qüvvələrinin, sənaye sahələrinin və onların obyektlərinin inkişafı və yerləşdirilməsi üzrə və perspektiv planların və sxemlərin ekoloji ekspertizası; təbii ehtiyatlardan istifadə olunması və təbii obyektlərin istismarına nəzarət; təbii fəlakətlərin, texnoloji qəza və fəlakətlərin ekoloji nəticələrini proqnozlaşdırmaq və qiymətləndirmək; epizootiyalar və epifitotiyalar yaranması və yayılması ehtimalını proqnozlaşdırmaq. 9. Fövqəladə halların nəticələrini aradan qaldıran qüvvə və vasitələr aşağıdakılardan ibarətdir: nazirliklərin və baş idarələrin hərbiləşmiş və hərbiləşməmiş qəza-xilasetmə, qəza-bərpa, yanğınsöndürən və digər dəstələri; Azərbaycan Respublikası fəaliyyətdə olan tikinti, xüsusi və quraşdırma təşkilatları, nazirlik və idarələrinin tikinti bölmələrinin bazasında yaradılan qəza- bərpa dəstələri; respublika Səhiyyə Nazirliyinin, habelə digər nazirliklər və baş idarələrin təcili tibbi yardım xidməti idarələri və dəstələri; təcili baytar yardımı və bitkilərin mühafizə xidməti dəstələri; Azərbaycan Respublikası FHN Dövlət Yanğından Mühafizə Xidmətinin yanğından mühafizə hissələri; MM-in qoşun hissələri, ərazi və ixtisaslaşdırmış dəstələri; ―Azərbaycan Hava Yolları‖ Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin müvafiq xidmətləri; Azərbaycan Dəmir Yol İdarəsinin bərpaetmə və yanğınsöndürmə qatarları; ―Xəzərneftqaz‖ birliyinin, ―Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi‖ Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin idarəsinin, Azərbalıqsənaye birliyinin qəza-xilasetmə xidmətləri; «Azəravtonəqliyyat» Dövlət Konserninin, respublika nazirlik və idarələrinin nəqliyyat bölmələrinin avtonəqliyyat vasitələri; digər könüllü ictimai təşkilatların qüvvələri. Azərbaycan Dövlət Sisteminə daxil edilmiş bütün bu qüvvə və vasitələr bütövlükdə fövqəladə halların nəticələrini aradan qaldıran qüvvələr və vasitələr sistemini təşkil edir. 10. Azərbaycan Respublikası FHN yanğından mühafizə qurumunun müxtəlif nazirlik və baş idarələrin hərbiləşdirilmiş mədən-xilasetmə, qaz-xilasetmə xidmətlərin və digər belə peşəkar xidmətlərin, Azərbaycan Respublikası MM-in qoşun hissəsinin bazası əsasında, respublika nazirlikləri və baş idarələri ilə razılaşdırılmaqla, daimi hazırlıqlı qəza-xilasetmə bölmələri yaradılır ki, bu bölmələr Azərbaycan Dövlət Sistemi tərəfindən həm respublikanın müxtəlif regionlarında, həm də yardım məqsədilə respublikanın hüdudlarından kənarda fövqəladə halların nəticələrini operativ surətdə məhdudlaşdırmaq və aradan qaldırmaq üzrə onların imkanları daxilindəki işlərə cəlb edilə bilər. 11. Azərbaycan Dövlət Sisteminin informasiya idarəetmə sistemi onun işini informasiya ilə təmin edir və aşağıdakılardan ibarətdir: Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin fövqəladə hallar üzrə Komissiyasının respublika İnformasiya Hesablama Mərkəzi; Azərbaycan Respublikasının əhalisinə xəbərdarlıq sistemi; Naxçıvan MR informasiya-hesablama mərkəzi; Azərbaycan Respublikası nazirliklərinin və baş idarələrinin hesablama mərkəzləri; Azərbaycan Respublikası şəhərləri və rayonlarının hesablama mərkəzləri; fövqəladə halların nəticələrini aradan qaldıran qüvvələr və vasitələrin (qoşun hissələri, hərbiləşdirilmiş və hərbiləşdirilməmiş dəstələri) idarəetmə məntəqələri; infoormasiya mərkəzləri (təbii mühitin və təhlükə potensiallı obyektlərin vəziyyətini müşahidə və nəzarət sisteminin ilkin məlumat toplama mərkəzləri); rabitə və məlumatvermə vasitələri. 12. Azərbaycan Dövlət Sistemi informasiya-idarəetmə sisteminin əsas funksiyaları bunlardır: təbii mühitin və təhlükə potensiallı obyektlərin vəziyyətinə müşahidə və nəzarət sistemindən alınan məlumatların kompleks öyrənilməsi, o cümlədən baş vermiş fövqəladə hallar barədə xəbərdarlıq, belə xəbərlərin seçilməsi və aidiyyatı üzrə abonentlərə (istifadəçilərə) çatdırılması; Sistemin abonentlərindən (istifadəçilərindən) alınan məlumatların toplanması və öyrənilməsi; Azərbaycan Dövlət Sisteminin müxtəlif vəsilələri arasında, həmçinin bütün səviyyələrdən olan fövqəladə hallar üzrə komissiyalar və fövqəladə halların nəticələrini aradanqaldırma qüvvələri və vasitələrinin idarəetmə məntəqələri, habelə təbii mühitin və təhlükə potensiallı obyektlərin vəziyyətinə müşahidə və nəzarət sisteminin idarəetmə məntəqələri arasında məlumat (informasiya) mübadiləsini təşkil etmək. 13. Azərbaycan Dövlət Sisteminin fəaliyyəti fövqəladə halların qarşısının alınması və belə hallarda fəaliyyət üzrə tədbirlərin planlaşdırılması, hazırlanması və həyata keçirilməsindən ibarətdir. Mövcud şəraitdən asılı olaraq sistemi üç iş rejimi müəyyən edilmişdir: gündəlik iş rejimi—normal sənaye istehsalı və radiasiya şəraitində, həmçinin normal kimyəvi, bioloji (bakterioloji), seysmik, hidrometeoroloji şəraitdə, epidemiya, epizootiya, epifitotiya olmayan hallarda sistemin işi; yüksək hazırlıq rejimi—sənaye istehsalı və radiasiya şəraiti, kimyəvi, bioloji (bakterioloji), seysmik və hidrometeoroloji şərait xeyli pisləşdikdə, həmçinin fövqəladə hallar yaranması ehtimalı haqqında proqnoz alınarkən sistemin işi; fövqəladə rejim—fövqəladə hallar yaranarkən və onların nəticələri aradan qaldırılarkən sistemin işi. Azərbaycan Dövlət Sisteminin, onun vəsilələrinin bu və ya digər rejimə keçirilməsi haqqında qərar fövqəladə hallar üzrə müvafiq komissiyalar tərəfindən konkret şərait nəzərə alınmaqla qəbul edilir. Vəziyyətdən asılı olaraq Azərbaycan Dövlət Sistemi və onun vəsilələri müxtəlif rejimlərdə işləyə bilər. Yüklə 1,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|