Mövzu №1: ″″″″ darəetmənin, dövlət idar
Yüklə 5,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
366.1. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatda iştirak edən şəxslər icraatında həmin işlər olan hakimə, səlahiyyətli orqana (vəzifəli şəxsə) baxılması məcburi sayılan vəsatət vermək hüququna malikdirlər. 366.2. Vəsatət yazılı formada verilir və o, dərhal baxılmalıdır. Vəsatətin təmin olunmasından imtina edildikdə bu haqda qərardad qəbul edilir″″″″. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraat prosesində elə hallar ola bilər ki, həmin halların mövcudluğunda icraata başlanıla bilməz, başlanmış icraata isə xitam verilir. Bu hallar XM-nin 367-ci maddəsinə əsasən aşağıdakılardır: - inzibati xəta hadisəsi olmadıqda; - inzibati xəta tərkibi olmadıqda; - şəxs son zərurət vəziyyətində hərəkət etdikdə; - şəxs zəruri müdafiə vəziyyətində hərəkət etdikdə; - inzibati məsuliyyət müəyyən edən normativ hüquqi akt ləğv olunduqda; - inzibati xəta haqqında işə baxılan vaxt XM-nin 36-cı maddəsində nəzərdə tutulmuş müddətlər başa çatdıqda; - barəsində inzibati xəta haqqında iş üzrə icraat aparılan şəxsə aid eyni fakt üzrə inzibati tənbeh etmək haqqında hakimin, səlahiyyətli orqanın (vəzifəli şəxsin) qərarı olduqda, yaxud inzibati xəta haqqında işə xitam verilməsi barəsində ləğv edilməmiş qərar olduqda, habelə həmin fakt üzrə cinayət işini başlamaq haqqında qərar olduqda; - barəsində inzibati xəta haqqında iş üzrə icraat aparılan şəxs öldükdə. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraat zamanı prokuror nəzarəti də həyata keçirilir. XM-in 368-ci maddəsinə əsasən: ″ ″ ″ ″
icraat zamanı baş vermiş hər cür qanun pozuntusunun aradan qaldırılması üçün vaxtında qanunla nəzərdə tutulmuş tədbirlər görür və inzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın aparılmasında Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının, qanunların və digər qanunvericilik aktlarının tətbiqinə və icrasına prokuror nəzarətini həyata keçirir. 368.2. Prokuror inzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın başlanması haqqında qərar qəbul etmək, inzibati xətalar haqqında işlərin baxılmasında iştirak 300
etmək, işin baxılması zamanı baş verən məsələlər üzrə rəy və vəsatət vermək, inzibati xəta haqqında iş üzrə qəbul edilən qərardan və ya qərardaddan protest vermək hüququna malikdir. 368.3. Prokuror tərəfindən inzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın başlanması haqqında qərar XM-in 411-ci maddəsində müəyyən edilmiş müddətdə qəbul edilir. Qərarda XM-in 410-cu maddəsində olan məlumatlar göstərilir. 368.4. Yetkinlik yaşına çatmayanlar barəsində inzibati xətalar haqqında, habelə öz təşəbbüsü ilə başlanmış inzibati xətalar haqqında işlərin baxılmasının yeri və vaxtı prokurora bildirilir″″″″. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraat prosesində çəkilən məsrəflərin ödənilməsi qaydası da nəzərdə tutulmuşdur. XM-in 369-cu maddəsinə əsasən: ″ ″ ″ ″
ekspertlərə, mütəxəssislərə və tərcüməçilərə verilmiş məbləğlərdən; 369.1.2. maddi sübutların saxlanılması, göndərilməsi, daşınması və tədqiq edilməsinə xərclənən məbləğlərdən ibarətdir. 369.2. Fiziki şəxslər barəsində inzibati xətalar haqqında işlər üzrə məsrəflər dövlət hesabına ödənilir. Hüquqi şəxslər barəsində inzibati xətalar haqqında işlər üzrə məsrəflər isə həmin şəxslərin üzərinə qoyulur. 369.3. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə məsrəflərin ölçüsü məsrəflərə aid olan çəkilmiş xərcləri təsdiq edən və işə əlavə edilmiş sənədlər əsasında müəyyən edilir. 369.4. Məsrəflər haqqında qəbul edilmiş qərar inzibati tənbeh tətbiq edilməsi və ya inzibati xəta haqqında iş üzrə icraata xitam verilməsi haqqında qərarda göstərilir. XM-in 370-ci maddəsinə əsasən zərər çəkənlərə, şahidlərə, ekspertlərə və tərcüməçilərə ödənilməli məbləğin ödənilməsi qaydası müəyyən edilmişdir: ″ ″ ″ ″
orqana (vəzifəli şzxsin yanına) gəlməklə əlaqədar olaraq zərər çəkənlərin, şahidlərin, ekspertlərin, mütəxəssislərin, tərcüməçilərin və hal şahidlərinin çəkdikləri xərclər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada ödənilir. 370.2. craatında inzibati xəta haqqında iş olan hakimin yanına, səlahiyyətli orqana (vəzifəli şəxsin yanına) zərər çəkmiş, şahid, ekspert, mütəxəssis, tərcüməçi və hal şahidləri kimi çağırılan şəxslərin işdə olmadıqları müddət ərzində iş yerində onların ə
370.3. Mütəxəssisin, ekspertin və tərcüməçinin ə
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada ödənilir″″″″. kinci sualı yekunlaşdıraraq qeyd etmək istərdim ki: 1. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraat inzibati xətalar haqqında işlərin baxılması və zəruri hallarda inzibati tənbehlərin tətbiq edilməsinə yönəldilmiş dövlət orqanların və vəzifəli şəxslərin inzibati-prosessual normalarla nizamlanan fəaliyyətdir. 2. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatda həyata keçirilən prosessual hərəkətlərin həcmindən və onların həyata keçirilmə vaxtından asılı olaraq icraatın aşağıdakı üç növünü göstərmək olar: a) Sürətləndirilmiş icraat, yəni belə icraat növündə inzibati cərimə inzibati xətanın törədildiyi yerdə tətbiq edilir və alınır. b) Adi icraat belə icraat növündə icraatın bütün mərhələləri mövcud olur. 301
c) Xüsusi icraat digər icraat növlərindən bir sıra prosessual hərəkətlərin inzibati xətalar qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş müddətdə və qaydada yerinə yetirilməsinə görə fərqlənir. 3. Göründüyü kimi inzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın hüquqi nizamlanmasının əsasını Azərbaycan Respublikasının nzibati Xətalar Məcəlləsi təşkil edir. 4. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın vəzifələri aşağıdakılardır: - şəxslərin hüquqlarını və azadlıqlarını, onların qanuni mənafelərini qorumaq; - inzibati xəta haqqında hər bir işin hallarını vaxtında, hərtərəfli, tam və obyektiv surətdə araşdırmaq; - inzibati xəta törətmiş şəxsi aşkar etməkdən və onu inzibati məsuliyyətə cəlb etmək; - çıxarılmış qərarın icrasını təmin etmək; - inzibati xətanın törədilməsinə kömək edən səbəbləri və şəraiti aşkar etmək; - inzibati xətaların qarşısını almaq. 5. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın həyata keçirilməsi zamanı XM- nin 4-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş inzibati xətalar qanunvericiliyinin prinsipləri və inzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın əsas prinsipləri rəhbər tutulur. Bu prinsiplər aşağıdakılardır: - insan və vətəndaş hüquqlarına və azadlıqlarına hörmət edilməsi prinsipi; - qanunçuluq prinsipi; - qanun qarşısında bərabərlik prinsipi; - təqsirsizlik prezumpsiyası prinsipi; - ədalətlilik prinsipi; - inzibati xətaların qarşısının alınması prinsipi; - inzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın aparıldığı dil prinsipi; - inzibati xətalar haqqında işlərə açıq baxılması prinsipi; - inzibati xəta haqqında iş üzrə məlumatların yayılmasının yolverilməzliyi prinsipi; - icraat iştirakçılarının müdafiə hüquqlarının təmin edilməsi prinsipi); - icraatda vəkilin iştirakının məcburiliyi prinsipi; - icraatın operativliyi prinsipi; - iş üzrə obyektiv həqiqətin müəyyən edilməsi prinsipi.
Sual 3. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın iştirakçıları, onların hüquqları və vəzifələri nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraat bir sıra orqanların və vəzifəli şəxslərin hərəkətlərindən ibarətdir. craat prosesində əsas rolu dövlət orqanları və onların vəzifəli şəxsləri oynayırlar. Çünki onlar inzibati qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydalara müvafiq olaraq inzibati xətaların aşkar edilməsi, inzibati tənbehlərin tətbiq edilməsi və onların icra edilməsi üzrə müxtəlif tədbirlər həyata keçirmək səlahiyyətinə malikdirlər. 302
nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatda digər iştirakçılar da iştirak edir. craatın iştirakçılarının bir qrupu icraatda öz maraqlarını müdafiə edirlər, digərləri isə icraatda ayrı-ayrı prosessual hərəkətlərin həyata keçirilməsinə köməklik göstərmək üçün cəlb edilirlər. nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatda iştirak edən orqan və vəzifəli şəxsləri səlahiyyətlərinin məzmun və həcmindən, icraatda iştirakının forma və metodlarından asılı olaraq bir neçə qrupa bölmək olar: 1) işin müqəddəratını müəyyən edən hüquqi sənədlər tərtib etmək və hakimiyyət aktları qəbul etmək hüququna malik olan səlahiyyətli orqanlar və vəzifəli şəxslər; 2) işdə şəxsi marağı olan subyektlər; 3) icraatın həyata keçirilməsinə köməklik göstərən şəxslər və orqanlar; 4) icraatın xüsusi qrup iştirakçıları. Səlahiyyətli orqan və vəzifəli şəxslər nzibati xətalar haqqında iş üzrə icraatda dövlət hakimiyyətini həyata keçirən dövlət orqanlarının və vəzifəli şəxslərin səlahiyyətləri eyni deyildir. nzibati xətalar haqqında işlərə baxmaq səlahiyyəti olan orqanların növləri və onların səlahiyyətlərinin həcmi Azərbaycan Respublikasının XM-in 357-359-cu maddələrində və ″″″″Azərbaycan Respublikasının XM-in təsdiq edilməsi, qüvvəyə minməsi və bununla bağlı hüquqi tənzimləmə məsələləri haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə″″″″ Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanının 3-cü bəndində dəqiqliyi ilə müəyyən edilmişdir. craatın bu qrupuna daxil olan orqan və vəzifəli şəxslər onlara verilmiş səlahiyyətlər çərçivəsində aşağıdakı kimi funksiyaları həyata keçirirlər: - inzibati xətalar haqqında protokol tərtib edirlər; - inzibati xəta haqqında işi baxılması üçün aidiyyatı üzrə göndərirlər; - icraatın dayandırılması, təzələnməsi və icraata xitam verilməsi haqqında qərar qəbul edirlər; - iş üzrə qərar qəbul edirlər, qərarı dəyişdirirlər və ya işə xitam verirlər; - iş üzrə qəbul edilmiş qərarı icra edirlər və s.
ş də şəxsi marağı olan subyektlər. craatın bu qrupuna daxil olan icraat iştirakçıları birinci qrupa daxil olan icraat iştirakçılarından fərqli olaraq hakimiyyət səlahiyyətlərinə malik deyildirlər. craatın bu qrupuna daxil olan icraat iştirakçıları aşağıdakılardır: - barəsində inzibati xəta haqqında iş üzrə icraat aparılan şəxs (m.371 XM); - zərər çəkmiş şəxs (m.372 XM); - fiziki şəxsin qanuni nümayəndələri (m.373 XM); - hüquqi şəxsin nümayəndəsi (m.374 XM); - müdafiəçi və nümayəndə (m.375 XM). Barəsində inzibati xəta haqqında iş üzrə icraat aparılan şəxs. Bu şəxsin hüquq və vəzifələri Azərbaycan Respublikası XM-nin 371-ci maddəsində göstərilmişdir. 303
Barəsində inzibati xəta haqqında iş üzrə icraat aparılan şəxsin aşağıdakı hüquqları vardır: - işin materialları ilə tanış olmaq; - izahat vermək; - sübutlar təqdim etmək; - vəsatət və etirazlar vermək; - işə baxılarkən müdafiəçinin hüquqi yardımından istifadə etmək; - inzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın təmin edilməsi tədbirlərinin tətbiqindən və iş üzrə qərardan şikayət vermək; - ana dilində çıxış etmək və icraatın aparıldığı dildə danışa bilmirsə, tərcüməçinin xidmətlərindən istifadə etmək. Barəsində inzibati xəta haqqında iş üzrə icraat aparılan şəxs XM ilə müəyyən edilmiş digər hüquqlardan da istifadə edə bilər. Barəsində inzibati xəta haqqında iş üzrə icraat aparılan şəxs barəsində icraat aşağıdakı qaydada aparılır: - inzibati xətalar haqqında işlərə barəsində icraat aparılan şəxsin iştirakı ilə baxılır. Şəxsin iştirakı olmadan işə o hallarda baxıla bilər ki, işə baxılmasının yeri və müddəti barədə təqsirləndirilən şəxsdə məlumat olsun və ya işə baxılmasını təxirə salmaq haqqında onun vəsatəti daxil olmasın, yaxud belə vəsatət rədd edilmiş olsun; - inzibati xətalar haqqında işlərə baxarkən hakim, səlahiyyətli orqan (vəzifəli şə
hesab edə bilər; Yüklə 5,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|