Mühazirə: 0 saat Məşğələ: 30 saat Kredit sayı: m ü n d ə r I c a t

formulyar 
deyilir. Rekvizitlərin tərkibi və ölçüləri formulyar - nümunə ilə möhkəmləndirilir. 
Kütləvi hazırlanan sənədlər üçün birtipli formulyar tətbiq olunur (məsələn, əmrlər, protokollar 
üçün). Sənəd üzərində rekvizitlər iki variantda: künc və uzununa qaydada, mərkəzi i və bayraq 
formasında yerləşdirilir. 
Sənədlərin tərtib edilməsi onlarda qəbul olunmuş tərtibat şərtlərinin həllinə cavab verən 
formulyarlara əsaslanmalıdır. Sənədlər tərtib edilərkən onun formulyar və şərtlərinə düzgün 
riayət etmək kargüzar və dəftərxana işçilərinin başlıca vəzifələrindən biridir. Sənədlərin düzgün 
tərtib edilməsi onların hüquqi qüvvəsini artırır, sənəd dövriyyəsini sürətləndirir, idarəetməni 
səmərəliləşdirir, icra üzərində nəzarət işini asanlaşdırır, elmi, əməli və təsərrüfat əhəmiyyəti olan 
sənədlərin arxivdə mühafizə edilməsi işini yaxşılaşdırır. 
Sənədlərin tərtibinə olan tələbləri nəzərə alaraq iş zamanı bunları tərtib etmək üçün xüsusi 
qaydalardan istifadə olunur. Sənədlər xüsusiyyət və əlamətlərinə görə çox olduğu üçün bunları 
bir-birindən ayıran cəhət və ünsürlər (rekvizitlər) vardır. 
Sənəddə olan dövlət gerbi, ünvan, tərtib olunduğu yer, məzmun, tarix, imza, indeks və s. həmin 
sənədin ünsürlərini təşkil edir. 
Sənəddə bütün ünsürlər olduqda onun tərtibinə olan tələblərə tam cavab vermiş olur. Həmin 
ünsürlər dövlət aparatı sistemində sənədin yerini müəyyən edir, kargüzar onlara əsasən sənədi və 
orada olan məlumatı harada axtarmağı müəyyən edir. Məsələn, məktubu göndərən təşkilatın adı 
və ünvanı, onun nömrəsi və tarixi, habelə məktubu alan təşkilatın adı və ünvanı, cavab 
məktubunun nömrəsi və tarixi. Ünsürlərin işlənməsi və onların sənədlərdə xüsusi qayda ilə 
düzülməsi dövlət aparatının idarə olunmasında və kargüzarlığın təşkilində böyük əhəmiyyət kəsb 
edir. 

---

21 
Beləliklə, bütün sənədlər onların müxtəlifliyi nəzərə alınaraq fomulyarlara uyğun olaraq tərtib 
olunmalıdır. 
Sənəddə xüsusi qayda ilə yerləşən ünsürlərin cəmi əsasında formulyarlar qurulur. Buna görə 
də hər bir sənədin özünəməxsus ünsürləri vardır. 
Rekvizitləri qəti müəyyən edilmiş və ardıcıllıqla düzülmüş qərar, sərəncam, əmr, protokol və 
s. sənədlər üçün nümunəvi formulyarlar hazırlanmışdır. Bunlar A4 (210x297 mm) və A5 
(147x210 mm) blanklarında tərtib olunur. Blank üzərində rekvizitlərin yerləşdirilməsi qaydası 
(sxem 2) göstərilmişdir.