Neriman Qurban indd
Yüklə 2,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
nə olacaq”.
Bakıyla Ankara arasında əlaqələr də get-gedə möhkəmlənirdi. Deyilənə görə, Mustafa Kamal Paşanın Şərq Cəbhəsi komandanı Kazım Qarabəkir Paşa vasitəsilə xahişilə Nərimanovdan borc istəmiş, o da neft, kerosin, yağ, benzin, üstəlik, beş yüz kilo qızıl göndərmiş, Paşanın təşəkkürü müqabilində yazmışdı: “Paşam, bizdə qardaş qardaşa borc
170 hər zaman əlinizdən tutacaq və tutmağa davam edəcəyik”. Lap bu yaxınlardasa keçmiş sosialist İbrahim Əbilovu Ankara səfiri təyin eləmişdi. 1922-ci ilin yanvarında Ankaraya Moskvadan da elçi göndərildiyini eşitdi. Elçi də Qırmızı Ordu Baş Qərargahında kəşfiyyat və siyasi nəzarətlə məşğul olan Qeydiyyat İdarəsinin ilk rəisi polkovnik Semyon Aralov idi. Ankara da Bakıya yax- şı tanıdığı Məmduh Şövkət Esendalı göndərmişdi. Deməli, Osmanlının süqutu özünün son mərhələsinə yaxınlaşırdı. Əlbəttə, həmin məqamlarda ən çox narahat olduğu Miri- nin vəziyyətiydi. Bəhram bəy İzmirin azad olunması barədə xəbərlərin camaatı küçələrə tökdüyü günlərin birində gəldi. Dediyinə görə, səfəri çox əziyyətli keçmiş, Parisə ancaq payı- zın ortalarında gedib çıxmışdı; Parisdə, Romada, Berlində, Vyanada olmuş, hər yerdə tələbələrin acınacaqlı halını gör- müşdü; dediyinə görə, İtaliyada 3, Fransada 27, Almaniyada 49, Avstriyada 1 tələbənin oxuduğunu təsbit eləmiş, İngiltə- rəyə gedib çıxa bilməmişdi; 4 nəfər də İstanbul universi- tetindəydi; indi Bakıya tələsir ki, bunlar barədə Nərimanova məruzə eləsin, o binəvaların dövlət hesabına təhsil almalarına nail olsun. Bəhram bəy ehtiyatlı adam idi, Əlimərdan bəy və Ceyhun bəylə görüşüb ağrımayan başına dəsmal bağlamaq istəməmişdi; amma Mir Abdullanı və Aslanı görmüşdü, dediyinə görə, Miri bir qədər solğun görünsə də, pis deyil, dərslərinə davam eləyir; deyirdi, inşallah, bir neçə ay çəkməz ki, yoldaş Nərimanov məsələnin həllinə nail olar, o cavanlar asudə oxuyub məmləkətlərinə qayıdarlar. “Bəs siz necə, Yusif bəy, – Bəhram bəy ehtiyatla soruşurdu, – bundan sonra necə yaşamaq fikrindəsiniz?” “Bu sual özümü də çox düşündürür, – Yusif Vəzir onun fikrini öyrənmək istəyən kimi, gözlərinin içinə baxdı. – Müraciətimə cavab vermədilər, Behbud bəy də qətlə yetirildi, öz istəyimlə qayıtmağın hansı nəticələrə səbəb olacağınısa bilmirəm. O biri yandan da qardaşımın halı məni çox üzür”.
171 “Nərimanov yoldaşa məktub yazsanız, elə bilirəm ki, nəticəsi yaxşı olar”, – Bəhram bəy ümid vermək istədi. “Bəlkə də, – Yusif Vəzir ayağa durub otaqda fikirli-fikirli gəzindi, sonra pəncərə qarşısında dayanıb bayırdakı payız mənzərəsinə baxdı. – Amma Nərimanov yoldaş hamını qoru- maq iqtidarında deyil. Bir də ki, inanmıram, keçmişimi unut- sunlar, müvəqqəti unutsalar da, nə vaxtsa yada düşəcək, olar- olmaz şeylərlə rastlaşacağam”. Sübhi qəhvə məcməyisini gətirdi. Xeyriyyə xanımın əlinin məharəti dərhal özünü bildirdi. “Heç Avropada da belə gözəl qəhvə dəmləmirlər”, – Bəhram bəy kədərli söhbəti dəyişmək fürsəti tapıb fincanını götürdü. “Vətənə qayıtmaq gözəl duyğuydu, – Yusif Vəzir də gəlib onunla üzbəüz oturdu, beynindən “Vətən düşmənlərin əlində olsa belə” sözlərini keçirdi, amma dilinə başqa şey gətirdi. – Sizi ən yaxın vaxtda yola düşən gəmiylə yola salma- ğa çalışarıq”. Bəhram bəyi yola salandan bir neçə gün sonra da Mir Ab- dulladan məktub aldı. Yazırdı ki, diplomumu aldım, qayıt- maq, ya burda qalmaq barədə düşünürəm; yazırdı ki, yeni hökumətin nümayəndəsi bizə ümid verib, nəticəsinin necə olacağını bilmirik; yazırdı ki, Aslanı ancaq yay tətilində bir neçə günlüyə görə bilib, o qədər uzaq olmasa da, yolxərcinə qənaət eləmək məcburiyyətindədilər; yazırdı ki, Əlimərdan bəy hey bizimlə maraqlanır, mümkün olan köməyi eləyir, amma onun özü də çətin günlər keçirir, ən çox maraqlanansa Ceyhun bəydi, əlinə pul çatan kimi bizdən əsirgəmir. Axırda yazmışdı ki, səndən və bacılarından ötrü çox darıxmışam... ***
Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|