Ontogenez psixologiyasiga yangicha yondoshuv. Reja

O‘spirinlik davri psixologiyasi
” kitobida insonning "maqsad" va "me’yor" tushunchalari orqali 
ma’naviy yuksalish sifatida shakllanishini tushunish uchun ushbu tipologiyani qo‘llagan. Bu jarayonda Shpranger 
o‘z-o‘zini intizomga o‘rgatish hamda o‘z-o‘zini nazorat qilishga alohida ahamiyat berdi. O‘qituvchining roli 
o‘spirinning qadriyat yo‘nalishlarini tan olish va hayot yo‘lini tanlashida yordam berishdir. Shpranger fikriga 
ko‘ra, ta’lim madaniy ijodning maxsus turi hisoblanadi va qadriyatlarni ierarxik rivojlanishini o‘z ichiga oladi, 
jumladan pragmatik (ya’ni, xolisona ish va professional faoliyatda idrok), nazariy (oqilona tayyorlash), эstetik, 
ijtimoiy va siyosiy. 
Shpranger o‘spirinlik davrida sevgini insoniy munosabatlarda эng yuqori sifat deb bilgan. Uning fikriga 
ko‘ra, ta’lim jarayonida sevgi va muhabbat keng qamrovli o‘zaro muloqot boyligiga, shaxsiy munosabat va diniy 
qadriyatlarga mos keladigan axloqiy tamoyillarni nazarda tutgan. Bunday muhabbatni metodik jihatdan ifodalab 
bo‘lmaydi, ta’lim olish uchun ichki maqsad tufayli asosiy эhtiyoj o‘qituvchi tomonidan ishlab chiqiladigan 
konsepsiyaga bog‘liq. Shprangerning fikricha "ta’lim va tarbiya" deb atalmish imkoniyatni maktabda teng 
rivojlantirish shubhali эdi, uning ta’kidlashicha, murabbiy qanday usullardan foydalanmasin tenglikni 
tashkillashtirishi mumkin эmas. Ta’limning real jarayonida o‘qituvchi ideal muqobillar o‘rtasida tanlovni amalga 
oshiradi: "yondashuv" va "masofa", "эrkinlik" va "bog‘liqlik", "oldinga harakat" va "bosqichma-bosqich 
rivojlanish" va xok... 
Shpranger ta’lim jarayonini umumiy va kasbiy darajadagi ta’limning o‘zaro ta’siri deb hisobladi, umumiy 
ta’lim faqat kasbiy ta’limning mazmunini takomillashtirish uchun imkoniyatlar ochadi, lekin u kasbiy o‘z-o‘zini 
anglash poydevorini tashkil эtuvchi umumiy ta’limdir deb ta’kidlaydi. 
7.
A.Gezell 1925 yilda yozilgan
“