Operatsion tizimlar «Informatika va Axborot texnologiyalari»

Faylni tahrir qilish 
Kursor ajratgan faylni tahrir qilish uchun "F4" tugmachasini bosish kerak. Norton
Commanderga qo‘shib yig‘ilgan muharrirdan tashqari, foydalanuvchi ko‘rsatgan istalgan boshqa 
muharrir ham ishlatilishi mumkin. Muharrirni tanlash Norton Commander menyusining
"Configuration", "Editor" bandlari yordamida amalga oshiriladi. Agar kursor bilan fayl ajratilsa 
va "F4" emas, balki "Alt+F4" tugmachalari bosilsa, ajratilgan fayl muharrir yordamida tahrir
qilinadi; agar "F4"tugmachasi bosilganida Norton Commanderga qo‘shib ishlangan muharrirdan 
foydalanilsa, "Alt+F4" tugmachalari bosilganida tashqi muharrirdan foydalaniladi va aksincha. 
Bu bir vaqtning o‘zida ikkita muharrir: Norton Commanderga qo‘shib o‘rnatilib, boshqasidan 
foydalanish imkonini beradi. Qoida tariqasida qo‘shib chiqarilgan muharrirni faqat uncha katta 
bo‘lmagan tuzatish, to‘g‘rilashlarda ishlatish kerak. Jiddiy tuzatish, to‘g‘rilash boshqa quvvati 
kattaroq muharrirlar yordamida bajarish lozim. Norton Commanderga qo‘shib o‘rnatilgan
muharrirning imkoniyatlarini ta’riflab beramiz. 
Tahrir qilinayotgan tugmachalarni vazifalari haqida ma’lumot olish "F1" tugmachasini 
bosib amalga oshiriladi. 
Axborot qatorining ko‘rinishi. Norton Commanderning qo‘shib ishlab chiqarilgan
muharririning ekrandagi birinchi qatori axborot satridir. Uning hoshiyalari quyidagicha ma’noga 
ega 
Fayl c:\ps\tif2dib.exe qator31 ustun3 17639 bo‘sh 77 




satr N ustun N 
tahrir qilinayotgan faylning nomi 
bo‘sh xotira miqdori 
kursor ostidagi simvolning kodi. 
Kursor. Kursor (ekrandagi ta’kid belgisiga o‘xshab o‘chib ketuvchi signal) matndagi joriy 
pozitsiyani ko‘rsatadi. Matndagi hamma o‘zgarish va yangi matnni qo‘shishlar kursor ko‘rsatgan 
pozitsiyada amalga oshiriladi. 
Kursorning matn bo‘yicha harakatlanishi. Kursorni "

", "

", "

", "

" tugmachalari 
yordamida o‘ngga, chapga, yuqoriga va pastga bitta pozitsiyaga ko‘chirish mumkin. Bundan 
tashqari, matn bo‘yicha quyidagi tugmachalar yordamida harakatlantirish mumkin:
"PgDn" va "PgUp" sahifaga (ekran o‘lchamida) yuqoriga va pastga; 
"Ctrl" + "

" va "Ctrl" + "

" - so‘zga chapga va o‘ngga; 

---

Opratsion tizimlari 
46 
"Home" va "End" - joriy qatorning boshiga va oxiriga; 
"Ctrl" + "Home", "Ctrl"+"End" - tahrir qilinayotgan faylning boshi va oxiriga; 
"Alt" + "F8" - berilgan raqamli (raqam talab qilib olinadi) qatorga. 
Matnni kiritish. Matnni kiritish uchun kursorni yangi matn kiritilishi kerak bo‘lgan joyga 
ko‘chirish va tegishli harf va raqamli tugmachalarni bosib matnni terishni boshlash kerak. Kiri-
tilayotgan matn kursor joylashgan pozitsiyaga sig‘adi. Qatorni tugatish uchun "Enter"
tugmachasini bosish kerak.