O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. U. Samadov, D. B. Xoliqulov. M. S. Saidova

8.2-rasm. Xromli qoplamalar 
Kadmiy ruxdan 10 marta qimmat bo‗lgani uchun, uni qo‗llashdan keladigan 
iqtisodiy foyda asoslanishi kerak. 
Xromli qoplamalar ko‗pgina agressiv muxitlarda chidamliligi, qattiqligi, 
issiqlik va ishqalanishga chidamliligi, hamda dekrativ ko‗rinishi uchun keng 
ishlatilmoqda (8.2-rasm). Dunyo bo‗yicha ishlab chiqarilayotgan nikelning 20 % 
qoplamalar hosil qilish uchun ishlatilmoqda. 
Nikelli qoplamalar atmosferaga ishqor va bir qator organik kislotalarni 
eritmalaridan hosil bo‗ladigan korroziyadan himoya qilishda, shuningdek dekorativ 
ishlov berishda keng qo‗llanadi.
 
Nazorat uchun savollar: 
 
1.
Metallar, temir-tersak va chiqindilarni korroziyadan himoya qilishning 
asosiy sabablar nimalardan iborat? 
2. Metall konstruksiyalarni korroziyalanishiga nima sabab bo‗ladi? 
3. Korroziyaga nimalar uchraydi? 
4. Qanday hollarda metall korroziyaga chidamli hisoblanadi? 
5. Qanday hollarda metall korroziyaga chidamsiz hisoblanadi? 
6. Korroziyani klassifikatsiyalanishi qanday alomatlariga ko‗ra amalga 
oshiriladi? 

---

219 
7. Kimyoviy korroziyani nima? 
8. Gaz korroziyasi nima? 
9. Gaz korroziyasiga qarshi kurashni qanday olib borilishi kerak? 
10. Qanday qotishmalar issiqlikka chidamli qotishmalar deyiladi? 
11. Nometallik qoplamalar sifatida nimalarni ishlatish mumkin? 
12. Korroziyadan ximoya qilish uchun qo‗llaniladiga galvanik usulning 
mohiyati nimadan iborat? 
13. Qalayli qoplamalar nima uchun ishlatiladi? 
14. Xromli qoplamalar nima uchun qo‗llaniladi? 
15. Nikeli qoplamalarning ishlatilishidan maqsad nima?
 

---

220 
9-BOB. METALL CHIQINDILARINI ISHLAB