Ozbekiston respublikasi oliy va orta maxsus ta`lim vazirligi

ALTda loyihalash rejimlari.
Q a n d a y d i r m a r s h r u t n i b a j a r i s h d a i n s o n
i s h t i r o k i v a E H M d a n f o y d a l a n i s h n i n g t a v s i f i v a i s h t i r o k e t i s h d a r a j a s i
bo„yicha loyihalashning bir qancha rejimlarini farqlashadi. 
Avtomatik rejim
yechimga inson aralashmasidan EHMda formal algoritmlar bo„yicha 
loyihalash bajarilganda qo„llanadi. 
Qo‘l (avtomatlashtirilmagan) rejim
marshrut EHM yordamisiz bajarilishi bilan tavsiflanadi. 
Avtomatlashtirilgan loyihalash agar marshrutdagi loyihaviy protseduralarning bir qismini 
inson qo„lda, qolgan qismini esa EHMdan foydalanib bajarsa, bunday loyihalash qisman 
avtomatlashtirilgan bo„ladi. Bunday rejim loyihalash past darajada avtomatlashtirilganini aks ettiradi. 
Dialogli (interaktiv) rejim
ancha takomillashgan rejim bo„lib, unda marshrutdagi hamma 
protseduralar EHM yordamida bajariladi, inson ishtiroki esa loyihaviy protseduralar yoki 
operatsiyalar natijalarini operativ baholashda, davom ettirish yo„llarini tanlashda va loyihalash 
borishini korrektirovka qilishda namoyon bo„ladi. Agar dialog initsiatori inson bo‟lsa, unga 
EHMdagi avtomatik hisoblarni istalgan paytda uzish imkoni berilgan bo„lsa, bunday dialog 
aktiv 
deyiladi. Agar hisoblashni uzish EHMda bajarilayotgan, oldindan nazarda tutilgan ma‟lum 
momentlarda dastur buyruqlari bo„yicha amalga oshirilsa, ya‟ni loyihalovchi dialog initsiatori bo„la 
olmasa, u holda dialog 
passiv 
deyiladi. 
ALT rivoji, xususan, loyihalashning avtomatlashtirilishi darajasining ortishi yo„nalishida 
bormoqda. Lekin ALT bilan dialog rejimida ishlashda zarurat solmoqda, chunki murakkab tizimlarni 

---

28 
loyihalash jarayonini to„lig„icha formallashtirib bo„lmayapti va ba‟zi hollarda inson ishtiroki qaror 
qabul qilishni tezlashtirish imkonini bermoqda. 
Savollar
1.
Loyihalashning darajalari, aspektlari va bosqichlarini aytib bering. 
2.
Loyihalash jarayoniga blokli-ierarxik yondoshuvni bayon qiling. 
3.
Pasayuvchi va ko„tariluvchi loyihalashlarning mohiyatini izohlang. 
4.
Tashqi va ichki loyihalashlar mohiyatini izohlang. 
5.
Loyihalanayotgan 
ob‟yektlar 
bayonlarining 
turlari 
va 
ular 
parametrlarining 
klassifikatsiyasini bayon qiling. 
6.
ALTda loyihalash rejimlarini aytib bering. 

---

29