O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus

1.1.1-jadval Turli ko`rinishdagi radiоaktivlikning ochilish tarixi.

Yadrolar radioaktiv ko’rinishi	Nurlanish ko’rinishi	Ochilish yili	Olimlar
Atom yadrolarning radioaktivligi	Nurlanish	1896	A.Bekkerel
Alfa-yemirilish	^4Не	1898	E.Rezerford
Beta-yemirilish	e^-	1898	E.Rezerford
Gamma-yemirilish	γ-Квант	1900	P.Villard
Yadrolarning spontan yemirilishi	Ikkita bo’lak	1940	G.N.Flerov, K.A.Petrjak
Proton yemirilish	P	1982	Z.Xofman
Klaster yemirilish	^14C	1984	X.Rouz,G.Jons; D.V.Aleksandrov

1.2. Alfa-yemirilish haqidagi zamonaviy tasavvurlar
Yadrolarning radiоaktiv yemirilishlarining barcha ko`rinishalari eksponensial qonunga bo`ysunadi.
N(t)=N(0) exp (-λt) (1.2.1)
bu yerda:
N(t) vaqt momentida radioaktiv yadrolar soni. λ-vaqt birligi ichida radiоaktiv yadrolarning yemirilish ehtimolligi. Unda yarim yemirilish davri deb ataluvchi vaqt quyidagicha aniqlanadi.
= ; (1.2.2)
Yarim yemirilish davrida radiоaktiv yadrolarning soni ikki marta kamayadi.
1.2.1-chizmada aytilgan qonun poloniy, radon va radiyning juft-juft izatoplari uchun ko`rsatilgan. Ammo bunda muammo tug`iladi. α-zarracha va hosilaviy yadroning o`zaro ta`sir potensialining ular og`irlik markazlari orasidagi masofaga bog`liqligini 1.2.2-chizmada sifat jihardan ko`rish mumkin. Katta R masofalarda ular Kulon kuchi bilan o`zaro ta`sirlashadi va potensial.
V(R)= (1.2.5) bo`ladi.