Pisa tadqiqotida kreativ fikrlashni baholash doirasi

z

m

a i

fo

da

lash

V

izu

al

ifod

ala

sh

Ijt

im

oi

y m

u

am

mo

ni h

a

l q

i

l

i

s

h

Il

m

iy 

mu

am

mo

n

i

h

a

l

qi

l

is

h

3-shakl. PISA tadqiqotida kreativ fikrlashni baholashning 

kompetensiyaviy modeli
.
89. Gʻoyani ishlab chiqish va uni baholash hamda takomillashtirish 

kognitiv jarayonlarini talab etgan koʻnikmalar qisman kontekst bilan

aniqlanadi. Masalan, sheʼr yozish bilan laboratoriyada ilmiy gipotezani 
sinab koʻrishning ikkisi ham kreativ gʻoyani ishlab chiqish sifatida koʻrilsa
ham, bu ikkisi uchun talab etiladigan kognitiv va sohaga (domenga) oid 
malakalar turlichadir va sohaga oid bilim hamda tajribaning turli turku-
mini taqozo etadi. Yozma ifodalashda gʻoya yaratish, odatda, mavzuga oid 
xotiradan foydalanishni ham oʻz ichiga oladi va bu orqali uzoq-muddatli
(chuqur) xotiraga murojaat etiladi (Bereiter va Scardamalia, 1987 [113]). 
Ilmiy muhitda gʻoya yaratish, asosan, yangi savollarni shakllantirish
hamda ushbu savollarga oid tajribalarni oʻtkazishni oʻz ichiga olgan ilmiy 
oʻrganishdan boshlanadi (Getzels va Csikszentmihalyi, 1967 [114]).

---

---

35
90. Shuningdek, gʻoyani baholash va tanlash ham alohida kognitiv 

koʻnikmalarni, sohadagi bilimni va turli ijodiy sohalar borasida tajribani oʻz
ichiga olishi mumkin. Masalan, adabiy yozuvchilik ravon va izchil boʻlishi, 
oʻquvchining ehtiyojlarini qoniqtirishi uchun bir necha bor tahrirni talab
etadi (Bereiter va Scardamalia, 1987 [113]); ilmiy kontekstda gʻoyani 
baholash yechim samarali va amalga oshirish mumkin boʻlganligini
tekshirishdan iborat.
91. Toʻrt domenning barqaror qamrab olinishi kreativ fikrlashning bir
sohasida muvaffaqiyatli boʻlgan oʻquvchilarning naqadar boshqa sohada 
ham muvaffaqiyatli boʻla olishi darajasini tekshirishga imkon beradi.