Səlahəddin Xəlilov

Azərbaycanda elm və onun aktual problemləri 
 
 
- 26 -
Əlbəttə, elm ilə istehsal arasındakı münasibət-
lərin  düzgün  tənzimləndiyi  cəmiyyətlərdə  elmə  qo-
yulan vəsaitin artması olduqca səmərəli olur. İnkişaf 
etmiş  ölkələrdə  elm  ən  çox  gəlir  gətirən  sahələrdən 
biridir.  Elmə  qoyulan  hər  manatın  gətirdiyi  gəlir 
faizlərlə deyil, misillərlə ölçülür. Lakin bunun üçün 
əvvəlcə  elmi  potensialın  səfərbər  olunması  və 
məqsədli surətdə yönəldilməsi lazımdır.  
Dünyada  elmin  təşkili  praktikasında  Elmlər 
Akademiyası həqiqətən ən diqqətəlayiq formalardan 
biridir. Elmi tədqiqatların mərkəzləşdirilmiş surətdə 
həyata keçirilməsinin böyük üstünlükləri vardır. La-
kin  nəzərə  alınmalıdır  ki,  bu  cür  mərkəzləşmiş  sis-
tem daha çox dərəcədə sosializm cəmiyyəti üçün sə-
ciyyəvi  idi.  Bəli,  sosializmin  bu  sahədə  kapitalizm 
cəmiyyətinə nisbətən həqiqətən üstünlükləri var idi. 
Lakin  iqtisadiyyat  sahəsində  dövlət  monopoliyasın-
dan imtina edilməsi və bazar münasibətlərinə keçil-
məsi şəraitində elmin mərkəzləşmiş qaydada fəaliy-
yəti  bir  sıra  çətinliklərlə  bağlıdır.  Biz  bu  mahiyyət 
fərqini nəzərə almadan, guya hər şeyin əvvəlki qay-
dada  qala  biləcəyi  fikri  ilə  özümüzü  aldada  bilmə-
rik. Burada əvvəlcə iki müxtəlif ictimai-iqtisadi sis-
temin üstün cəhətlərinin inteqrasiyası kimi çox mü-
rəkkəb  bir  prosesin  elmi-metodoloji  əsasları  işlənib 
hazırlanmalıdır.    
  Bəli,  vahid  ümumbəşəri  elm  prosesinə  daxil 
ola  bilməyən,  elə  bil  ancaq  özü  üçün  yaradılmış 

---