OLTINCHI BO‘LIM
VIII bob. Mavsumiy gullar va butasimon o£simliklardan
foydalanib bog‘-parklarda loyihalar yaratish
Bugungi kunga kelib zamonaviy bog‘-parklarimizda bir
yillik, ko‘p yillik gul ko‘chatlaridan ajoyib estetik ko‘rinishdagi
gulzorlar, kompozitsiyalashgan rabatkalar,
maysazorlar tashkil-
lashtirilmoqda.
Ba’zi
gulzorlar
bog‘ning umumiy
yer
maydonidan bir necha sm va ba’zan metrga ko‘tarib, ko‘zni
quvnatadigan ko‘rinishda, to‘rtburchak, parallelogram va munta
zam ko‘pburchak sifatida barpo etilmoqda.
8.1-rasm. Har xil gul turlaridan gilamli mozaika
k o‘rinishidagi gulzorlar barpo etish kompozitsiyasi.
Barpo etilgan ushbu gulzor va maysazorlar atrofiga har xil
rangdagi tog‘ toshlaridan hoshiyalar, himoya devorchalari barpo
etiladi. Shuningdek, bog‘ning umumiy
maydonidan kelib chiqib,
har xil o‘lchamda suv havzalari - hovuzchalar, favvoralar va
ко‘liar barpo etiladi.
92
Barpo etiladigan suv havzalari ichi va atrofiga tog‘ tosh-
laridan chiroyli ko‘rinishdagi himoya devorchalari tiklanadi.
Ilarpo
etiladigan suv havzalari, ariqchalar, ko‘llar atrofiga
scrsoya manzarali daraxt, buta ko‘chatlaridan
ekib boriladi, bu
esa, o‘z navbatida, suv sathining toza bo‘lishiga, yozning issiq
kunlarida mikroiqlim barpo bo‘lishiga sharoit yaratadi.
8.2-rasm. B og‘-parklarda suv havzalari kompozitsiyasining k o‘rinishi.
Gulzorlarni tashkil qilish loyihalash va ulami amaliyotda
bajarishdan iboratdir. Gulzorlar
loyihasini xiyobonlar, istirohat
bog‘lari va qurilishi mo‘ljallangan boshqa joylardan ajratilgan
holda amalga oshirish mumkin emas.
“Gulzor” deganda, turli obyektlami bezatish uchun moijal-
langan va o‘zida maysazorlar, yo‘lakchalar, bir yillik va ko‘p
yillik gullovchi hamda manzara beruvchi bargli o‘simliklar
hamda kichik arxitektura shakllarini
mujassam etgan maydon
tushuniladi.
93
Gulzorlar qisqa vaqtli dam olish va bezatish uchun ishla-
tiladi, shuningdek, joyning konfiguratsiyasiga ko‘ra, turli
shakllarda - to‘rtburchak, cho‘zinchoq, yumaloq, to‘g‘ri
burchak bo‘lishi mumkin. Gulzorlar turli o‘lcham va
shakldagi
klumbalar, maysazoming yashil fonidagi rabatkalar va hoshiya-
lardan
tashkil
topadi.
Gulzorlar
maydoni
kichikroq
maydonchadan (4-5 dan 20 m2 gacha) 1 gektargacha va undan
ko‘proq bo‘lishi mumkin.
Barpo qilinadigan gulzorlar aniq tarkibiy qismlarga ega
bo‘ladi: 1) turli shakldagi gul ekinlari; 2) yo‘lakchalar; 3) may
sazor.
Ulaming klassik mos tushishi, gul ekinlari maydoni,
yo‘lakchalar va maysazorlaming 3:5:8 munosabati hisoblanadi.
So‘nggi yillarda maysazorlar uchun ko‘proq, gullar uchun esa
kamroq joy ajratilyapti.
Yuqorida aytilganidek, eng chiroyli gulzorlar, gul ekinlari, yo‘-
laklar va maysazorlaming 3:5:8 yoki 5:8:13 nisbatida barpo qili
nadi.
Misol.
Gulzor uchun 400 m2 yer ajratilgan. «Oltin propor-
siya» qoidasiga ko‘ra, (3:5:8) yig‘indida 16 ta bo‘lim
hosil
bo‘ladi: 400 m2:16=25m ni oltin proporsiya sonlariga ko‘pay-
tirsak, quyidagilami olamiz: 25m -3=75m - bu maydon gul
Dostları ilə paylaş: