Toshkent moliya instituti rasulova d. V., Xotamov I., Asatullaev X. S. Biznesni tadqiq etish usullari

6.3. Kompaniyaning strategik mavqeini baholash uslubi 
Bu mavzuda kompaniya xolati tahlilining uslubiyatini ko’rib chikamiz. 
U 
quyidagi savollarga kelib taqaladi: 
Amaldagi strategiya kay darajada samarali? 
Kompaniyaning kuchli va zaif tomonlari nimada? 
Kompaniya narxlari va xarajatlari raqobatbardoshmi? 
Kompaniyaning raqobatchilik mavqei kay darajada mustaxdam? 
Kompaniya qanday strategik muammolarga tuknash keladi? 
Bu savollarga javob berish uchun 4 ta tahliliy mezondan foydalaniladi: SWOT - 
taxdil, qiymatlar zanjiri, xarajatlar taxdili va raqobatbardoshlikni baholash. 
SWOT-tahlil 
SWOT - inglizcha Strengts (kuchlar), Weaknesses (zaif tomon- lar), 
Opportunities (qulay imkoniyatlar) va Threats (taxdidlar) suz- laridan to’zilgan 
akronimdir. 
SWOT - taxdil quyidagi savollarga javob topishga yordam beradi: 

---

119 
-Kompaniya uz strategiyasida o’zining ichki kuchli tomonlaridan yoki 
ustunliklaridan foydalanadimi? Agar kompaniyaning xech qanday ajralib turuvchi 
ustunliklari bulmasa, uning qanday potentsial kuchli jixatlari ana shu ustunliklarga 
aylanishi mumkin? 
Kompaniyaning zaif jixatlari uning raqobatdagi etsg nozik tomonlarimi? Ular 
ma’lum bir qulay jixatlardan foydalanishga imkon bermaydimi? Strategik jihatdan 
kelib chiqqan xolda qaysi zaif jihatlarga tuzatish kiritish kerak? 
Qanday qulay sharoitlar kompaniyaga muvaffaqiyat qozonishga imkoniyat 
yaratadi? Shuni qayd qilib o’tish lozimki, foydalanish usullari bo’lmagan qulay 
imkoniyatlar sarobdan boshqa narsa emas. Firmaning kuchli va zaif tomonlari 
uning boshka firmalarga qaraganda qulay imkoniyatlardan foydalanishga 
yaxshirok yoki yomonrok darajada moslashishiga yordam beradi. 
' 
Menejerni qaysi taxdidlar ko’proq tashvishlantirishi kerak? 
- himoyani yaxshi tashkil qilish uchun qaysi strategik chora-tadbirlarni 
amalga oshirish lozim? 
Kompaniyaning ichki polati asosan S va W bilan, tashki muhiti esa O va T 
ko’rsatkichlarda ifodalanadi. 5-jadvalda SWOT-tahlilda hisobga olish maqsadga 
muvofiq bo’lgan asosiy omillar keltirilgan.