Tt fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR
VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI


TT FAKULTETI
AX-11-20 GURUH TALABASINING
OCHIQ KODLI OPERATSION TIZIMLAR XAVFSIZLIGI
FANIDAN
2-Mustaqil ishi

Bajardi: Dilmurodov.L
Qabul qildi: Uzaqov .O


QARSHI-2023
Ochiq kodli operatsion tizimlar xavfsizligi fanidan 2-mustaqil mavzulari
Reja
1. Mobil operatsion tizimlar
2. Real vaqt operatsion tizimlari
3. Desktop operatsion tizimlari
4. Linux fayl tizimi strukturasi
5. Linux distributivlari tahlili
6. X-Window tizimi

1. 
   Mobil operatsion tizimlar
   

Mobil operatsion tizimlar (MO'T) - bu, mobil qurilmalarni, masalan, smartfonlar, planshetlar, akkumulyatorli soatlarning boshqarilishida ishlatiladigan maxsus operatsion tizimlardir. Bu tizimlar mobil qurilmalarning asosiy funktsiyalarini boshqarish, ilovalarni bajarish, ma'lumot almashishni ta'minlash va qurilmaning umumiy ishlashini boshqarishda yordam bera olishadi. MO'T, kompyuterlarning va noutbuklarning operatsion tizimlaridan farq qiladi, chunki ular mobil qurilmalar o'ziga xos talablarni qondirish maqsadida yaratilgan.

Ko'p e'tibor beriladigan mobil operatsion tizimlar quyidagilardir:

1. Android: Google tomonidan ishlab chiqarilgan Android, dunyo bo'ylab eng ko'p ishlatiladigan mobil operatsion tizimdir. Ko'p turdagi qurilmalar Androidni ishlatadilar.

2. iOS: Apple tomonidan ishlab chiqarilgan iOS, iPhone, iPad va iPod Touch kabi qurilmalarda ishlatiladi. iOS, Apple'ning o'zining texnika bilan birlashtiriladi.

3. HarmonyOS: Huawei tomonidan ishlab chiqarilgan, bir nechta platformalarda ishlatiladigan operatsion tizimdir. Mobil qurilmalar ham, boshqa IoT qurilmalari ham uchun foydalaniladi.

4. Windows Phone (Windows Mobile): Microsoft tomonidan ishlab chiqarilgan, ammo endi qo'llanilmaydigan mobil operatsion tizim.

Mobil operatsion tizimlar, mobil ilovalar o'zgaruvchilari tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan platformalar sifatida ishlaydi. Foydalanuvchilar mobil operatsion tizimlari orqali ilovalarni o'rnatib olishadi va ulardan foydalanishadi. Ular mobil qurilmalarning foydalanuvchi interfeysini, xavfsizligini, energiya boshqaruvini va ko'plab boshqa funktsiyalarini boshqarish uchun ishlatiladi.

Mobil operatsion tizimlar, ularning turlari va afzalliklari bo'lgan har bir yangi versiyasi bilan yangilab, ishlab chiqiladi. Bu yangilanishlar yangi xususiyatlarni qo'shadi va xavfsizlik o'lchamini oshiradi.

Mobil operatsion tizimlar (MO'T) haqida yana ko'proq ma'lumot olishingizni istasangiz, ularning asosiy vazifalari, ularning muhim sifatlari va eng mashhur MO'T-lar haqida bilib olishingiz yordam beradi:

1. **Mobil Operatsion Tizimlar Nima Ish Qiladi?**

- MO'T lar mobil qurilmalarni boshqarish uchun zarur bo'lgan temel asosiy tizimlardir.
- Ilovalarni yuklab olish, o'rnating, vaqtlarini boshqarish va boshqa amalni amalga oshirish uchun ishlatiladi.
- Ma'lumot almashish, Wi-Fi, Bluetooth, GPS va boshqa kommunikatsiya funksiyalarini ta'minlaydi.
- Foydalanuvchining interfeysini boshqaradi, yani, qurilma ekranini boshqaradi.

2. **Android**

- Android, Google tomonidan yaratilgan eng keng tarqalgan MO'Tlardan biri.

- Ochilgan loyihalarni o'rnatish va ishlatish uchun Google Play do'konini ishlatadi.
- Android foydalanuvchilariga ko'plab xilofonlar va planshetlar taqdim etiladi.

3. **iOS (iPhone Operating System)**

- Apple tomonidan yaratilgan iOS, iPhone, iPad va iPod Touch qurilmalarda ishlatiladi.

- App Store orqali ochilgan ilovalarni o'rnatish va ishlatish mumkin.

4. **HarmonyOS**

- Huawei tomonidan yaratilgan HarmonyOS, bir nechta turdagi qurilmalar uchun mo'ljallangan.

- Boshqa IoT (Internet of Things) qurilmalarini boshqarish uchun yaxshi o'zlashtirilgan.

5. **Windows Phone (Windows Mobile)**

- Microsoft tomonidan ishlab chiqarilgan MO'T, endi qo'llanilmaydigan tizimdir.

Mobil operatsion tizimlar, cihazlarni yaxshi ishlata olish uchun xususiyatlar bilan keladi. Ular, qurilma interfeysini boshqarish, ilovalarni bajarish, energiya boshqarish, ma'lumot xavfsizligi va boshqa muhim vazifalarni bajarishda muhimdir. Har bir MO'T ning o'zining xususiyatlar va afzalliklari bor, va foydalanuvchilar qurilma sotib olish va uning MO'Tini tanlashda ularni ko'proq o'rganishadi.