Ümumi MÜDDƏalar maddə Azərbaycan Respublikasının torpaq qanunvericiliyi

hüquqların əldə edilməsinin xüsusiyyətləri 

 

1. Tikiliyə, qurğuya və ya müəssisəyə (obyektə) mülkiyyət hüququ başqa şəxsə keçərkən onların 

yerləşdiyi torpaq sahəsinə mülkiyyət hüququ da həmin şəxsə tikilinin, qurğunun və ya müəssisənin 

əvvəlki mülkiyyətçisinə məxsus olan həcmdə və torpaq sahəsindən istifadə üzrə müəyyən edilmiş 

şərtlər və məhdudiyyətlər qalmaqla bu maddəyə uyğun olaraq keçir. 

 

2.  Dövlət  və  ya  bələdiyyə  mülkiyyətində  olan  tikililər,  qurğular  və  ya  müəssisələr  (obyektlər) 

qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada xüsusi mülkiyyətə satıldıqda daşınmaz əmlakla birlikdə 

onun yerləşdiyi torpaq sahəsi də satılır və ya satınalma hüququ ilə icarəyə verilir. 

 3. 

Torpaq  sahəsinin  mülkiyyətçisinə  mənsub  olan  və  həmin  sahədə  yerləşən  binaya,  o 

cümlədən fərdi yaşayış evinə, habelə qurğuya mülkiyyət hüququ keçərkən tərəflərin razılaşması 

ilə müəyyənləşdirilən  torpaq  sahəsinə  hüquqlar  binanı  (fərdi  yaşayış  evini)  və  ya  qurğunu  əldə 

edənə keçir. Torpaq sahəsinin bina (fərdi yaşayış evi) və ya qurğu yerləşən və ondan istifadə üçün 

zəruri olan hissəsinə mülkiyyət hüququ əldə edənə keçir.

[71]

 

   

Torpaq sahəsinin mülkiyyətçisinə mənsub olan və həmin sahədə yerləşən fərdi yaşayış evinə 

mülkiyyət  hüququ  keçərkən  tərəflərin  razılaşması  ilə  başqa  hal  nəzərdə  tutulmayıbsa, 

müəyyənləşdirilən  torpaq  sahəsinə  hüquqlar  həmin  evi  əldə  edənə  keçir.  Əgər  yaşayış  evinin 

özgəninkiləşdirilməsi haqqında müqavilədə ayrı qayda nəzərdə tutulmayıbsa, torpaq sahəsinin ev 

yerləşən və ondan istifadə üçün zəruri olan hissəsinə mülkiyyət hüququ əldə edənə keçir. 

Çoxmənzilli  yaşayış  evlərinin,  habelə  onlara  aid  olan  qeyri-yaşayış  tikililərinin  torpaq  sahələri 

həmin evlərin tərkib hissələri mülkiyyətçilərinin ümumi paylı mülkiyyətinə keçir.

[72]

 

 

4. Əcnəbilərə və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə, xarici hüquqi şəxslərə, beynəlxalq birliklərə və 

təşkilatlara, habelə xarici dövlətlərə tikililər, qurğular və ya müəssisələr (obyektlər) satıldıqda həmin 

obyektlərin yerləşdiyi torpaq sahələri onların icarəsinə verilir. 

Maddə 89. Torpaq sahəsinin girov qoyulmasının (ipotekasının) xüsusiyyətləri 

 

1. İpoteka haqqında müqavilə üzrə hüquqi və fiziki şəxslərin mülkiyyətində olan torpaq sahələri 

girov qoyula bilər. 

 

2.  Yaşayış  məntəqələrində  ümumi  istifadədə  olan  torpaqların,  o  cümlədən  şəhərsalma 

qaydalarına  uyğun  olaraq,  binalar  və  tikililər  ucaldılmasına  yol  verilməyən  şəhər  torpaqlarının, 

xüsusi mühafizə olunan ərazilərdəki torpaqların, habelə xüsusi istifadə şəraitinə malik zonalardakı 

sahələrin tərkibindən dövlət və bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaqların ipotekasına yol verilmir. 

---

 

3.  Azərbaycan  Respublikasının  qanunvericiliyinə  uyğun  olaraq,  ipotekasına  yol  verilməyən 

torpaqlar  istisna  olmaqla,  dövlət  və  bələdiyyə  mülkiyyətində  olan  başqa  torpaq  sahələri  və  bu 

sahələr üzərində istifadə və icarə hüquqları girov (ipoteka) predmeti ola bilər. 

 

4. Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqların ipotekasına kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və 

emalı, habelə torpaq qanunvericiliyinə uyğun olaraq, bu kateqoriya torpaqların məqsədli istifadəsi 

ilə bağlı yaranan öhdəliklərin təmin edilməsi üçün yol verilir. 

5. 

Bina, tikili, qurğu və ya digər daşınmaz əşyalar yalnız onların yerləşdiyi, yaxud fəaliyyətini 

təmin etdiyi torpaq sahəsi ilə birlikdə ipoteka qoyulur.

[73]

 

 6. Torpaq 

sahəsinin bir hissəsi girov qoyulduqda, həmin hissənin sərhədləri girov qoyulmazdan 

əvvəl müəyyən edilməlidir. 

 7. 

Girov  qoyan  (ipoteka  qoyan)  əsas  öhdəliyi  yerinə  yetirmədiyi  halda, girov  (ipoteka) 

qoyulmuş torpaq sahəsinə müvafiq qanunla nəzərdə tutulmuş qaydada tutma yönəldilə bilər.

[74]

 

8. Girovsaxlayan xarici hüquqi və ya fiziki şəxs olduqda, ipoteka müqaviləsində girovla təmin 

edilmiş öhdəlik icra edilmədikdə, girov qoyulmuş torpaq sahəsinin ən geci bir il ərzində məcburi 

satılacağı barədə müddəa əks etdirilməlidir. 

 

9. 

Torpaq 

sahəsinin 

girov 

qoyulmasının 

(ipotekasının) 

qaydaları 

Azərbaycan 

Respublikasının ipoteka haqqında qanunvericiliyi və Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi 

ilə tənzimlənir.

[75]

 

Maddə 90. Torpaq sahəsinin dəyişdirilməsi 

 

1.  Xüsusi  mülkiyyətdə  olan  torpaq  sahələri  Azərbaycan  Respublikasının  Mülki  Məcəlləsinə 

uyğun olaraq, hər hansı nisbətdə biri-biri ilə dəyişdirilə bilər. 

 

2. Dövlət və ya bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaq sahələrindən istifadə və ya icarə hüquqları 

əsasında istifadə edənlər müvafiq icra hakimiyyəti orqanının və ya bələdiyyənin razılığı ilə həmin 

torpaq sahələrini başqalarının həmin ərazidəki istifadə və ya icarə hüququnda olan torpaq sahələri 

ilə dəyişdirə bilərlər. 

 

3. Torpaq sahəsinin dəyişdirilməsi Azərbaycan Respublikasının mülki qanunvericiliyinə uyğun 

olaraq, müvafiq normativ-hüquqi aktlarla tənzimlənir. 

Maddə 91. Torpaq sahəsinin bağışlanması 

 

1.  Torpağın  mülkiyyətçisi  Azərbaycan  Respublikasının  Mülki  Məcəlləsində  müəyyən  edilmiş 

qaydada  və  formada  bağışlama  müqaviləsi  ilə  həmin  torpaq  sahəsini  və  ya  onun  bir  hissəsini 

əvəzsiz olaraq, Azərbaycan Respublikasının hər hansı vətəndaşının və ya hüquqi şəxsin, habelə 

dövlətin və ya bələdiyyənin mülkiyyətinə verə bilər. 

 

2. Dövlət və bələdiyyə torpaqlarının bağışlanmasına yol verilmir. Bu torpaqlar üzərində istifadə 

və icarə hüquqları qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada bağışlana bilər. 

---

 

3. Torpaq sahəsinin bağışlanması qaydaları Azərbaycan Respublikasının mülki qanunvericiliyi 

ilə tənzimlənir. 

Maddə 92. Torpaq sahəsinin vərəsəlik qaydasında başqasına keçməsi 

 

1. Mülkiyyətçi öldükdə ona məxsus olan torpaq sahəsinin hamısı və ya onun bir hissəsi üzərində 

olan  mülkiyyət  hüququ  vərəsəlik  qaydasında  vəsiyyət  üzrə  və  ya  qanun  üzrə  Azərbaycan 

Respublikasının  Mülki  Məcəlləsində  nəzərdə  tutulmuş  qaydada  və  formada  başqa  şəxslərə 

(vərəsələrə) keçir. 

 

2. Əgər nə qanun üzrə, nə də vəsiyyət üzrə vərəsə yoxdursa və ya vərəsələrdən heç biri mirası 

qəbul etməmişdirsə, yaxud bütün vərəsələr vərəsəlik hüququndan məhrum edilmişdirsə, vərəsələri 

olmayan torpaq dövlətə keçir; əgər miras qoyan şəxs qocalar, əlillər üçün müəssisələrin, müalicə, 

tərbiyə  və  sosial  təminat  müəssisələrinin  təminatında  olmuşdursa,  həmin  müəssisənin 

mülkiyyətinə keçir. 

[76]

 

 

3. Dövlət və bələdiyyə torpaqları yalnız istifadə və icarə hüquqları əsasında vərəsələrə keçə 

bilər. 

 

4. Torpaq sahəsi vərəsəlik qaydasında yetkinlik yaşına çatmamış şəxsə keçdikdə, onun qanuni 

müvəkkilləri həmin torpaq sahəsini vərəsə yetkinlik yaşına çatana qədər icarəyə verə bilərlər. 

Maddə 93. Torpaq sahəsinə dair əqdlərin rəsmiləşdirilməsi 

 

1.  Torpaq  sahəsinə  dair  əqdlər  yazılı  formada,  əqdləri  bağlayan  tərəflər  və  ya  onların 

müvəkkilləri tərəfindən imzalanan sənədlərin tərtib edilməsi yolu ilə Azərbaycan Respublikasının 

Mülki Məcəlləsinin müddəalarına uyğun olaraq həyata keçirilir. 

 

2. Torpaq sahəsinə və ya onun üzərindəki daşınmaz əmlaka dair bağlanan əqd müqavilə ilə 

rəsmiləşdirilir. 

 

3.  Qanunvericilikdə  başqa  hallar  nəzərdə  tutulmamışdırsa,  müqavilədə  aşağıdakılar 

göstərilməlidir: 

 

müqavilənin tərəfləri; 

 

müqavilənin növü; 

 

müqavilənin predmeti, torpaq sahəsinin planı və ölçüsü, məhdudiyyətlər və servitutlar da daxil 

olmaqla,  torpaq  sahəsinin  hüquqi  rejimi,  dövlət  torpaq  reyestrində  qeydiyyat  nömrəsi,  torpaq 

sahəsində  yerləşən  daşınmaz  əmlak  barədə  məlumatlar  (tikililər,  qurğular,  çoxillik  əkmələr, 

sututarlar və digər obyektlər); 

[77]

 

 

müqavilənin  bağlanmasından  əvvəl  torpaq  sahəsinin  və  onun  üzərində  yerləşən  daşınmaz 

əmlakın əldə edilməsinin əsasları (alqı-satqı, vərəsəlik, bağışlama və ya digər əsas); 

 

torpaq sahəsi və onunla bağlı olan daşınmaz əmlaka dair qadağanlar qoyulması (əmlakın həbs 

edilməsi və ya digər səbəb nəticəsində) barədə qeydlər; 

---

 

torpaq  sahəsi  üzərində  üçüncü  şəxslərin  məhdudiyyət  öhdəliklərinin  olub-olmaması  barədə 

göstərişlər (ipoteka, icarə, xüsusi istifadə rejimi, servitutlar və digər göstərişlər); 

 

torpaq sahəsi üzərində hüquqların verilməsi tarixi; 

 

əqdin qiyməti və onun həqiqiliyi barədə tərəflərin öz imzaları ilə təsdiq edilmiş ərizələri; 

 

tərəflərin öhdəlikləri. 

  

XIX fəsil