XəZƏR 2014, №2 bu sayda güMÜŞ DÖVRÜN ŞAİRLƏRİ

BİRİNCİ HİSSƏ

Hadisə 14 fevralın axşam saatlarında vaqe olur.

Səhnə qaranlıqdı.

Müəllifin səsi eşidilir:

“Meşəkənarı” adında bağlıq qəsəbə bu yaxınlarda salınıb. Şam meşəsinin yaxınlığında dörd bir yanı çəmənliklə dövrələnmiş evlər ucalıb.

14 fevralın axşamı. Ay bədirlənib. Az əvvəl qar yağıb. Qar şam ağaclarının budaqlarında və üstü biçilmiş kolların üstündə qalıb. Budaqlar öz kölgələriylə qarda sirli-sehrli mənzərə yaradır. Küçənin tək rəqəmli hissəsindəki ən hündür evə bir maşın yaxınlaşır.

Maşından ilk düşən kişi qadının düşməyinə kömək edir. Onlar qardan təmizlənmiş yolla evlərinə tərəf gedirlər. Kişi qapını açır. Pəncərələr işıqlanır.

***

İşıq yanır. Səhnədə bağ evinin geniş qonaq otağı görünür. Mebel köhnə əyyamları хatırladır: pianino, kamin, kaminin qarşısında xalça. Qonaq otağının ortasında balaca stol var. Evin sahibi qadınla otağa daxil olur. O, qadına xəz paltosunu soyunmağa kömək edir, sonra da öz kürkünü çıxarır. Qadın özünə baxan qadınlardandı – gözəldi, zövqlə geyinib. Evin sahibi pencək və qara qolf şalvardadır.

S a h i b: … Nağıl gərək gözəl sonluqla bitsin. Yatmış şahzadə oyanıb görəcək ki, meşədə qarçiçəkləri baş qaldırıb.

Q a d ı n: Bəlkə çiçəkləmədi?

S a h i b: Çiçəkləyər, çiçəkləyər! Pulu çatıb!

Q a d ı n: Pulu çatıb? Bu ki lap postmodernizm oldu.

S a h i b: Postmodernizm, şahzadə, Zoluşka paltar yumaqdan qazandığı pulla yaşayanda olur. Bizdə isə klassikadı. Ən azı modern. Keçin, əyləşin…

Qadın otağa göz gəzdirib, sonra kresloda əyləşir.

Q a d ı n: Ürəyəyatımlı eviniz var.

S a h i b: Siz günün bu vədəsində hansı şəraba üstünlük verirsiniz?

Q a d ı n: Yəqin ki, ağ şəraba.

S a h i b: Mənsə qırmızısını təklif edirəm. Bu yaxınlarda Bolqarıstana getmişdim. Orda dedilər ki, içində “r” hərfi olan aylarda gərək qırmızı şərab içəsən.

Q a d ı n: Mən bu məsəli balıqlar və xərçənglər barəsində eşitmişəm. Şərab məsələsində ilk dəfədi.

Sahib burğuyla şərab şüşəsini açıb badələri doldurur.

S a h i b: Yeri gəlmişkən, Bolqarıstanda qırmızı şəraba qoşulan mahnıların say-hesabı yoxdu, bircəciyi də ağ şəraba qoşulub.

Q a d ı n: O mahnıda nə deyilir?

S a h i b: Deyilir ki, niyə axı mən qırmızı deyiləm. Bir dadına baxın. Baron Rotşildin kolleksiyasından Bordo şərabıdı.

Q a d ı n: Əgər Rotşild etiraz etmirsə, mən razı. Ağ olmur, qoy qırmızı olsun.

Onlar bir neçə qurtum içirlər.

S a h i b: Qəribədi, necə olub ki, sizi restoranda görə bilməmişəm.

Q a d ı n: Amma mən sizi gördüm. Başınız dostlarınızla söhbətə qarışmışdı…

S a h i b: Şəriklərimlə. Əgər sizi əvvəldən görmüş olsaydım, onların hamısını tullayardım.

Q a d ı n: Şərikləri tullamaq etik hərəkət deyil.

S a h i b: Belə bir qadına görə hər şey etikdi. Yaxşı ki, pul kisəm paltomun cibində qalıbmış. Onun dalınca qarderoba gedəndə siz orda idiniz.

Q a d ı n: İlk dəfəydi ki, nömrəni itirmişdim. Əgər siz qarışmasaydınız, heç özüm də bilmirəm necə olacaqdı.

S a h i b: Restoran qarderobdan başlayır və nömrə axtarışıyla sona çatır.

Q a d ı n: Çantamı yüz dəfə ələk-vələk elədim. Yoxdu ki, yoxdu. Sizsə əsl cəngavər kimi…

S a h i b: Mən orda tez-tez oluram. Ona görə də onlar mənim zəmanətimə inandılar.

Q a d ı n: Kimlə olursunuz?

S a h i b: Şəriklərlə.

Q a d ı n: Başqa kimlə?

S a h i b: Hamı müəyyənləşdirmək istəyir ki…

Q a d ı n: Amma heç də hamı qarşılıqlı cavabı ala bilmir. Hər halda, başqalarıyla da orda olursuz.

S a h i b: Hərdən də şəriklərsiz… tək.

Q a d ı n: Mənim orda kimlə olduğumu necə, soruşmayacaqsız? Niyə ordan tək çıxdığımı da?

S a h i b: Ürəyiniz istəsə, soruşa bilərəm.

Q a d ı n: Elə də yox. Yaxşısı budu, ilk dəfə gördüyüm kişinin yanına düşüb getməyə niyə razılıq verdiyimi soruşun.

S a h i b: Çünki ilk baxışdan məhəbbətə inanırsınız. Əlbəttə ki, söhbət mənim baxışımdan gedir.

Q a d ı n: Əgər inanmıramsa necə?

S a h i b: Onda mən dəli olacağam! Yeri gəlmişkən, bu gün biz almanlarla işbirliyini qeyd edirdik. Dedilər ki, bəs onlarda on dörd fevral sevgililər yox, dəlilər günü kimi qeyd olunur.

Q a d ı n: Dəlilər?

S a h i b: Təsəvvür edirsiniz!

Q a d ı n: Müəyyən mənada almanlar haqlıdı. Sevmək həqiqətən də ağlı itirmək deməkdi.

S a h i b: Gəlin, bruderşaftın şərəfinə içək!

Q a d ı n: Alman dilini heç xoşlamıram. Аdamın dili dolaşır. Bru-der-şaft…

S a h i b: Doğrudan? (Heynenin alman dilində şeirini oxuyur). Ayn fixtenbaum ştit ayn zam am norden auf xojen xox.

Q a d ı n (onun sözünü kəsərək): “Vəhşi şimalda bir təhna şam ağacı böyüyür…” Mən bu şeiri məktəbdə keçmişəm. Hər halda, bəyənmədim.

S a h i b: Sizin gözəl səsiniz var. Oxuyursunuz?

Qadın pəncərəyə yaxınlaşıb pərdəni çəkir.

Q a d ı n: Qar yağır…

S a h i b: Sizin gözəl gözləriniz var.

Q a d ı n: Necə?

S a h i b: Gözəl.

Q a d ı n: Nə rəngdədi?

S a h i b (heyrətlə): Boz.

Qadın ağır-ağır yaxınlaşıb demək olar ki, onunlа üzbəüz dayanır.

S a h i b (heyrəti bir qədər də artır): Mavi… Sizin gözləriniz anadangəlmə mavidi?

Q a d ı n: Bəs sizdə ancaq bayramdan-bayrama qəhvəyi olur?

S a h i b: Mən də mavigözlü olmaq istərdim, amma… Yəqin o biri həyatda.

Qadın badəni qaldırır.

Q a d ı n: Yaxşı, nəyin şərəfinə içək?

S a h i b: Bir halda ki, almanca tostu bəyənmirsiniz, qoy onda fransızca olsun. A toi. A la façon que tu as d’etre belle…1. ( Sənin şərəfinə, sənin gözəlliyinin şərəfinə) Yox, yaxşı olar ki, orijinalda.

O, musiqi mərkəzinin pultunu götürüb düyməni basır və Co Dassenin məşhur mahnısı eşidilir.

A toi.

A la façon que tu as d’etre belle…

Mahnı oxunmaqda davam edir. Sahib badəni qaldırıb tərcümə edir.

S a h i b: Sənin şərəfinə! Sənin belə gözəl ola bilmək məharətinin şərəfinə. Sənin isti, amma həm də hərdən-hərdən atmacalı sözlərinin şərəfinə. Bir vaxtlar qiyafəsində olduğun o balaca qızcığazın şərəfinə. İndi də tez-tez ona qayıdırsan. Sənin keçmişinin şərəfinə. Və sənin gözəl şahzadələrinin şərəfinə.

Sahib musiqini kəsib əlində badə qadına yaxınlaşır.

Q a d ı n: Belə tostdan sonra içməmək olmaz. Üstəlik, fransız dilini mən həmişə xoşlamışam – cəmi beş-altı kəlmə başa düşsəm də. Şerşe lya fam, se lya vu, orevuar…

Sahib (sözünü kəsərək): Msyö, je ne manj pa sus jur. 2. (qadını axtarın, həyat belədi, xudahafiz) Bir dəfə Parisdə restoranda bu ifadəni işlədəndə ofisiant məndən soruşdu ki, niyə bura gələn bütün ruslar həmişə eyni sözü deyir?

Q a d ı n: Bəs siz necə izah etdiniz?

S a h i b: Dedim ki, bizdə qəribə bir adət var – restorana getmək öncəsi bir neçə gün heç nə yeməmək.

Q a d ı n: O da inandı.

S a h i b: Bəlkə də. Bəs siz necə, inanarsızmı, mən ağzı bağlı şüşədən əlli qram şərab içə bilərəm?

Q a d ı n: Xeyr.

S a h i b: Mərc gələk?

Q a d ı n: Gələk.

S a h i b: Öpüşdən!..

Q a d ı n: Siz yaman inadkarsız. Göstərin görüm.

Sahib bardan ağzıbağlı şüşə çıxarıb onu bir əlində tutur. O biri əlinə açıq şüşəni alır və barmen jestiylə açıq şüşədəki şərabı bağlı şüşənin arxasındakı yumru oyuğa süzür. Sonra qurtum-qurtum badədən içirmiş kimi içir. Qadının qabağında təzim edir.

Q a d ı n: Fokusçu!

Qadın öpüş üçün yanağını təklif edir.

S a h i b: Qadın hiyləgərliyi buna deyərlər! (Onun yanağından öpür. Toqquşdurub, qurtum-qurtum içirlər.) Cəngavər gözəl xanımı zalım cadugərin əlindən xilas etdi…

Q a d ı n: Qarderobçunun.

S a h i b: Hər halda cəngavərə mükafat düşür.

Q a d ı n: Qəhrəmanlıq təmənnasız olmalıdı!

S a h i b: Onda mənə sevginizi bəxş edin. O, pulla ölçülmür.

Q a d ı n: Axı mənə qarçiçəyi tapıb verməliydiniz! Dediniz, meşəyə gedək, amma bura gətirdiniz…

S a h i b: Qarçiçəyi də olacaq! Hələliksə, bəlkə sizə bir qəhvə dəmləyim?

Q a d ı n: Mən qəhvə içmirəm.

S a h i b: Niyə? Üzünüzün rənginə görə?

Q a d ı n: Sadəcə, xoşum gəlmir.

S a h i b: Əla çay var. İfadəmə görə üzr istəyirəm: marakuylu çay.

Q a d ı n: Mənsə, ifadəmə görə üzr istəyirəm, berqamotlu çayı xoşlayıram.

S a h i b: Təşkil edərik. Cəmi ikicə dəqiqə sizi tək qoymalı olacağam.

Q a d ı n: Niyə?

S a h i b: Çay dəmləmək üçün.

Q a d ı n: Məgər belə bir evin qulluqçusu yoxdu?

S a h i b: Mən hamısını evə buraxmışam, hətta qarovulçunu da. Onlar bizə mane olacaqdılar.

Q a d ı n: Məgər siz çay dəmləməyi bacarırsız?

S a h i b: Bəli… Yaponiyada öyrənmişəm.

Q a d ı n: Mən biləni orda bu işi öyrənmək üçün illər lazımdı. Siz belə tez necə nail oldunuz?

S a h i b: Mən işin çəmini dərhal tuta bildim: gərək çayın qarasına qənaət etməyəsən.

Q a d ı n: Çay yaxşı şeydi, amma sonra. Şərab, doğrudan da, dadlıdı. (Pəncərəyə yaxınlaşır.) Çox gözəldi…

S a h i b: Bəlkə sizə evi göstərim?

Q a d ı n: Lazım deyil.

S a h i b: Niyə?

Q a d ı n: Siz ekskursiyaya yataq otağından başlayacaqsınız?

S a h i b: Vanna otağından da başlamaq olar.

Q a d ı n: Sağ olun, mən hələ istəmirəm.

S a h i b: Burda baxmalı şeylər az deyil: yığcam hovuz, yüz iyimi dörd çalarlı italyan mozaikası.

Q a d I n (sarkazmla): Çox maraqlıdı.

S a h i b: Çaydan imtina etdiniz. Qəhvə içmirsiniz. Mozaika maraqlı deyil… Sizi nəylə təəccübləndirək?

Q a d ı n: Özünüzdən danışın.

S a h i b: Məmnuniyyətlə.

Sahib yenidən pultla Dassenin mahnısını qoşur. İkinci bənd eşidilir.

A moi

A la folie dont tu es la rauson,

A mes coleres sans savoir pourquoi...3. (Mənim şərəfimə,

Səbəbkarı olduğun dəliliyimin şərəfinə,

Səbəbsız əsəbimin şərəfinə.)

S a h i b (mahnıyla eyni vaxtda): Mənim şərəfimə. Səbəbkarı sən olduğun dəliliyimin şərəfinə. Səni tanımaq üçün itirdiyim zamanın şərəfinə. Sənin məsxərəyə qoyduğun cizgilərimin və düşünülməmiş təşəbbüslərimin şərəfinə.

Musiqi kəsilir.

Q a d ı n: Bir halda ki, siz Dassenlə bu qədər oxşarsız, onda məmnuniyyətlə içərəm.

Yenidən badələri toqquşdurub içirlər.

S a h i b: Mən özüm haqda danışdım. İndi növbə sizindi.

Q a d ı n: Danışmaq? Belə maraqsızdı. Yaxşısı budur, bir oyun quraq. Mən soruşum, siz cavab verin.

S a h i b: Yaxşı. Amma bir şərtim var: hər doğru cavabdan sonra siz əyninizdən nəsə bir şey çıxaracaqsınız.

Q a d ı n: Mən belə şeyi ancaq bir pis kinoda görmüşəm. Orda qadın müəllim öz şagirdini yoldan çıxarmaq istəyirdi.

S a h i b: Axırı necə oldu?

Q a d ı n: Qadını dama basdılar.

S a h i b: Bəs oğlan?

Q a d ı n: Qadına ərzaq bağlaması aparırdı. Qadın həbsxanadan çıxanda oğlanın artıq on səkkiz yaşı vardı.

S a h i b: Onlar evləndilər?

Q a d ı n: Yox, oğlan artıq başqa müəllimlə gəzirdi.

S a h i b: Biz ki uşaq-zad deyilik. Buna görə bizi dama basmazlar.

Q a d ı n: Oldu. Ən asanından başlayaq… Mən hansı musiqini xoşlayıram?

S a h i b: Demək belə, biz sizinlə cavan olanda Toto Kutunyo, Çelentano, San-Remo festivalı dəbdəydi… Belə güman edirəm ki, italyan estradası. (Qadın yun şərfini çıxarır.) Tapdım, tapdım!

Q a d ı n: Hələ pəhriz barədə düşünmədiyim vaxtlarda hansı piroqlar xoşuma gəlirdi?

S a h i b: Trubka… yox, yox, gözlə… Yumru... oy, oy, yox… Eklerlər! Üstü kremli.

Qadın dərindən ah çəkib jaketini soyunur.

Q a d ı n: Uşaqlıqda mən ən çox nədən qorxmuşam – qaranlıqdan, yoxsa göy gurultusundan?

S a h i b: Elə düşünürəm, ən çox qorxduğun şey… evdə tək qalmaq olub. Düz tapdım?

Qadın əl çalıb tuflisini çıxarır.

Q a d ı n: Belə görürəm, siz bilməyən şey yoxdu.

S a h i b: Təxminən.

Q a d ı n: Onda növbəti sual: ibadət ibadətsizlikdən nəylə fərqlənir?

S a h i b: Aydındı. Demək, striptiz qurtardı. Amma bu gündəlik problemlər içində ürək yaman bayram istəyirdi!

Q a d ı n: Çoxmu işləyirsiniz?

S a h i b: Hə. Evə gec gəlirəm, yoruluram…

Q a d ı n: Pul qazanmaqdan?

S a h i b: İşdən.

Q a d ı n: Yazıq kişi…

S a h i b: O qədər də yox. Yeri gəlmişkən, alimlər təsdiq ediblər ki, qadınlar varlıları pullarına görə yox, bacarıqlarına görə sevirlər.

Q a d ı n: Çaşmayın. Varlıları heç kim sevmir. “Varlıları sevirsizmi” sualına respondentlərin 95 faizi “yox” cavabı verir. Amma doğrudu, elə həmin 95 faiz “Övladınızın varlı olmasını istərdinizmi” sualına “hə” cavabı verir.

S a h i b: Onda belə çıxır, qadınlar kasıbları sevir? Nəsə görməmişəm.

Q a d ı n: Qadınlar üçün nə varlı, nə kasıb, nə kök, nə arıq, nə qaraşın, nə sarışın var. Qadınlar onların nazını çəkənləri sevir.

S a h i b: Onda icazə verin sizin nazınızı çəkim və bir tost təklif edim: bizim şərəfimizə!

Yenidən Dassenin ifasını qoşur və sonuncu bəndlə, nəqarəti tərcümə edir.

A nous

Aux souvenirs que nous allons nous faire

A l’avenir et au present surtout… 3. (Bizim şərəfimizə

Xatirələrimizin şərəfinə,

Gələcəyin və xüsusən, bu günümüzün şərəfinə.)

S a h i b: Bizim şərəfimizə, ümidlərimizin, illüziyalarımızın şərəfinə. Bizim gələcək ilk məhəbbətimizin şərəfinə. Bizə bənzər milyonlarla aşiqin şərəfinə, həyatın, məhəbbətin şərəfinə. Gündüzlərimizin və gecələrimizin şərəfinə. Bizə bu anları bəxş edən əbədiyyətin şərəfinə!

Musiqi kəsilir.

Q a d ı n: Bizim gələcək ilk məhəbbətimizin şərəfinə… Necə də sirli-sehrli, heyrətamiz. (İçirlər.) Bağışlayın, mən burnumu harda pudralaya bilərəm?

S a h i b: İstirahət otağı ordadı.

Qapını göstərir və Qadın çıxır.

Sahib branı və lüstrü yandırır. Sonra cibindən paket çıxarıb içindəki tozu Qadının badəsinə boşaldır. Sonra üstünə şərab süzür.

Qadın qayıdıb gəlir.

Q a d ı n: Nədi, gedirik?

S a h i b: Hara?

Q a d ı n: Qarçiçəyi yığmağa. Amma nəsə qorxuram gəzmək özümüzə qalsın. Qarçiçəyi martdan tez əmələ gəlmir.

S a h i b: Siz qlobal istiləşməni nəzərə almırsınız.

Q a d ı n: Yaxşı nağıldı! Söz vermişdiz ki, mümkünsüzü mümkün edəcəksiniz! Qar altından çiçək çıxaracaqsınız! İndi də istiləşmədən dəm vurursunuz.

S a h i b: Bilirsiniz, mən artıq çıxarmışam. Siz burdan müvəqqəti aralananda.

Q a d ı n: Eləmi?

S a h i b: Üzünüzü çevirin və gözünüzü yumun. Bu tərəfə dönməyin!

O, yenidən musiqini qoşur. Adamonun ifasında “Qar yağır” mahnısı səslənir. Sahib otaqdan çıxıb dərhal əlində iri zanbaq buketiylə qayıdır.

Q a d ı n: İndi olar.

Qadının qarşısında diz üstə dayanıb gülü ona uzadır. Qadın dönür.

Q a d ı n: İşə bax! Sən yenə hər şeyi korladın!

Pultu götürüb musiqini qoşur. Sahib dağınıq baxışlarla qalxıb işığı söndürür.

S a h i b: Salaməleyküm… Nə düz olmadı ki?

Q a d ı n: Zanbaqdan zəhləm gedir.

S a h i b: Sən giasintləri deyirdin.

Q a d ı n: Za-an-baq! Yüz dəfə dedim. Sənsə unutdun. Doğrusu, bunu sürücünə deməyi unutdum. Sənin arvadın üçün güllər alan sürücünə.

S a h i b: Hə! Mənim vaxtım nə gəzir. Mən işləyirəm. Günün bütün iyirmi dörd saatını. Hətta akkreditivlər, qaimələr, boşaltmalar, yükləmələr gecələr yuxularıma da hakim kəsilir… Doğrudanmı, gülün kimin alması belə vacib məsələdi?

Q a d ı n: Mənə vacib olan hansı gülləri xoşladığımı, səhərlər çay, yoxsa kofe içdiyimi sənin bilməyindi. Əgər mən romantika istəyirəmsə…

S a h i b: Mən bacardığımı əsirgəmədim. Özün də bilirsən ki, çiçək salonuna girib ordan səhləb gülü seçmək mənim üçün problem deyil. Amma, əgər, nənələr yolda durmayıblarsa, qarçiçəyini hardan alım? (Onu qucaqlamaq istəyir.) Məgər hansısa bir gülə görə…

Q a d ı n: Məsələ güldə deyil! Məsələ sənin mənə əhəmiyyət verməməyindədi! Bu gün sənin üçün çoxlu yeniliklər oldu, eləmi?

S a h i b: Bəli. Yeri gəlmişkən, sən niyə gözünə linza taxmısan?

Q a d ı n: Gözümün rənginin başqa olduğunu sezməyin mənim üçün maraqlı oldu. (Mobil telefonun boğuq səsi eşidilir. Qadın çantasını eşələyib telefonu çıxarır, monitora baxıb zəng səsini kəsir. Sahib siqaret yandırır.) Günün bu vədəsində mənə kimin zəng elədiyi sənin üçün maraqlı deyil?

S a h i b: Sən ki telefonla o biri otağa keçmədin. Səsinin tonu dəyişmədi. Demək, əhəmiyyətsiz bir şeydi.

Q a d ı n: Hə, əhəmiyyətli deyil. Lyuda idi.

S a h i b: O-o. Plastik rəfiqə.

Q a d ı n: Necə, necə?

S a h i b: Plastikin necə cırıldamağı xoşuna gəlir?

Q a d ı n: Dəmirin şüşədə cırıldamağı qədər. (Çiyinlərini çəkib üzünü turşudur.)

S a h i b: Bax, sənin o Lyudan da mənə eynilə belə təsir edir.

Q a d ı n: Mənim Lyudam? O ki sənin dostundu, həm də şərikinin arvadıdı!

S a h i b: Nə olsun? Mən səndən onunla ünsiyyət saxlamağı xahiş eləməmişəm.

Q a d ı n: Əgər məni özünün müəllimi sayırsa necə?

S a h i b: Rədd elə getsin.

Q a d ı n: Mişa inciyər.

S a h i b: Əhəmiyyət vermə. Bu mənim problemimdi.

Q a d ı n: Düzünü desəm, onunla əlaqə saxlamağımın səbəbi tək bu deyil. Mənə maraqlıdı.

S a h i b: Sənə? Onunla? O ki menyudan başqa heç nə oxumur.

Q a d ı n: Mən “onunla maraqlıdı” demədim, “mənə maraqlıdı” dedim. Mişanın onda nə tapdığını və Katyanı nə səbəbə atdığını anlamaq istəyirəm.

S a h i b: Atmayıb, qoyub gedib. Evlə, maşınla, nə bilim nələrlə… Lyudada isə o, cavanlıq tapıb. Təxminən iyirmilik şəklində.

Q a d ı n: “Qırxlıq arvadımı iki iyirmiliklə dəyişirəm”. Sənin dostların arasında bu dəbdədi. Sırada kimdi? Sən deyilsən?

S a h i b: Sənin ideyaların çox təlqinedici. Yadda saxla, qadın nəyisə bərk-bərk əlində saxlamaq istəyəndə, əksinə, onu itirir.

Q a d ı n: Mən əlimdə heç nə saxlamaq istəmirəm. Sadəcə, sizlərin belələrində nə tapdığını anlamaq istəyirəm.

S a h i b: Sən yenə başladın? Mən nəsə itirməmişəm ki, nəsə axtaram.

Q a d ı n: Eləmi? Bəs onda nəyə görə bu gün ezamiyyətə getməyə hazırlaşırdın.

S a h i b: Burda nə var ki?

Q a d ı n: Bu gün bayramdı.

S a h i b: Yeni il-zad deyil ki. Biz əvvəllər Valentin-zad kimi müqəddəsləri tanıyıb eləmirdik. Normal da yaşayırdıq. Ümumiyyətlə, bu nə söhbətdi, axı?! Mən ki getmədim. Sən dedin, mən qaldım!

Q a d ı n: Ezamiyyət alınmadı deyə, işgüzar görüş məsələsini ortaya atdın.

S a h i b: Orda sən də vardın ki!

Q a d ı n: Əminəm ki, sən o görüşü ora tək getməyəcəyin, yalnız mənimlə gedəcəyin barədə təkidimdən sonra təşkil etdin.

S a h i b: Əgər mən hər köhnə, yeni bayramlara görə işimi təxirə salsam, müflis olaram.

Q a d ı n: Məncə, sən artıq çoxdan pul qoyub faizlə yaşaya…

S a h i b (sözünü kəsir): Pul qoymaq asandı, amma hər adam onu ordan çıxara bilmir.

Q a d ı n: …günlərlə ofisdə batıb qalmazsan. Hansısa ezamiyyətlərə getməzsən… Özü də kim bilir, kiminlə…

S a h i b: Yenə başladın?

Q a d ı n: Nəyi başladım?

S a h i b: Özü də kim bilir kiminlə? Mən ya tək gedirəm, ya da Mişayla! Özü də ancaq işlə məşğul oluram.

Q a d ı n: İşlə? Bəs tübikdəki məcun?

S a h i b: Nə, məcun?

Q a d ı n: Sən bir həftəlik ezamiyyətdən qayıdıb gələndə tübikdəki məcun gedəndə necə idisə, eləcə qalır.

S a h i b: Hə, yoldaş müstəntiq burdan nə məntiqi nəticə hasil olur?

Q a d ı n: Burdan o məntiqi nəticə hasil olur ki, nömrədə başqa kimsə də var və sən onun məcunuyla dişlərini yuyursan.

S a h i b: Yaxşı mehmanxanalarda gigiyenik dəstlər verilir.

Q a d ı n (kinayə ilə): Belə de! Sən nə yaman qənaətcilmişsən! Bəs paketlər? Həmin o çamadanında qadın mağazalarının paketləri hardandı? Hansı ki, mən o mağazalardan heç vaxt, heç nə almaram. Bilirsənmi niyə? Bahalığına görə. Sən deyən kimi… arvad üçün, əlbəttə, bahadı, məşuqə üçünsə lap yerinə düşür.

S a h i b: Nə qədər demək olar ki, mənə viski hədiyyə etmişdilər. Amma paketə fikir vermədim.

Q a d ı n: Bəs telefon?

S a h i b: Nə telefon?

Q a d ı n: Sən Praqaya getmişdin, amma operator polyakca danışırdı!

S a h i b: Mən Praqadaydım! Operator da çexcə danışırdı. Əgər dilləri ayırd eləyə bilmirsənsə, öyrən.

Q a d ı n: Hansını?

S a h i b: Hər ikisini. Dəqiq bilmək üçün (Pauza. Siqaret yandırır.) Həm də italyancanı.

Q a d ı n: İtalyanca niyə? Nədi, indi də İtaliyaya gedirsən?

S a h i b: Bəli.

Q a d ı n: Tək gedirsən?

S a h i b: Qaraçı xoruyla. (Qadın susur. Pauza.) Gəl içək. Həm də bəsdi, sakitləşək. (Badəni ona uzadır. Öz badəsini də götürür. Toqquşdururlar. Sahib bir qurtum içir. Qadın badəni yüngülcə dodaqlarna yapışdırıb stola qoyur.) İç. Bu şərabı ki, həmişə xoşlamısan. (Qadın əlini uzadır, onlar barışdırıcı jestlə barmaqlarının ucunu birləşdirirlər.) Biz neçə illər bir-birimizə inamla yaşamışıq. Qısqanclıq özünə əmin olmamaq deməkdi. Buna sənin heç bir əsasın yoxdu.

Q a d ı n: Qısqanclıq… Sədaqət… Əgər səni qısqanırlarsa, deməli, sevirlər, sənə sədaqətlidilər. Əgər qısqanmırlarsa?.. Lap azacıq olsa belə…

S a h i b: Sən əsas vermədiyinə görə mən qısqanmıram.

Q a d ı n: Əsas olsa necə?

S a h i b: Necə yəni? Özün təşkil edəcəksən?

Q a d ı n: Edəcəyəm.

S a h i b: Bəsdi, görək.

Qadın zanbaqları açıb güldana qoyur.

S a h i b: Nə səbəbə bu gülü xoşlamırsan?

Q a d ı n: Ağır iyi var. Adama yuxu gətirir. Mətbəxə apar qoy. Çölə atsan, lap yaxşı olar. (Sahib incik halda gülü otaqdan çıxarır və qayıdıb gəlir. Barışmaq istəyir.) Hirslənmə. Amma, doğrudan da, özünü büsbütün işə verməyin mənim xətrimə dəyir. (Pauza.) Anan həmişə deyir ki, gözlə, onun altmış yaşı olanda sənə əla ər olacaq. Mən gözləmək istəmirəm! Yadındamı, necə də arzulayırdıq ki, işlər qaydasına düşsün, biz də adam kimi yaşayaq? Yaşayaq, başımızı pul qazanmaqla qatmayaq?

S a h i b: Biznes aşağı düşən eskalatorla yuxarı qalxmaq kimi bir şeydi. Dayansan, özü səni aşağı çəkəcək.

Q a d ı n: Bəlkə artıq düşmək vaxtıdı? Bəlkə bir azca da skamyada oturub…

S a h i b: Ehtiyat oyunçular skamyasında? Mənim orda nə işim?

Q a d ı n: Heç nə. Səyahətə çıxarıq.

S a h i b: Onsuz da səninlə həmişə gəzirik. Birigün Amerikaya uçuruq. Avropada sənin olmadığın ölkə varmı?

Q a d ı n: Var… Albaniya.

S a h i b: Nəzərə alarıq. Amma sənə xoş gəlsin deyə mən evdə oturub qalan deyiləm.

Q a d ı n: Mən darıxmıram.

S a h i b: Hə, görürəm. Kefindən-damağından qalmırsan. Bugünkü oyun yaxşı alındı?

Q a d ı n: Yaxşı alına bilərdi… Sənin o zanbaqların olmasaydı!

S a h i b (qalxır): Belə. Vəssalam! Mən qarçiçəyi dalınca gedirəm.

Q a d ı n (karıxmış halda): Ciddi deyirsən? Bir saata bax, on ikidi.

S a h i b: Müqəddəs Valentin günü Müqəddəs Valentin gecəsiylə əvəz olunur. Demək, qarçiçəyi məndən, gecə sevişməsi səndən.

Sahib kürkünü geyinib əlini cibinə salır. Portmanatını çıxarıb yoxlayır, sonra maşının açarlarını, bir də saqqızı çıxarır. Saqqızdan iki dənəsini ağzına qoyur.

Q a d ı n: Nədi, doğrudan gedirsən?

S a h i b: Əlbəttə. İlin qardaşlaşmış aylarının onlar üçün təşkil etdikləri qlobal istilikdə həmin o nənələri axtaracağam. (Badəni ona verir.) İçilməyib qalmağı yaxşı əlamət deyil. Axıracan iç, uzan. Qayıdıb səni, yatmış gözəli oyadacam.

Qadın badəni götürür, amma ağzına aparmadan stolun üstünə qoyur.

Q a d ı n: Sonra. Mən gərək çamadanları yığım. Birigün uçuruq, amma mən hələ özümlə nə götürəcəyimi bilmirəm.

S a h i b: Sabah bütün günü boşsan. Çatdırarsan. İndi uzan.

Onun yanağından öpüb çıxır.

Qadın otağın ortasında dayanıb durur. Şərab badəsini əlinə alır, amma eləcə əlində saxlayıb içmir, sonra yenidən qaytarıb stolun üstünə qoyur. Kreslonun üstünə atılmış şərflə jaketi ordan götürüb yataq otağına keçir. Əlində don qayıdıb gəlir. Üstünə tutub güzgüyə baxır. Sonra donu divanın üstə atıb telefonu götürür və nömrəni yığır.

Q a d ı n: Marina, mənəm. Oyatmadım ki? Mən soruşmaq istərdim… (Tərəddüd edir, sonra özündə cəsarət tapır.) Siz öz qızlar məclisinizə oğlanları hardan sifariş eləyirsiniz? Şey üçün də, striptiz… Məndən istəyiblər. (Pauza.) Bu dəqiqə… (Kağız və qələm götürür.) Klub? “Sıfır-iki?!” Çılğınlar… Sifarişlə oğlanlar... Bəs nömrə? Denən. (Nömrəni yazır.) Aydındı. Çox sağ ol. (Kağıza baxa-baxa təzədən nömrəni yığır.) Axşamınız xeyir, xanım. Mənim sizə bir sifarişim… xahişim… Bəli. (Qulaq asır.) Başa düşürəm, bayramdı… Gərək qabaqcadan… amma burda məsələ belədi ki… Cəmi bircə saatlığa. Çalışacaqsınız? Yazın: Meşəkənarı qəsəbəsi, İşıqlı küçəsi, 15. Aleksandra. Nömrəm sizdə göründü? Bəlkə bizim tərəflərdə kimsə boş oldu… İkiqat tarif? Yaxşı. Gözləyəcəyəm. (Qadın donunu götürüb onun qollarını çiyninə atır və ağır-ağır rəqs edir. Mobil telefon zəng çalır. Qadın götürür.) Alo! Yox, yatmamışdım. Danışa bilmirdim. (Pauza.) Hə, ehtiraslı bir seks. Lyuda, əsl olivyeni neynirsən? Mişa acdı? Yatıb? Sabah heyrətləndirərsən? (Pauza.) Yaz. İki laləvər otu… “Ananas ye, üstündən də laləvər otu çeynə”… Nədi, məktəbdə öyrətməyiblər? Antikrizis. Laləvər otunu, maderada, o tünd şərabda qaynadarsan. Mal dili. Yüz qram qara kürü. Bir dəstə göyərti. Qaynadılmış xərçəng – iyirmi beş ədəd. Təmizlə. Yarım banka həftəbecər. Nə?... Xiyar bağlaması, ən xırdalarından. İki təzə xiyar. Beş yumurtanı daş kimi qaynat. Yüz qram yerqulağı… Mağazadan soruşarsan. Yazdın? Təsəvvür eləyirsən, kartofla noxud yaddan çıxıb. Hamısını doğra, qarışdır, sonra üstünə mayonez vur. (Pauza). Bu da sənə aşpaz Lüsyen Olivye. Familiya. Bax, sənin familin Rozenkrantsdı. Qızlıq da Qildenstern? Zarafat eləyirəm… hə, Koçubey… ikinci qızlıq familiya boş şeydi? Səndə ondan nə qədərdi? Analıqdı?.. Di onda bir salat düz-qoş, hamı da sənin adın olan salatdan yesin. Desert? Lyuda, qoy sabaha qalsın. Bir şey taparam. Məsələn, “Zaxer” tortu. (Gülür). Yox, mən söyüş söymürəm. Bu tort həmin familiyalı bir avstriyalının yaradıcılığının məhsuludu. Yaxşı tortdu, qurudu, soyuducuda saxlamağa da ehtiyac yoxdu. (Pauza). Mayonezsə familiya deyil, Fransada şəhərdi. Mayon şəhəri. Oranın yaxşı toyuqları olur. Vəssalam. Lyuda, mən yatmaq istəyirəm. (Pauza.) Xeyrə qarşı. (Təzədən nömrə yığır.) Alo! Yuleçka! Necəsən? Nə? Danışa bilmirsən? Saat neçədi? Di yaxşı, yaxşı. Nə vaxt imkanın oldu, buyur, zəng elə. Gözləyəcəyəm. Yox, yatmıram. Sonra başa salaram. Öpürəm. (Telefonu stolun üstünə qoyur. Qapının zəngi çalınır. Qadın astanaya çıxır. Kişiylə qayıdır. Kişinin təxminən qırx yaşı olar. Hündür, qəddi-qamətli bu kişi paltoda və əlcəkdədir.) Keçin. (Qonağı diqqətlə nəzərdən keçirir.) İşə bir bax… İkiqat tarif möcüzələr yaradırmış. Ağlıma da gəlməzdi ki, belə… əməkdaşlarınız var.

Q o n a q (təbəssümlə): Necə belə?

Q a d ı n: Belə də… Mən elə bilirdim… cavanlar olur.

Q o n a q: Bizim şirkətdə əməkdaş nə qədər təcrübəlidisə, qiyməti də bir o qədər bahadı. (Kişi paltosunun düymələrini açıb qoltuq cibindən qarçiçəyi buketini çıxarır.) Bu sizə çatacaq.

Q a d ı n: Bu ki möcüzədi! Əsl qarçiçəkləri… Soyunun, əyləşin.

Qadın rəfdən güldanı alıb qarçiçəklərini onun içinə qoyur və yataq otağına keçir. Qayıdıb gəlir. Qonaq otağı nəzərdən keçirir. Əlcəyini, paltosunu çıxarıb kreslonun arxa tərəfinə qoyur. Əynində kostyum var. Əyləşir.

Qadın çantasından üç ədəd yüz dollarlıq əskinaz çıxarıb Qonağa uzadır. Qonaq matdım-matdım pullara baxır.

Q o n a q: O çiçəklərin qiyməti bu qədər eləmir.

Q a d ı n: Bu, çiçəklər üçün deyil, gecə üçündü. Avans. (Qonaq pullara əl vurmur və Qadın onları stolun üstünə qoyur.) Mən sizi çox saxlamayacağam. Cəmi bircə saat. Sizinlə oturub çay içə-içə ərimi gözləyəcəyik.

Q o n a q: Tanışlığımıza görə şadam.

Q a d ı n: Mənim adım Saşadı.

Q o n a q: Valentin.

Q a d ı n: Çay, qəhvə?

Q o n a q: Təşəkkür edirəm, lazım deyil.

Q a d ı n: Siz hətta paltonu da gözəl soyunursunuz. Şəhvani. Amma daha heç nə soyunmaq lazım deyil.

Q o n a q: Mən heç bu fikirdə də deyiləm. Bir az donmuşam. Külək… Sizin, yeri gəlmişkən, yelqovanınız fırlanmır.

Q a d ı n: Əvvəl fırlanırdı, amma cırıltıyla. Açıb yağladıq… yenə cırıldadı. Yatmağa qoymurdu. Ona görə də bərk-bərk bağladıq.

Q o n a q: Belə çıxır ki, yelqovanın əl-qolunu bağlamısınız.

Q a d ı n: Yelqovanın əl-qolunu bağlamısınız… Siz şairsiz?

Q o n a q: O qədər də yox.

Q a d ı n: Heç yazmağa cəhd də eləməmisiniz? Məktəbdə, sevdiyiniz qıza…

Q o n a q: Daha çox nasiranə...

Q a d ı n: Ərim gələndə ona oyun qurarıq.

Q o n a q: Kartla?

Q a d ı n: Yox. Fikrimi dəyişdim… (Mobil telefondan musiqi səsi gəlir.) Üzr istəyirəm. (Telefonu alıb pəncərəyə tərəf gedir.) Alo! Hə, mənəm. (Pauza.) Nə? Üzr istəyirəm, başa düşmədim… Pis eşidilir, hamı məşğuldu? Heç kimi göndərə bilməyəcəksiniz?.. (Dilxor şəkildə.) Sağ olun. (O, telefonu qapayıb dəhşət içində Qonağa baxır). Siz kimsiniz?! (Qonaq sakitcə gülə-gülə baxır.