‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

5 .3 . B o la larga tibbiy yordam k o ‘rsatish n i tashkil qilish
S h a h a r b o la la r shifoxonasi 15 y o sh g ach a b o ig a n bolalarga 
b a rc h a ixtisoslik b o ‘y icha y o rd am ko ‘rsatuvchi asosiy tibbiy m uas- 
sasadir. Bolalarga yordam shifoxonalarning bolalar b o iim id a , m us- 
taq il faoliyat k o ‘rsatuvchi b o lala r polik lin ik alarid a, b o lala r s ta t­
s io n a rla rid a , s a n a to riy la rd a , b o g ‘c h a la rd a , g o ‘d a k la r u yida va 
hok azo lard a k o ‘rsatiladi.
5.3.1. Bolalar poliklinikasi
B olalar poliklinikasi m a iu m hududda yashaydigan 15 yoshgacha 
b o i g a n bo lalarg a xizm at qiladi. P oliklinikadagi h a r b ir p e d ia tr 
800— 1000 bolaga xizm at k o ‘rsatadi va u larn in g h a r biriga b ittad a n
h a m sh ira ajratilad i. H a m sh ira shifo k o r p e d ia trg a h a r to m o n la m a
y o rd a m k o ‘rsatadi.
Poliklinikada dispanser usulini q o ila s h , bolalarni 100 foiz n azo­
rat ostiga olish, hududdagi barcha bolalar haqida m aium otga ega boiish, 
yangi tu g ilg an chaqaloqlarni tezda kuzatuv ostiga olish, zarur b o ‘lgan 
davolash-profilaktik yordam k o ‘rsatish ishlarini yo ‘lga q o ‘yish kerak.
B olalarni p atro n a j qilish m u h im ish h iso b lan ad i. U ch astk a 
h a m sh ira lari o n alarg a b o lan i parvarish q ilishni, bola yashaydigan 
xo n an i o zo d a tu tish n i tu sh u n tirish i va bolani kuzatib borishi, vrach 
m aslahatlari va k o ‘rsatm alarining bajarilishini n azo rat qilishi lozim.
X o tin -q iz la r m asla h atx o n a si ho m ilad o rlig i yetti oy b o ‘lgan 
a y o lla r r o ‘y x a tin i b o la la r p o lik lin ik a sig a y u b o ra d i. U c h a s tk a
h am sh irasi a y o ln in g uyiga b o rib , u bilan ta n ish a d i va h o m ilad o r 
a y o ln in g a k u sh er-g in e k o lo g m asla h atla rin i (m e h n a ti, uyqusi, ov- 
q a tla n is h i, shaxsiy gigiyenasi va h .k .) q a n d a y b a ja ray o tg a n in i 
k u z a tib b o rad i. U b o ‘lajak o n ag a b olani em izish u c h u n k o ‘krakni 
q a n d a y tay y o rlash k erak lig in i o 'rg a ta d i. H a m s h ira h o m ila d o r 
ay olning oila a ’zolari bilan tan ish ad i, yashash sh aro itin i o ‘rganadi, 
tu g ‘iladigan b o la u c h u n xo n a tayyorlashga y o rd a m beradi. Bola 
tu g ‘ilgandan so ‘ng ham shira uning uyiga borib o n a va boladan xabar 
o lib tu ra d i va q ilg an ishlari h aq id ag i m a ’lu m o tla rn i p a tro n a j 
varaqasiga yozib b oradi. S h ifo k o r b o lan in g rivojlanishi va k o ‘rsat- 
m ala rin in g q an d ay bajarilay o tg an in i shu varaq a orqali kuzatadi.
119

---

H o m ila d o r ayol h u q u q i b ila n b o g ‘liq b o ‘lgan m a sa la la rn i 
p o lik lin ik a yuristi hal q iladi. S og‘lom b o lala rn i b irin c h i yili h a r 
o y d a, ikkinchi yili h a r 3 o y d a , u c h in c h i yili h a r 6 o yda b ir m arta
poliklinikaga olib borish kerak. Bola vaqtida olib borilm asa, patronaj 
ham sh irasi b u n in g sababini su rish tirib bilishi kerak. P o lik lin ik ad a 
b o la yaxshilab tek sh irilib (o g ‘irligi, b o ‘yi o ‘lc h a n a d i va h o k a z o ), 
kerakli m asla h a tla r (yoshiga m o s o v q a tla n ish i va h .k .) beriladi va 
e h tiy o t e m la sh la r qilin ad i.
Poliklinikaning asosiy faoliyatlaridan biri sanitariya maorifi ishidir. 
U chastka shifokor va ham shirasi o n a la r b ilan bolalarni parvarish 
qilish, turli yuqum li kasalliklam ing old in i olish, bolani to ‘g ‘ri kun 
tartibiga m oslashtirish va tarbiyalashga qaratilgan su h b atlar, m a ’ru ­
z a la r uyushtiradilar, k o ‘rgazm alar tashkil qiladilar. Bir so ‘z bilan 
ay tg an d a, poliklinika xodim lari o n a la r m ak tab in i tashkil etadilar.
Bolalar poliklinikasida profilaktika va davolash ishlari olib boriladi. 
Bu esa vrach va ham shiraga sog‘lom h a m d a b e m o r bolalarni kuzatib 
borish im konini yaratadi. B olalarni yoshiga qarab qabul qilish lozim . 
U larning kutish xonalari b o sh q a-b o sh q a b o ‘lishi yoki alo h id a qabul 
kunlari belgilanishi m aqsadga muvofiq b o ‘ladi. Poliklinikaga m urojaat 
qilgan b olani dastlabki k o ‘rik d a n o ‘tk azish zaru r. N a v b a tch i h a m ­
sh ira b o lan in g o g ‘iz va to m o q shilliq p a rd a la rin i k o ‘rib, h a ro ra tin i 
0
‘lchashi, bolaning atrofida yuqum li kasalliklar bilan kasallanganlar 
b o r-y o ‘qligini surishtirishi lozim . Sog‘lom va b e m o r bolalar alo hida- 
alo h id a qabul qilinishi zarur. Bu bilan kasal b o lad an s o g io m bolaga 
kasallik y uqishining oldi o lin ad i.
Y uqum li kasali b o r deb ta x m in q ilin g an b o lala r m axsus boks- 
larga jo y la sh tirilad i. B okslar esa b e m o r ch iq ish i bilan dezinfeksiya 
qilinadi. 0 ‘tk ir yuqum li kasalligi b o ig a n yoki u lar b ilan m u lo q o td a 
b o ig a n b o lala r p o lik lin ik a d a q a b u l q ilin m a y d i. B un d a sh ifo k o r 
b e m o rn in g uyiga boradi.
Bolani uyda va poliklinikada bitta shifokor-pediatr davolaydi, zarur 
b o lg a n d a m aslahat olish u c h u n m utaxassis sh ifo k o r ta k lif etiladi 
va lozim topilsa statsionarga yotqiziladi. H am shira shifokor k o 'rsa t- 
m alarini (inyeksiya qilish, b an k a q o ‘yish va h .k .) bajaradi.
0 ‘tkir yuqum li kasallik kuzatilganda bola statsionarga yotqizilib, 
k a ra n tin belg ilan ad i, atro fd ag i kish ilar o rasid a tu sh u n tirish ishlari
120

---

olib boriladi. U qatnaydigan bog‘ch a va m aktablarga, tu m an S E N M
epidem iologiya b o ‘lim iga yuqum li kasallik haq id a xabar beriladi.
B olalarni ehtiyot em lashlar (poliom iyelit, chechak, sil, difte- 
riya, qizam iq, va h.k.) poliklinikada am alga oshiriladi. Bolaning 
rivojlanish varaqasiga u n ing rivojlanishi, kasalliklari, em lashlar, 
shifo k o r k o ‘rsatm asiga oid m a ’lu m o tla r qayd qilinadi. M aktab 
o ‘quvchilari h a r yili tibbiy ko‘rikdan o ‘tkazilib, b e m o r va nim jon 
(revm atizm va h.k.) bolalar m axsus hisobga olinib, davolanadi va 
kuzatiladi.
B o lalar p oliklinikasi o ‘z h u d u d id a sog‘lo m lash tirish c h o ra - 
tadbirlari rejasini tuzadi va buni am alga oshiradi. Bu rejada dispanser 
kuzatuviga olish lozim deb topilgan b o lalarni sanatoriy-kurortlarga 
y u b o rish , yozgi s o g io m la s h tiris h ish larini tashkil qilishga y o r- 
d am la sh ish , b o lala rn in g jism o n iy rivojlanishini, bog‘ch a , m ak tab - 
g a c h a m u assa sala rn in g san itariy a h o lati va o b o d o n lash tirish ish­
larin i n a z o ra t qilish a lo h id a k o ‘rsatilishi lozim . M axsus b o lalar 
m uassasasi b o lm a g a n h u d u dlarda bolalarga tibbiy xizm atni tibbiyot 
m uassasalarida ishlaydigan m utaxassis sh ifo k o r-p e d iatr k o ‘rsatadi.