Азярбайъан республикасы тящсил назирлийи азярбайъан Дювлят Педагожи Университети
Yüklə 3,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fətəli xan Xoyski (1875-1920).
- Nəsib bəy Yusifbəyli (1881-1920).
- Əlimərdan bəy Topчubaşov (1862-1934).
- Я.Топчубашов 165 Аьа Яминов
- Аьа Аьакярим оьлу Яминов (1887-1921)
- Худадат бяй Ряфибяйов (1878-1920)
- Щямид бяй Аьа Хялил оьлу Шахтахтински (1880-1943)
- Мяммяд Йусиф Щаcыбала оьлу Cяфяров (1885-1938)
- Ъ.С.Щаъынски
- Cямо бяй Сцлейман оьлу Щаcынски (1888-1942)
|
Фятяли хан Хойски юлцмцня имкан вермядиляр. М.Я.Рясулзадя 1955-ci il martın 6- da Ankarada vəfat etmiĢdir. Ailəsi Qazaxıstana sцrgцn edilmiĢdi. Тещранда няшр олунан
«Кейщани-Щявайи» гязети
М.Я.Рясулзадя щаггында йазмышды: «Рясулзадяни таныйанлар ону бюйцк ингилабчы, Шяргин мцтяфяккир вя аьыллы, щятта бянзяри олмайан бир шяхсиййяти кими тяриф едибляр. Мялуматы чох, истиглалда (нятиъя чыхармагда) гцдрятли, щювсяляли вя щяр мясялядян интигад едяндя (данышанда) инсафлы олуб, демяк олар ки, тамам юмрцндя бир дяфя дя йалан данышмамышдыр. Щямишя сабитгядям олмуш вя щеч вахт аъыгланмаз иди, щеч вахт мцбалиья етмяз иди. Халг мяфкурялярини айдынлашдырмагда, йяни рузнамячилик йаратмагда вя башга хидмят лярдя, о ъцмлядян мяшрутя ингилабына етдийи йардымла йаддан чыхан бир шей дейил- дир». Тарихи шяхсиййятляри мяддащлар, йалтаглар дейил, халг, за- ман, Танры йашадыр. Истиглал мяфкурямизин вя милли дювлятчилийимизин фядаиси М.Я.Рясулзадянин мязары юнцня эялян, эянъяли мцщаъир шаир Кярим Йайчы ашаьыдакы сятирляри йазмышды:
Йашатмазды гялблярдя цмидсизлик вя мялал, Онун мяфкурясийди Щагг, Мцсават, Истиглал! Сар кюксцня Анкара йурдумун зийнятини, Эцнц эялинъя истяр сяндян яманятини. Шцкраныны сцнаркян бир эцн щюрмятля сяня, О эямикляр эедяъяк, эедяъяк о вятяня! Сахла гойнунда ону вермя йабаны яля, Бир щядиййя олаъаг йурдумдакы щейкяля!
xan Ġsgəndər oğlu Xoyski 1875-ci il dekabrın 7-də ġəki Ģəhərində anadan olmuĢdu. Atası rus ordusunun general- leytenantı idи. F. Xoyskinin əsli-nəsli Cənubi Azərbaycanın Xoy Ģəhərin dəndir. Ulu babası Xoy xanı Cəfərqulu xan Ġran Ģahı 161
Fətəli xanla mцharibədə məğlub olduqdan sonra 20 minlik qoĢunla Eчmədzinə (3 kilsə) sığınmıĢdı. О, 1803-1806-cı illər rus- Ġran mцharibələri dюvrцndə rus qoĢunlarına qoĢulmuĢdu. I Aleksandr tərəfindən bahalı brilyantlarla bəzədilmiĢ qızıl medal və lələklə təltif edilmiĢdi. 1807-ci ildə ġəki xanı təyin edilян Ъяфяргулу хана general-leytenant rцtbəsi verilmiĢdi. Ъяфяргулу хан 1810-cu ildə vəfat etmiĢdi. Ondan sonra oğlu Ġsmayıl ġəki xanı olmuĢdu. 1819-cu ildə Ġsmayıl хан юlmцĢ, ġəki xanlığı ləvğ olunmuĢ və Rusiyanın tərkibinə qaтıлmıĢdı. Fətəli xan Xoyski Gəncə klassik gimnaziyasını, 1901-ci ildə Moskva Уniversitetinin hцquq fakцltəsini bitirmiĢdi. Gəncə, Suxum, Batum və Kutais dairə məhkəmələrində mцxtəlif vəzifələrdə iĢləmiĢ, 1907-ci ildə
Yekatеrinador dairə
məhkəməsinə prokuror təyin edilmiĢdi. Yelizavetpol quberniyasından II Dюvlət Dumasına deputat seчilmiĢdi. O, kadet partiyasının цzvц олса да, mцsəlman fraksiyasına daxil idi. Мцхтялиф illərdə Bakı və Gəncə dairə məhkəmələrində iĢkəsmək цzrə andчı - mцvəkkil vəzifəsini icra едян Фятяли хан 1917-ci il fevral inqilabından sonra martın 27-də Bakıda yaranmıĢ Milli Mцsəlman ġurasının Mцvəqqəti Ġcariyyə Komitəsinin цzvц seчilmiĢdi. Apreldə чağırılan Qafqaz mцsəlmanlarının qurultayının iĢtirakчısı olmuĢdu. Fətəli xan Xoyski 1917-ci ilin dekabrında yaranan Zaqaf- qaziya seyminin цzvц və Zaqafqaziya Federativ Respublikasının ədliyyə naziri olmuĢdu. O, ADR-nin цч щюкумятиня baĢчılıq etmiĢdi. BDU-nun yaranmasının təĢəbbцsчцsц olmuĢ, onun dюvrцndə Gəncənin adı юzцnə qaytarılmıĢ, Qaryağin Cəbrayıl adlandırılmıĢ, pul və poчt markaları buraxılmıĢ, ana dilində məktəb və seminariyalar aчılmıĢdı. F. Xoyski N. Yusifbəylinin 1919-cu il dekabrın 23-də təĢkil etdiyi В hюkumət kabinəsində xarici iĢlər naziri vəzifəsini icra etmiĢdi. Azərbaycanıın beynəlxalq aləmdə tanınmasında F. Xoyskinin xidmətləri bюyцk olub. O, dəfələrlə Чiчerinlə məktublaĢaraq Azərbaycanın mцstəqilliyini горумушду.
162
Нясиб бяй Йусифбяйли XI Ordu Bakıya yaxınlaĢdıqdan sonra Fətəli xan юz ailəsi ilə Tiflisə getmiĢdi. 1920-ci il iyunun 19-da Tiflisdə Ярзурумлу
yanında dəfn olunmuĢdu. Фятяли ханын аилясинин талейи дя фаcияли олмушду. Атасы Исэян- дяр бяйин 5 ювлады олмушду. Рус ордусунун эенерал лейтенанты, Йелизаветпол губернийасы думасынын депутаты Исэяндяр Исмайыл оьлу Хойски беш ушагдан икисини-бюйцк оьлу Cащанэири вя гызы Тутубяйими Эянcядя дяфн етмишди. Галан ушагларын талейи ися фаcияли олмушду. Фятяли Тифлисдя ермяни гатили тяряфиндян юлдцрцлmцш, кичик оьлу Рцстям 1939-cу илдя Москвада вяфат етмиш, Новодевичйе гябристaнлыьында торпаьа тапшырылмышды. Эянcя шящяр эенерал губернаторунун мцавини олан Щцсейнгулу хан ися 1955-cи илдя Истанбулда вяфат етmiшди. Онун Cавад ханын няслиндяn олан щяйат йолдашы Ябцлфят ханын гызы Шириnбяйим 1957- cи илдя Истамбулда дцнйасыны дяйишmiшди. Онларын кичик оьлу Зийад хан Хойлу ися Нйу-Йорка эетмишди. Нявяси Cяфяр дя орада йашайыр. Nəsib bəy Yusifbəyli (1881-1920). Nəsiб bəy Yusif oğlu Yusifbəyli 1881-ci ildə Gəncədə дцнйайа эюз ачмышды. Orta təhsilini Gəncə klassik gimnaziyasında almıĢ, 1920-ci ildə Odessa Уniversitetinin hцquq fakцltəsinə daxil olmuĢdu. Universitetdə tələbələr tərə- findən yaradılan «Azərbaycan həmyerlilər təĢkilatı» nın baĢчılarından biri olub. Чar hюkuməti 1907-ci ildə Odessa Уniversitetini mцvəqqəti olaraq bağlayанда N.Yusifbəyli Krımın Baxчasaray Ģəhərinə кючмцш, Иsmayıl bəy Qaspiralının (1852-1914) redaktor olduğu «Tərcцman”» qəzetində чıxıĢ etməyə baĢlaмышдı. O, Ġsmayıl bəyin qızı ġəfiqə Sultan xanım Qaspirali (1886 - 1975) ilə ailə həyatı qurmuĢdu.
163
Nəsib bəy XX əsr Azərbaycan-Krım ədəbi-mədəni əlaqələrin əsasını qoyanlardan biridir. N. Yusifbəyli yoxsulluq цzцndən ali məktəbin IV kursundan чıxmıĢdı. 1908-ci ildə bir mцddət Ġstanbulda yaĢamıĢ, orada «Tцrk dərnəyi» adlı cəmiyyətin banilərindən biri olmuĢdu. 1909-cu ildə Tцrkiyədən Gəncəyə qayıtmıĢdı. 1912-ci ildə Axundovun anadan olmasının 100 illiyini qeyd edən ziyalılar iчərisində Nəsib bəy də olmuĢdu. O, həmчinin «Molla Nəsrəddin» in fəaliyyətinə yцksək qiymət verirdi. «Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi» əsərini də o vaxtlar baĢa чatdırmıĢdı. 1917-ci ilin mart ayında Nəsib bəyin rəhbərliyi altında yaradılmıĢ «Tцrk-ədəmi-mərkəziyyət» partiyası Gəncədə
fəaliyyətə baĢlayır. Bu partiya Rusiyanı federativ Ģəkildə qurmaq və Azərbaycana muxtariyyat verilməsi uğrunda mц- barizə aparırdı. 1917-ci ilin aprelində Bakıda чağırılan Qafqaz mцsəlman- larının qurultayında Nəsib bəy чıxıĢ etmiĢ, Azərbaycana muxtariyyaт verilməsini tələb etmiĢdi. O, həmчinin 1917-ci ilin mayında Moskvada keчirilən Rusiya mцsəlmanlarının qurulta- yında iĢtirak etmiĢdi. 1917-ci ilin iyun ayında М.Я.Рясулзадянин лидер олдуьу «Mцsəlman demokratik «Mцsavat»” partiyası» ilə
Н.Йусифбяйлинин рящбяри олдуьу «Tцrk-ədəmi-mərkəziyyət» partiyası birləĢərək «Mцsavat» adını almıĢdı. N. Yusifbəyli Zaqafqaziya seyminin цzvц, 1918-ci il aprelin 26-da yaranmıĢ mцstəqil Zaqafqaziya Федератив Respublikası hюkumətinin maarif naziri олмушду. O, Xoyskinin I, II və III kabinələrində də maarif naziri vəzifələrinи тутмушду. 1919-cu il aprelin 14-dən 1920-ci il aprelin 1-dək Nazirlər ġurasının sədri olmuĢdu. N. Yusifbəyli 1920-ci il mayın əvvəllərində Kцrdəmir qəzasında Yevlaxın Qaraxunlu kəndindən olan quldur ƏĢrəfin yaxın adamları tərəfindən qətlə yetirilmiĢdi.
164
Əlimərdan bəy Topчubaşov (1862-1934). Ġstedadlı alim, siyasi və ictimai xadim Əlimərdan bəy TopчubaĢov 1862-ci il mayın 4-də Tiflisdə anadan olmuĢdu. UĢaq ikən atasını itirən Əlimərdan bəy I Tiflis gimnaziyasında orta təhsilini baĢa vurduqdan sonra Pеterburq universitetinin hцquq
fakцltəsinə daxil olmuĢ, 1888-ci ildə тящсилини fərqlənmə diplomu ilə bitirmiĢdi. Ona xiris- tianlığı qəbul etmək Ģərti ilə professor vəzifəsi təklif etsələr də, o razılaĢ mamıĢ, Bakıya gəl- miĢ, H.Zərdabinin qızı Pəri xanımla ailə həyatı qurmuĢdu. 1898- ci ildə H.Z.Tağıyevин (1823-1924) vəsaiti ilə nəĢr edilən «Kaspi» qəzetində məqalələri чap olunmuĢdu. M.F.Axundov haqqında «Ġlk Azərbaycan dramaturqu» məqaləsiни йазмыш, F.Kючərlinin «Azərbaycan ədəbiyyatı» kitabına rəyi чap olunmuĢdu (1903). Ə.TopчubaĢovun təĢəbbцsц və rəhbərliyi altında 1905-ci il avqustun 15-də
Nijni-Novqorodda yarmarka zamanı, Цмумрусийа мцсялmanlarının I qurultayı aчılmıĢdı. Qurultayda 150 nəfər nцmayəndə iĢtirak eтмишdi. 1906-cı il yanvarın 13-dən 23-dək Pеterbuрqda gizli olaraq чağırılmıĢ II Цmumrusiya mцsəlman qurultayı «Ġttifaqın» Əlimərdan bəy tərəfindən hazırlanmıĢ 23 maddəlik yeni Nizamnaməsini qəbul etmiĢdi. Əlimərdan bəy 1906-cı il aprelin 27-də Peterburqda aчılan I Dюvlət Dumasına Bakı quberniyasından цzv seчilmiĢdi. III Цmumrusiya mцsəlman qurultayı da TopчubaĢovun sədrliyi ilə 1906-cı ilin 16-21 avqustunda Nijni-Novqorodda keчirilmiĢdi. O, чar hюkuməti tərəfindən təqib edilmiĢ, adı «Qara kitab» a daxil olmuĢdu. 1918-ci il mayın 28 də ADR elan olunanda o, Xoyskinin II kabinəsində xarici iĢlər naziri vəzifəsinə təyin olunmuĢ və həmin ayda Gəncədən Tцrkiyəyə gюndərilmiĢdi. 1918-ci ilin noyabr ayında Ġstanbulda «Azərbaycanın təĢəkkцlц» adlı kitabı чapdan
165
Аьа Яминов чıxmıĢdı. Bu kitab Azərbaycan torpağı haqqında XX əsrdə azərbaycanlı mцəllif tərəfindən yazılmıĢ ilk əsərdir. Ə.TopчubaĢov 1918-ci il dekabrın 7-də Azərbaycan parla- mentinə sədr seчilmiĢdi. Lakin o, Bakıda olmadığı цчцn bu vəzifəni onun mцavini doкtor Həsən бяй Ağayev icra etmiĢdi. Ə.TopчubaĢov Ġstanbulda ikən 1919-cu ildə aчılacaq Versal sцlh konfransında iĢtirak etmək цчцn Parisə yola dцĢən ADR nцmayəndə щейятинин rəhbəri seчilmiĢ, 3 aydan sonra, 1919-cu ilin martında чox чətinliklə Parisə gəlmiĢdi. Ə.TopчubaĢovun Parisdə bюyцk elmi arxivi qalmıĢdı. O, 1934-cц il noyabrın 8-dя Parisin Sen-Deni rayonunda vяfat etmiшdi.
шящяриндя анадан oлмушду. О, Бакы эимназийасыны баша вурдугдан сонра, Петербург Даь-Мядян Мцщяндислийи Институтуна дахил олмушду. 1911-cи илдя тящсилини баша вуран А.Яминов Бакыйа
гайытмыĢ, Сабунчу-Сураханы нефт мядянляриндя мцщяндис вязифяляриндя ишлямишди. Илк азярбайъанлы мцщяндис олан Аьа сонралар Лондонда тякмилляшдирмя курсларында олмушду. 1911-cи илдя йарадылмыш «Мцсават» партийасынын цзвц олан Аьа Яминов 1912-cи илдян сийаси фяалиййятя башламышды. О, Бакыда чаьрылан Гафгаз мцсялманларынын гурултайында иштирак етмиш, «Мцсават»ын биринcи гурултайынын (26-31.10.1917) фяал иштиракчысы олмушду. Бу гурултайдан сонра М.Я.Рясулзадянин рящбярлик етдийи
«Мцсават» ын мейдана атдыьы «Азяр байcана мухтариййат» шцары алтында Бакыдa вя гязаларда эениш халг щярякаты башламышды. А.Яминов 1918-cи ил декабрын 7-дя ачылан Азярбайcан парламентиня цзв сечилмишди. О, Азярбайcан Респуб ликасы Назирляр Шурасынын сярдри Н.Йусифбяйлинин тяшкил етдийи биринcи кабинядя тиcарят вя сянайе назири вязифясини иcра етмишди. Онун
166
Х.Ряфибяйов назир олдуьу дюврдя Бакыда шцшя заводунун иншасына башланмышды. Аьа Яминовун фяал иштиракы иля 1919-cу илин майында «Мцсялман ямякчи зийалылары иттифагы» йаранмышды. О, Бакы Уни- верситетинин йарадылмасында фяал иштирак етмишди. 1919-cу илин декабрында Н.Yuсифбяйли истефайа эетдикдян сонра о да вязифясиндян эетмишди. 1920-cи ил апрелин 27-дя баш верян щадисялярдян сонра А.Яминов «Азнефт» Бирлийиндя ишлямишди. А.Яминов 1921-cи илдя аьыр хястяликдян Бакыда вяфат етмиш, шящярин Чямбярякянд гябристанлыьында дяфн олунмушду.
1878-cи илдя Эянcя шящяриндя анадан олмушду. Орта тящсилини Эянcя классик эимназийасында баша чатдырдыгдан сонра Харков Университетинин тибб факцлтясиня дахил олмушду. 1903-cц илдя тящсилини баша вуран Худадат бяй илк азярбайcанлы cярращ кими вятяня гайыдыр, онун фяал иштиракы иля 1906-cы илдя Эянcядя дащи Низаминин мягбярясини бярпа етмяк цчцн хцсуси бир cямиййят йараныр. Щямин иллярдя фяалиййят эюстярян «Актйорлар cямиййятинин» рящбярляриндян бири олан Ряфибяйов шящярин иътимаи щяйатында фяал иштирак едир. 1914-cц илдя Эянcядя илк тибб cямиййяти йарадылыр. Онун ба- ниси Х.Ряфибяйов, катиби ися Щясян бяй Аьайев олмушду. Cямиййят ящалийя ясасян пулсуз хидмят эюстярирди. 1917-cи илин февралында Русийада баш верян ингилабдан сонра Х.Ряфибяйов щямин илин мартында Эянcядя йаранмыш Милли Мцсялман Шурасынын Мцвяггяти Иcраиййя Комитясинин цзвц сечилмишди. Худадат бяй Назирляр шурасынын сядри Ф.Хойскинин ийунун 17-дя Эянcядя тяшкил етдийи икинcи щюкумят кабинясиндя сящиййя вя сосиал тяминат назири вязифясини тутмуш, 1918-cи ил сентйабрын 15-дя щюкумят Бакыйа кючдцкдян сонра вязифясинин иcрасыны давам етдирмишди. Назирлийин тяркибиндя 5 шюбя вар иди.
167
Щ.Шахтахтински
Назирлийин эюстяриши иля дювлят щесабына пулсуз хястяханалар ачылмыш, йени тибб оcагларынын тикин тисиня башланмышды. Дярман вя тибб алятляринин сахланмасы цчцн хцсуси анбар, експертиза апармаг цчцн хцсуси лабораторийа тяшкил олунмушду. Эянcя йахынлыьындакы Зурнабад кяндиндя таун ялейщиня мянтягя ачылмышды. 1918-cи ил декабрын орталарында Ф.Хойскинин кабинети истефайа чыхан заман Х.Ряфибяйов дa вяzифясини тярк етмишди. 1919-cу илин майында Х.Ряфибяйов Эянcя губернийасынын эенерал-губернатору тяйин едилмишди. О, 1920-cи ил апрелин 30-да Эянcя губернийасында мцгавимят эюстярмядян щакимиййяти йени йаранмыш ингилаб комитясиня тящвил вермишди. 1920-cи ил майын ахырында Эянcя шящяриндя кечмиш низами Азярбайcан ордусунун 3-cц Эянъя пийада алайынын командири, подполковник Cащанэир Казымбяйовун башчылыьы иля цсйан баш вермишди. Худадатбяй Ряфибяйовун бу цсйанла щеч бир ялагяси олмадыьы щалда, о щямин дюврдя гарышыглыг заманы щялак олмушду.
илdя Нахчыван гязасынын Шахтахты кяндиндя анадан олмушду. Орта тящсилини Нахчыван эимназийасында баша вурдугдан сонра о, Иряван мцяллимляр семинарийасында охумуш, орада «Мцсялман хейриййя cямиййяти”»нин цзвц сечилмишди. Сонра Щ.Шахтахтински Одесса Университетинин щцгуг факцлтясиня дахил олмушду. О, университетдя Х. Ряфибяйов тяряфиндян йа- радылмыш «Азярбайcан щямйерлиляр тяшкилаты”» нын башчыларындан вя фяал цзвляриндян бири ол- мушду.
Щ.Шахтахтински 1912-cи илдя тящсилини баша вуруб Эянcяйя гайыдыр. Эянcя даиря мящкямясиндя андчы mцвяккилин кюмякчиси вязифясиндя ики иля йахын ишлядикдян сонра Бакыйа кючяряк бурада даиря мящкямясиндя ейни вязифядя чалышыр. Щ.Шахтахтински битяряф Ф.Хойскинин тяшкил етдийи икинcи вя
168
М.Й. Ъяфяров цчцнcц кабинядя маариф назиринин муавини вязифясини иcра етмишди. О, 1918-cи ил декабрын 7-дя тянтяняли сурятдя ачылмыш Азярбайcан парламентиня цзв сечилмиш, назирляр шурасынын сядри Н.Йусифбяйлинин тяшкил етдийи икинcи щюкумят кабинясиндя дя назирин мцавини вязифясини тутмушду. Щ.Шахтахтински бящс олунан дюврдя Азярбайcан Республикасынын шящяр вя кяндляриндя ана дилиндя мяктяб вя семинариyаларын ачылмасынын вя диэяр мцтярягги тядбирлярин щяйата кечирилмясинин тяшкилатчыларындан ол- мушду. Щ.Шахтахтински Н.Йусифбяйлинин 1919-cу ил декабрын 22- дя тяшкил етдийи икинcи щюкумят кабинясиндя маариф вя дини етигад назири тяйин олунмушду. 1920-cи ил мартын 5-дя истефайа чыхмышды. 1920-cи ил апрелин 27-дя баш верян щадисялярдян сонра Щ.Шахтахтински педагожи ишя
гайытмыш, Бакы
Дювлят Университетиндя дярс деmiшdi. 1930-cу илдя она профессор ады верилmишди. Шахтахтински университетдя дярс демякля йанашы, 1926- cы илдя оранын тибб факцлтясини дя битирмишди. Щямид бяй
Шахтахтински Сталин
репрессийасынын гурбанларындандыр. О, 1941-cи илдя щябс едилмишди. 1943-cц илин феврал айынын 3-дя Арханэелск вилайятиндя щялак олмушду.
илдя Bакы шящяриндя анадан олмушду. О, эюркямли педагог, jурналист Яли Исэяндяр Cяфярзадянин (1875-1941) кичик гардашыдыр. М.Й.Cяфяров орта тящсилини Бакыда алмыш, сонра Москва Универ ситетинин щцгуг факцлтясини битирмиди. О, Москвада охуйан азяр байcанлы тялябялярин тяшкил етдийи «Азярбайcан етнографик консерт эеcяляри» нин вя «Азярбайcан щямйерлиляр тяшкилаты»нын ясас рящбяр ляриндян бири олмушду. 1912-cи илдя
МДУ-ну фярглянмя диплому иля битирян М.Й.Cяфяров «Ниэащын шярият цзря позулмасы щаггында ряй» мювзусунда щцгуг елмляри цзря намизядлик диссертасийасы мцдафия етмишди. О, щямин ил Петербургда ачылан ЫВ Дювлят Думасына Bакы, Эянcя вя Иряван губернийаларынын мцсялман ящалиси тяряфиндян депутат сечил-
169
Ъ.С.Щаъынски мишди. Мяммяд Йусиф Cяфяров кадет партийасына гошулмушду. 1917-cи илин мартында Мцвяггяти щюкумятин эюстяриши иля М.Й.Cяфяров да дахил олмагла Дювлят Думасынын беш няфяр цзвцндян ибарят хцсуси Загафгазийа Комитяси йарадылмышды. О, 1917-cи ил нойабрын 15-дян Загафгазийа комиссар лыьында сянайе вя тиcарят комиссары иди. М.Й.Ъяфяров 1918-cи ил майын 28-дя елан олунан АДР-ин биринъи щюкцмят кабинясиндя сянайе вя тиcарят назири олмушду. Щюкумят кабиняси истефа вердикдян сонра Азярбайcан Респуб ликасынын Эцрcцстан щюкумяти йанында дипломатик нцмайяндяси вязифясини иcра етмяйя башламышды. М.Й.Cяфяров Н.Йусифбяйлинин тяшкил етдийи кабинядя хариcи ишляр назири вязифясини тутмуш, АДР-ин бейнялхалг алямдя танынмасында хидмятляри бюйцк олмушду. Онун рящбярлийи алтында архив материаллары ясасында Мяммяд Аьаоьлу (1896- 1949) вя Щцсейн Мирзя Cамаловун (1884-1674) «Загафгазийада рус сийасятиня аид сянядляр» китабы чап олунмушду. М.Й.Cяфяров 1919-cу илдя «Мцсават» партийасынын сыраларына дахил олмушду. 1919-cу илин декабрын орталарында Йусифбяйлинин кабиняси истефайа чыхдыьы цчцн М.Й.Ъяфяров дa вязифясиндян истефа верmiĢdи. О, 1920-cи илдя парламентин сядр мцавини вязифясиндян азад олунан Щясян бяй Аьайевин йериня сечилмиш, парламентин сядри Я.М.Топчубашов Бакыда олмадыьы цчцн М.Й.Cяфяров онун вязифясини 1920 ci ил апрелин 27-дяк иcра етмишди. Совет дюврцндя М.Й.Cяфяров «Азярбайcан памбыгчылыг трести»ндя вя «Азярбайcан шярабчылыг трести» ndə щцгуг мяслящятчиси вязифясиндя ишлямишди. М.Й.Cяфяров 1938-cи ил майын 15-дя Бакыда вяфат етмиш вя Шаьан кяндиндя дяфн олунмушду.
доьулмушду. О, эюркямли сийаси вя иътимаи хадим Мещди бяй Щаcынскинин кичик гардашыдыр. Бакыда эимназийа битирян Cямо 170
бяй 1907-cи илдя Бакыда няшр олунан «Каспи» гязетиндя мцхбир кими ямяк фяалиййятиня башламышды. Щямин дюврдя Петербург Университетинин щцгуг факцлтясиня дахил олан C.Щаcынски 1914-cц илдя тящсилини баша вурараг 1915-cи илин декабрындан 1917-cи илин апрелинядяк Батуm вилайятиндя вя Дянизкянары районда дцнйа мцщарибяси дюврцндя зярярчякянляря кюмяк мягсядиля мцсялман гачгын комитясинин мцвяккили вязифясиндя ишлямишди. 1917-cи илин апрелиндя C.Щаcынски Мцвяггяти щюкумятин За- гафгазийа Комитəсинин мцвяккили тяйин олунмуш вя ийул айынадяк бу вязифядя чалышмышды. Ийул айында Загафгазийа кяндли депутатлары иcраиййя комитясинин сядринин мцавини сечилян C.Щаcынски нцмайяндя кими Русийа Мяcлиси-Мцяссисанына йени сечкиляр цзря Загафгазийа мяркязи комиссийасынын сядри вязифясиня эюндярил- мишди.
1918-cи илин февралында C.Щаcынски Загафгазиа Сейминя цзв сечилмишди. АДР-иn биринcи щюкумят кабинясиндя дювлят нязарятчиси вязифясини иcра едян C.Щаcынски щямин илин ийулун 17- дя кабиня истефайа чыхдыьы цчцн вязифясиндян эетмишди. Cямо бяй Н.Yусифбяйлинин тяшкил етдийи биринcи вя икинcи кабинялярдя почт вя телеграф назири тяйин олунмуш, 1920-cи ил мартын 30-да бцтцн кабиня иля бирликдя истефа вермишди. C.Щаcынски 1918-cи ил декабрын 7-дя Азярбайcан парламентиня цзв сечилмишди. 1920-cи ил апрелин 27-дя баш верян щадисялярдян сонра Ъ.Ща- cынски ядлиййя комиссарлыьында инзибати-маlиййя шюбясинин ряиси тяйин олунмушду. О, 1922-cи ил апрелин 21-дя ясассыз иттищам олунараг щябс олунмуш, 3 ил щябсдя йатдыгдан сонра Архан эелsкдяки конслаэер Соловкийя эюндярилмишди. 3 ил бурада сахла- нылан Щаcынски 1928-cи илин ийул айында азад едилмиш, Бакыйа га- йытмышды. C.Щаcынски щямин илин ийулундан республика кянд тясяррцфаты кооперасийасы иттифагында «Кюйбирлийи» план шюбясинин катиби вя сонра мцдири олмушду. 1933-cц ил нойабрын 1-дян «Азяриттифаг» системиндя ишляйян C.Щаcынски 1934-cц ил нойабрын 6-да сянайе кооперасийасында баш мяслящятчи вязифясиня кечмишди. C.Щаcынскинин тутудуьу вязифя 1937-cи илин йанварын 7-
|