B. A. Davlatov

- 66 -
- 66 -
6. Diametri 4 cm bo‘lgan trosga og‘irligi 6000 N bo‘lgan yuk 
osilgan. Mexanik kuchlanishni aniqlang (Pa). π≈3 
A)2·10
6
     B)2·10
7
     C)2·10
8
     D)0,5·10
7
 
 
7. 3 kN yuklama berilganda, 6·10
7
 N/m
2
 mexanik kuchlanish hosil 
bo‘lishi uchun po‘lat sterjenning ko‘ndalang kesim yuzasi qancha 
bo‘lishi kerak (cm
2
)? 
A)6     B)0,05     C)0,5     D)5 
 
8. Berilgan sim bo‘lagining bikrligi k ga teng. Shu sim bo‘lagi 
yarmining bikrligi nimaga teng? 
A)k     B)2k     C)k/4     D)4k 
 
9. Po‘lat sim bo‘lagining bikrligi 40 N/m ga teng. Shu sim bo‘lagi 
yarmining bikrligi qancha bo‘ladi (N/m)? 
A)80     B)40     C)20     D)10 
 
10. Mustaxkamlik chegarasi 0,45 MPa va zichligi 1,8 g/cm
3
 bo‘lgan 
g‘isht devorning balandligi eng ko‘pi bilan qancha bo‘ladi (m)? 
A)30     B)25     C)64     D)50 
 
11. Vertolyotdan tushiralayotgan po‘lat arqon o‘z og‘irlik kuchi 
ta’sirida uzilishi uchun uning uzunligi kamida qancha bo‘lishi kerak 
(km)? Po‘latning mustaxkamlik chegarasi 5,3·10
8
 Pa, zichligi 7,8 
g/cm
3
 ga teng. 
A)7,2     B)6,8     C)8,2     D)6,4 
 
12.  Uzunligi  4  m,  kesimi  10  mm
2
 bo‘lgan po‘lat simni 2 mm ga 
cho‘zish uchun qancha kuch qo‘yish kerak (N)? Po‘lat uchun 
elastiklik moduli 200 GPa. 
A)100     B)1000     C)10     D)1 
 
13. Po‘latdan yasalgan brusok tayanchga P bosim beryapti. Uning 
qalinligini toping. ρ – po‘lat zichligi 
A)
g
P
r
     B) r
Pg
     C)ρgP     D)
g
P
r  
 
14. Bikrliklari bir xil, lekin birining uzunligi ikkinchisinikidan 2 
marta katta bo‘lgan ikkita prujina bir xil kuch ta’sirida cho‘zilsa, 
nisbiy uzayish ularning qaysi birida katta va necha marta katta 
bo‘ladi? 
A)ikkalasida bir xil     B)birinchisida 2 marta 
C)ikkinchisida 2 marta     D)birinchisida 4 marta 
 
15. Birining uzunligi ikkinchisining uzunligidan 2 marta katta 
bo‘lgan, bir xil materialdan tayyorlangan ikkita sim teng mexanik 
kuchlanish ta’sirida cho‘zilsa, nisbiy uzayish ularning qaysi birida 
katta va necha marta katta bo‘ladi? 
A)birinchisida 2 marta     B)ikkinchisida 2 marta 
C)birinchisida 4 marta     D)ikkalasida bir xil 
 
16. Yuk osilgan simni ikki buklab, yana shu yuk osilsa, uning nisbiy 
uzayishi qanday o‘zgaradi? 
A)o‘zgarmaydi     B)2 marta kamayadi 
C)2 marta ortadi     D)4 marta kamayadi 
 
17. Yuk osilgan prujinani ikki buklab, yana shu yuk osilsa, uning 
absolyut uzayishi qanday o‘zgaradi? 
A)o‘zgarmaydi     B)2 marta kamayadi 
C)2 marta ortadi     D)4 marta kamayadi 
 
18. Yuk osilganda sim 9 mm cho‘zilsa, huddi shunday lekin 3 marta 
uzun simga shu yuk osilganda qanchaga cho‘ziladi (mm). 
A)81     B)9     C)18     D)27 
 
19. Mustaxkamlik chegarasi σ va zichligi ρ bo‘lgan sim bir uchidan 
osiltirib qo‘yilgan. Sim uzilmasligi uchun uning uzunligi ko‘pi bilan 
qancha bo‘lishi kerak? 
A)σ/(ρg)     B)σρg     C)ρg/σ     D)σg/ρ 
 
20. Metall sterjenning absolyut va nisbiy uzayishi mos holda 2 mm 
va 0,1 % bo‘lsa, deformatsiyalanmagan sterjenning uzunligini 
aniqlang (m). 
A)0,2     B)2     C)2,5     D)1 
 
21. Bir uchidan osib qo‘yilgan po‘lat sim suvga tushirildi. O‘zining 
og‘irlik kuchi ta’sirida uzulib ketishi uchun simning uzunligi 
qancha bo‘lishi kerak (km)? σ=5·10
8
 Pa; ρ=7800 kg/m
3
; g=10 m/s
2
 
A)7,65     B)6,45     C)8,2     D)7,35