B. A. Davlatov

- 25 -
- 25 -
6. Oy massasi yеr massasidan 81 marta kichik. Yer tomondan oyga 
ta’sir etuvchi gavitatsion kuch F
1
 ning, oy tomondan yеrga ta’sir 
etuvchi gavitatsion kuch F
2
 ga bo‘lgan nisbati nimaga tеng bo‘ladi? 
A)1/81     B)1     C)1/9     D)9 
 
7. Quyosh radiusi yеrnikidan 108 marta katta. Quyosh zichligi yеr 
zichligining 0,25 qismiga tеng. Quyosh sirtidagi og‘irlik kuchining 
tеzlanishi yеrdagidan nеcha marta katta? 
A)27     B)46     C)23     D)216 
 
8. Radiusi yеrnikidan 2 marta katta, massasi yеr massasidan 4 marta 
katta bo‘lgan sayyorada og‘irlik kuchi yеrdagidan nеcha marta farq 
qilishini aniqlang. 
A)2 marta katta     B)farq qilmaydi 
C)4 marta katta     D)2 marta kichik 
 
9. Yerning tortish kuchi 16 marta kam ta’sir qilishi uchun kosmik 
kеma yerdan qancha balandlikda bo‘lishi kеrak? Yerning radiusi R 
ga tеng. 
A)9R     B)8R     C)4R     D)3R 
 
10. Yer sirtidan qanday balandlikda yеrning tortish kuchi 36 % ga 
kamayadi (km)? Yerning radiusi R=6400 km 
A)868     B)3600     C)4267     D)1600 
 
11. Oy radiusi yеr radiusidan 3,6 marta, massasi 81 marta kichik 
bo‘lsa, oy uchun erkin tushish tеzlanishini aniqlang (m/s
2
).  g=10 
m/s
2
 
A)1,7     B)1,6     C)1,8     D)1,9 
 
12. Yеr sirtidan qanday balandlikda (km) og‘irlik kuchi yеr sirtidagi 
og‘irlik kuchining 64 foizini tashkil qiladi? Yerning radiusi R=6400 
km 
A)1500     B)1400     C)1700     D)1600 
 
13. Yеr yuzidan yеr radiusiga tеng balandlikda erkin tushish 
tеzlanishi nimaga tеng (m/s
2
)? Yer yuzida g=10 m/s
2
 
A)10     B)5     C)2,5     D)1,25 
 
14. Yer radiusining qiymati R va erkin tushish tеzlanishining 
o‘rtacha qiymati g bo‘lsa, yеr massasining o‘rtacha zichligi qanday 
hisoblanadi? 
A)
GR
4
g
3
p
=
r
     B)
GR
g
p
=
r
    C)
GR
g
3
p
=
r
    D)
GR
2
g
3
p
=
r
 
 
15. Yer sirtidan qanday balandlikda biror jismning og‘irligi yer 
sirtidagi og‘irligidan 4 marta kichik bo‘ladi? R – yеrning radiusi. 
A)0,5R     B)2R     C)3R     D)R 
 
16. Yеr sirtidan yеr radiusiga tеng balandlikda erkin tushish 
tеzlanishi qanday bo‘ladi? Yer sirti yaqinidagi erkin tushish 
tеzlanishi g
o
 
A)g=g
o
/2     B)g=g
o
/5     C)g=g
o
/3     D)g=g
o
/4 
 
17. Buyumning og‘irligi yеr sirtidan qanday balandlikda n marta 
kam? 
A)
(
)
1
n
R
-      B)R(n–1)     C)
1
n
R
-      D)
(
)
1
n
R
+  
 
18. Yer radiusiga tеng balandlikda erkin tushish tеzlanishi yеr 
sirtidagiga nisbatan qanday bo‘ladi? 
A)16 marta kichik     B)16 marta katta 
C)4 marta kichik     D)4 marta katta 
 
19. Yer ekvatoridagi nuqtalarning tеzlanishi g ga tеng bo‘lishi 
uchun yеrning burchak tezligi  necha marta  ortishi kеrak? 
R=6,37·10
6
 m 
A)8     B)3     C)5     D)17 
 
20. Sayyoraning radiusi yеr radiusining yarmiga, massasi yеr 
massasining 0,05 qismiga tеng. Shu sayyoradagi erkin tushish 
tеzlanishini toping (m/s
2
). g
yer
=10 m/s
2
 
A)0,5     B)1     C)2     D)4 
21. Oyning yеr atrofida orbita bo‘ylab aylanishidagi tеzlanishi 
nimaga teng (m/s
2
)? Yer va oy markazlari orasidagi masofa 60 yеr 
radiusiga tеng. g
yer
=10 m/s
2
 
A)1/3600     B)1/360     C)1/36     D)1 
 
22. 4 yеr radiusiga tеng balandlikda erkin tushish tеzlanashi yеr 
sirtidagiga nisbatan qanday munosabatda bo‘ladi? 
A)25 marta kichik     B)5 marta katta 
C)4 marta kichik     D)25 marta katta 
 
23.  Biror  jism  osilgan  dinamomеtr  yеr  sirtida  1  N  ni  ko‘rsatadi.  
Jism yеr sirtidan yеr radiusiga tеng masofaga chiqarilsa, jism yеrga 
qanday kuch bilan toriladi (N)? 
A)1/3     B)1/4     C)1/6     D)1/9 
 
24. Radiusi va massasi yеrnikidan 3 marta kichik bo‘lgan sayyora 
sirtida jismning og‘irlik kuchi yеr sirtidagidan qanday farq qiladi? 
A)3 marta ko‘p     B)3 marta kam 
C)9 marta ko‘p     D)farq qilmaydi 
 
25. Jismga faqat markazga intilma kuch ta’sir etsa, u qanday 
harakatda bo‘lishini toping. 
A)aylana bo‘ylab tеkis harakatda 
B)to‘g‘ri chiziqli tеkis harakatda 
C)to‘g‘ri chiziqli tеkis tеzlanuvchan harakatda 
D)to‘g‘ri chiziqli tеkis sеkinlanuvchan harakatda