B. N. Boboyorov f f. b falsafa doktori (PhD), dotsent

 
METODLAR 
Bugun biz tez oʼzgaruvchan, oʼta shiddatkor va murakkab bir zamonda 
yashayapmiz. Davlat va siyosat arboblari, faylasuflar v 
jamiyatshunos olimlar, sharhlovchi va jurnalistlar bu davrni 
turlicha taʼriflab, har xil nomlar bilan atamoqda. Kimdir uni 

---

Academic Research in Educational Sciences 
Volume 3 | Issue 6 | 2022 
ISSN: 2181-1385 
Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12 | SJIF: 5,7 | UIF: 6,1 
 
 
 
 
 
122
 
June, 2022 
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal 
yuksak texnologiyalar asri desa, kimdir tafakkur asri, yana birov yalpi axborotlashuv 
davri sifatida izohlamoqda.
―Globallashuv‖ iborasi 1983 yilda amerikalik siyosatshunos olim T.Levitta 
tomonidan ―Garvard biznes revyu‖ jurnalida eʼlon qilgan maqolasida qoʼllanilgan 
edi. Unda aytilishicha, ―globallashuv – transmilliy korporatsiyalar ishlab 
chiqaradigan turli – tuman mahsulot bozorlarining birlashuv jarayoni‖. 
Globallashuvga BMTning ―Inson taraqqiyoti toʼgʼrisidagi maʼruza‖ hisobotida 
quyidagicha taʼrif berilgan: ―Globallashuv – jahon iqtisodiyotining tovarlar, 
xizmatlar, sarmoya, ishchi kuchi va fikr-kashfiyotlar oqimining kengayishi, 
shuningdek, mamlakatlarning jahon miqyosidagi iqtisodiy muammolarni hal qilishga 
qaratilgan birgalikdagi harakatlari tufayli davom etayotgan integratsiyasi‖, deb qayd 
etilgan. 
Globallashuv – turli mamlakatlar iqtisodi, madaniyati, maʼnaviyati, odamlari 
oʼrtasidagi oʼzaro taʼsir va bogʼliqlikning kuchayishidir. 
Globallashuvga berilgan taʼriflar juda koʼp. Lekin, uning xususiyatlarini 
toʼlaroq qamrab olgani, bizningcha, frantsuz tadqiqotchisi B.Bandi bergan taʼrif. 
Unda globallashuv jarayonining uch oʼlchovli ekaniga urgʼu beriladi: 
-globallashuv–muttasil davom etadigan tarixiy jarayon; 
-globallashuv–jahonning gomogenlashuvi va universallashuvi jarayoni; 
-globallashuv–milliy chegaralarning ―yuvilib ketish‖ jarayoni . 
B.Bandi taʼrifida keltirilgan globallashuv oʼlchovlarining har uchalasiga 
nisbatan ham muayyan eʼtirozlar bildirish mumkin. Lekin jahonda yuz berayotgan 
jarayonlarni kuzatsak, ularning har uchovi ham unda mavjud ekanini koʼrishimiz 
mumkin. 
Globallashuvning mamlakatlar iqtisodiy siyosati va maʼnaviyatiga oʼtkazishi 
mumkin boʼlgan ijobiy va salbiy taʼsiri Hindistonning mashhur davlat arbobi 
Mahatma Gandining quyidagi soʼzlarida yaxshi ifodalangan: ―Men uyimning darvoza 
va eshiklarini doim mahkam berkitib oʼtira olmayman, chunki uyimga toza havo kirib 
turishi kerak. Shu bilan birga, ochilgan eshik va derazalarimdan kirayotgan havo 
dovul boʼlib uyimni agʼdar-toʼntar qilib tashlashi, oʼzimni esa yiqitib yuborishini ham 
istamayman‖. 
Globallashuv tushunchasi haqida mamlakatimiz olim va siyosatchilari ham 
o'zlarining fikr-mulohazalarini bildirmoqdalar. Shu ma'noda, faylasuf va 
siyosatshunos olim S.Otamurodovning fikricha, ―Globallashuv davlatlar va xalqlar 
hayotining barcha sohalarida yalpi umumlashuv jarayonni 
anglatmoqda‖.

---