Gipotezaning qabul qilinish sohasi deb, kriteriyning asosiy gipotezani qiladigan ^ qiymatlar to‘plamiga aytiladi. Statistik
gipotezalarni tekshirishning printsiplari E. ^ Neynan K Pirson va boshqa rodtematiklai tomonidan isUab
asosiy
*8
chiqilgan bo‘lib, bu printsipni quyidagicha ta’riflash mumkin: agar kriteriyning A kuzatiladigan qiymati kritik sohaga tegishli bo‘lsa, asosiy gipoteza rad qilinadi, agar A kriteriyning kuzatilayotgan qiymati gipotezaning qabul qilinish sohasiga tegishli A bo‘lsa, asosiy gipoteza qabul qilinadi. Kriteriy bir o‘lchovli tasodifiy miqdor A bo‘lgani uchun uning mumkin bo‘lgan barcha qiymatlari to‘plami biror intervaldan A iborat bo‘ladi. Shu sababli, kritik soha va gipotezaning qabul qilinish sohasi ham A intervaldan iborat bo‘ladi, demak, ularni ajratib turuvchi nuqtalar to‘g‘risida gapirish A mumkin. 5-ta’rif. Kritik nuqtalar deb, kritik sohani gipotezaning qabul qilinish A sohasidan ajratib turuvchi nuqtalarga aytiladi. Agar kritik soha K k > Kp tengsizlik A bilan aniqlansa, u holda uni o‘ng tomonli kritik soha, tengsizlik aksincha bo‘lsa chap A tomonli kritik soha deyiladi. Agar kritik soha , K Kp Kp < > k0 K k00 tengsizliklar A bilan aniqlansa, u holda uni ikki tomonli kritik soha deyiladi. Chap tomonli va ikki A tomonli kritik sohalarni aniqlash o‘ng tomonli kritik sohani topishga o‘xshash A bo‘lganligi sababli biz faqat o‘ng tomonli kritik sohani topish bilan tanishib A chiqamiz. Kritik sohani topish uchun kritik nuqtani aniqlash yetarli. Bu nuqtani A aniqlash uchun esa a ning qiymati berilishi kerak. So‘ngra, quyidagi talabga A asoslanib, Kp k nuqta topiladi: H0 -asosiy gipoteza 144 o‘rinli bo‘lishi shartida A tanlangan K kriteriyning Kp k nuqtadan katta bo‘lishi ehtimoli a -muhimlilik A darajasiga teng bo‘lsin: P(K k > = Kp ) a . (2) Har bir kriteriy uchun (2) shartni A qanoatlantiruvchi kritik nuqtalarni topish jadvallari
mavjud. Kritik nuqta A topilgandan so‘ng, 1 2 , n x x x tanlanma ma’lumotlari bo‘yicha kriteriyning A kuzatiladigan qiymati topiladi. Bunda agar K k > Kp bo‘lsa, u holda H0 asosiy A gipoteza rad qilinadi; agar K k < Kp bo‘lsa, u holda gipotezani rad qilishga asos yo‘q A deyiladi. 1-eslatma. H0 gipoteza qabul qilingan bo‘lsin. Shu bilan bu gipoteza A isbotlandi deyish xato bo‘ladi. Aslida «kuzatish natijalari H0 gipotezaga mos keladi A va demak, uni rad qilishga asos yo‘q» deyish to‘g‘riroq bo‘ladi. Amalda gipotezani A katta ishonch bilan qabul qilish uchun boshqa statistik usullar bilan tekshiriladi yoki A tanlanma hajmi orttirilib tajriba takrorlanadi. Gipotezani qabul qilishdan ko‘ra A ko‘proq uni rad qilishga harakat qilinadi. Haqiqatan, ma’lumki biror umumiy
