Bajardi: xo’jamurotov azizbek mavzu: O’sishning sekinlashish sabablari reja

BAJARDI: XO’JAMUROTOV AZIZBEK

MAVZU: O’SISHNING SEKINLASHISH SABABLARI

REJA:

IQTISODIY O’SISH
O’SISHNING IJTIMOIY IQTISODIY MODELLARI
IQTISODIY O’SISHNING
SEKINLASHISH SABABLARI

Iqtisodiy oʻsish

. Oʻsish (iqtisodiyotda) — mamlakatda tovarlar ishlab chiqarish va xizmatlar yaratish hajmining oldingi yil (davr)larga nisbatan koʻpaygan miqdorda takrorlanishi. Iqtisodiy oʻsishni taʼminlash har qanday mamlakat iqtisodiy siyosatining asosiy maqsadi hisoblanadi. Yildan yilga aholi sonining koʻpayishi, kishilar ehtiyojlarining mutassil ortib borishi iqtisodiy Oʻsishni shart qilib qoʻyuvchi asosiy sabablardandir.

Iqtisodiy oʻsish

Iqtisodiy oʻsish omillari

O‘sish yalpi ichki mahsulot

qismlaridan biridagi asta sekin

o‘sishga bog’liqdir: iste’mol,

hukumat xarajatlari,investitsiyta

va sof export.

Iqtisodiy oʻsish oʻlchovlari

Iqtisodiy o‘sish miqdoriy

faktorlar, masalan haqiqiy yalpi

ichki mahsulotning o‘sishi yoki

odam boshiga to‘g’ri keladigan

daromadning oshishi bilan

o‘lchanadi.

Iqtisodiy o‘sish bir nechta omillarga bog’liq:

• Tabiiy resurslar hajmi va sifati;
• Mehnat resurslari hajmi va sifati;
• Asosiy kapital hajmi;
• Texnologiyalar va innovatsiyalar;

Xitoy iqtisodiyotining asosiy iqtisodiy barqarorlik omillari

Iqtisodiy oʻsish modellari tasnifi.

Iqtisodiy o’sish modellari- bular butun iqtisodiyotning, uning tarmoqlarining, alohida xo’jalik sub’ektlarining rivojlanishi va o’sishini tavsiflovchi iqtisodiy ko’rsatkichlarning vaqt o’zgarishini tavsiflovchi iqtisodiy va matematik modellardir.

Iqtisodiy o’sish modellari
Neoklassik:
R.Solou, Y.Mid, A.Levis va boshqalar.
R.Solou modelida aholining turmush darajasida va uning uzgarishida jamg’arma, mehnat resurslarning o’sishi va texnologik taraqqiyotning ta’siri aniqlanadi.
Neokeynsian:
R.Xarrod, E.Domar va boshqlar. Xarrod-Domar modellida iqtisodiy o’sish daromad darajasi bilan belgilangan talab orqali tahlil qilinadi/ iqtisodiy o’sishining asosiy omili sifatida investitsiyalar qabul qilinadi, chunki darimad va darajasi jami talab kapital zariralariga bog’likdir

O’sishning sekinlashish sabablari

Amerikalik iqtisodchilar, mutaxassislar orasida AQSH ning ishlab chiqarish sur’atlari o‘sishi sekinlashuvi va Yaponiya, G‘arbiy yevropa mamlakatlaridan ortda qolganligi sabablarini tushuntirishda yagona bir xulosa yo‘q. Chunki ishlab chiqarishga ko‘plab omillar ta’sir etadi, shu omillardan ba’zilarini ko‘rib chiqamiz. Ishchi kuchi sifati. O’sishning sekinlashuvi sabablaridan biri bu ishchi kuchi sifatining sekin rivojlanishi, bunga 4 ta omil ta’sir etmoqda.

1. Ish ko‘nikmalari yo‘qolishi yetarli malaka va ko‘nikmaga ega bo‘lgan ishchilar asta-sekin ishlab chiqarishdan chetlashmoqda ularning o‘rini bosuvchi kadrlar esa yetarli malaka va ko‘nikmaga ega emas.

1. Ish ko‘nikmalari yo‘qolishi yetarli malaka va ko‘nikmaga ega bo‘lgan ishchilar asta-sekin ishlab chiqarishdan chetlashmoqda ularning o‘rini bosuvchi kadrlar esa yetarli malaka va ko‘nikmaga ega emas.

2. Ishchi kuchi saviyasining pasayishi.

3. Ta’lim saviyasi o‘sishining keskinlashganligi.

4. Texnika taraqqiyoti. Ishlab chiqarishga ta’sir etuvchi texnika taraqqiyotining biroz susayishi.

Jahonda barqaror jamiyat barpo etishi uchun quyidagilar taklif etiladi.

Aholi va ishlab chiqarish sur’atlari o‘sishini pasaytirish.

Qayta toimaydigan resurslardan ishlab chiqarishda foydalanishni kamaytirish.

• Qayta tiklanuvchi resurslardan foydalanishni ulaming regene-ratsiya (qayta to’lishi) davrini hisobga olgan holda ishlatish.
• Chiqindilar chiqarishni chegaralash tabiatni muhofaza qilish.