AZЯRBAYCAN RESPUBLIKASI TЯHSИL NAZИRLIYИ
AZЯRBAYCAN DЮVLЯT ИQTИSAD UNИVERSИTETИ
“ИQTISADI ЩЦГУГ” KAFEDRASЫ
«МАЛИЙЙЯ ЩЦГУГУ»
kursunun
P R O Q R A M I
Bakalavr tяhsil pillяsi цzrя
BAKI - 2010
Tяrtib edяn: и.е.н., б/м С.З. Исайев
Елми редактор: и.е.н., дос. К.Ф. Садыгов
Ряйчиляр: «Маliyyə» кафедрасынын досенти,
игтисад елмляри намизяди S.A. Abbasov
«Игтисади щцгуг» кафедрасынын досенти,
щцгуг елмляри намизяди Ъ.В. Бядялбяйли
GИRИШ
İqtisadi sistemin transformasiyası nəticəsində нормал инкишафын тямин олунмасы бахымындан дювлятин щяйата кечирмяли олдуьу тядбирлярин спектири кифайят гядяр эенишлянир. Проблем характерли müvafiq вязифялярин йериня йетирилмяси, дювлятин малиййя имканлaрындан цзви сурятдя асылыдр. Məlum olduğu kimi малиййя дювлятин юз функсийаларыны щяйата кечирмяси цчцн тятбиг етдийи бир игтисади механизмидир. Belə ki, милли эялирин бюлцшдцрцлмяси вя йенидян бюлцшдцрцлмяси просесиндя малиййянин кюмяйи иля жямиййятин чохлу сайда тялябатларыныn ödənilməsində mühüm rol oynayan пул фондлары йарадылыр вя истифадя едилир.
Мцасир дюврдя малиййянин функсийасыyaları içərisində тянзимляйижи функсийа юзцнц daha габарыг шякилдя эюстярмякдядир. Bu özünü жямиййятдя baş verən мцнасибятляря, o cümlədən игтисади, сосиал, сийаси, мяняви, яхлаг вя с. мцнасибятлярин инкишафына тясир етмясиндя göstərir. Müvafiq münasibətlərin kəmiyyətcə çoxluğu və onların fərdi maraqlarla bilavasitə əlaqəliliyi, məhz hüquqi müstəvidə tənzimləmə mexanizminin formalaşdırılmasını obyektiv zərurətə çevirir. Qeyd olunan məsələrlə əlaqədar, дювлят мцстягиллийини бярпа етдикдян сонра республикамызда щяйата кечирилян комплекс тядбирляр ичярисиндя юлкянин нормал фяалиййятинин вя инкишафынын тямин олунмасы бахымындан ганунверижилик базасынын формалашдырылмасы просесиndə, maliyyə münasibətlərinin tənzimlənməsi prioritet istiqamətlərdən hesab olunmuşdur.
Ümumilikdə, республикамызда maliyyə sistemi çərçivəsində yaranan münasibətlər Azяrbaycan Respublikasыnыn Konstitusiyasы, “Büdcə sistemi haqqında”, «Мяркязи Банк щаггында», «Банклар щаггында», «Валйута тянзими щаггында», “Бялядиййялярин малиййясинин ясаслары щаггында” Азярбайжан Республикасынын ганунlari və s. bu kimi normativ-hüquqi aktları ясасында tənzimlənir.
Йухарыда гейд олунанлар юлкянин йени игтисади мцнасибятляр системиня трансформасийа олунмасы шяраитиндя милли игтисадиййатын фяалиййятинин ганунверижилик ясасларынын али тящсил мцяссисяляриндя тядрисинин хцсуси ящямиййятя малик олмасына дялалят едян амиллярдяндир. Бу бахымдан, «Maliyyə hüququ» курсунун гаршысында тялябяляря maliyyə fəaliyyətinin təşkilati-hüquqi aspektləri, Azərbaycan Respublikasının maliyyə fəaliyyətinin konstitusiya əsasları, maliyyə hüquq münasibətlərinin xüsusuiyyətləri, dövlətin və yerli özünüidarəetmə orqanlarının maliyyə fəaliyyətinin hüquqi əsasları, Azərbaycan Respublikasında maliyyə nəzarətinin hüquqi təminatı, büdcə prosesi, Azərbaycan Respublikasının büdcə strukturu və büdcə sistemi, dövlət büdcəsi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası və yerli büdcələr arasında qarşılıqlı əlaqənin hüquqi təminatı, dövlət büdcəsi ilə büdcədənkənar dövlət fondları arasında qarşılıqlı əlaqənin hüquqi əsasları, yerli büdcələrin tərtibi, təsdiqi, icrası və icrasına nəzarət, məqsədli dövlət fondlarının hüquqi rejimi, dövlət krediti və sığortasının hüquqi əsasları, dövlət gəlirlərinin hüquqi rejimi, bank kreditləşdirməsinin hüquqi təminatı, nəğd və nəğdsiz pul dövriyyəsinin hüquqi əsasları, dövlət xərclərinin və maliyyələşdirməsinin hüquqi rejimi, valyuta tənzimlənməsinin və valyuta nəzarətinin hüquqi əsasları və s. sahəsində biliklər ашıланмасы кими вязифяляр дурур.
ÜMUMİ HİSSƏ
Mövzu 1. Maliyyə və dövlətin maliyyə fəaliyyəti
Azərbaycan Respublikasının maliyyə sistemi və onun həlqələri. Maliyyənin böluşdürücü və nəzarət funksiyası. Mərkəzləşdirilmiş və qeyri-mərkəzləşdirilmiş pul fondları.
Dövlətin maliyyə fəaliyyətinin məzmunu. Maliyyə fəaliyyətinin reallaşdırılmasının forma və metodları. Dövlətin maliyyə fəaliyyətinin əsas istiqamətləri.
Maliyyə fəaliyyətinin təşkilati-hüquqi xüsusiyyətləri. Azərbaycan Respublikasının maliyyə fəaliyyətinin konstitusiya əsasları.
Mövzu 2. Azərbaycan Respublikasının maliyyə
hüququnun əsasları
Maliyyə hüququnun ümumi xarakteristikası. Maliyyə hüququnun predmeti və metodu. Maliyyə hüququnun hüquq sistemində yeri. Maliyyə hüququnun iqtisadi münasibətlərə təsiri. Maliyyə hüququnun digər hüquq sahələri ilə əlaqəsi.
Maliyyə hüququnun normaları və onların təsnifatı. Maddi və prosessual maliyyə hüquq normaları. Maliyyə hüquq normalarının strukturu.
Maliyyə hüquq münasibətlərinin mahiyyəti və onun növləri. Maliyyə hüquq münasibətlərinin hüquqi xüsusuiyyətləri. Maliyyə hüquq münasibətlərinin subyektləri. Maliyyə hüquq münasibətlərinin subyektlərinin hüquqlarının müdafiəsi.
Maliyyə hüququnun sistemi. Maliyyə hüququnun ümumi və xüsusi hissələri. Maliyyə hüququnun mənbələri. Maliyyə qanunvericiliyi.
Mövzu 3. Dövlətin və yerli özünüidarəetmə orqanlarının maliyyə
fəaliyyətinin hüquqi əsasları
Maliyyə fəaliyyətini reallaşdıran dövlət orqanları. Azərbaycan Respublikasının maliyyə sistemi. Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin hüquqi statusu.
Maliyyə fəaliyyəti sahəsində funksional bölgü. Azərbaycan Respublikasının vergi orqanları.
Dövlət fondlarının ümumi xarakteristikası. Dövlət və bələdiyyə orqanlarının maliyyə fəaliyyətinin hüquqi formaları.
Maliyyə-hüquqi aktların məzmunu, xarakterik xüsusiyyətləri və təsnifatı. Fərdi və normativ maliyyə-hüquqi aktları.
Mövzu 4. Azərbaycan Respublikasında maliyyə nəzarətinin
hüquqi təminatı
Maliyyə nəzarətinin məzmunu. Maliyyə intizamı və onun hüquqi təsbiti. Maliyyə nəzarətinin vəzifələri.
Maliyyə nəzarətinin obyektləri. Maliyyə nəzarətini həyata keçirən orqanlar və onların hüquqi statusu. Maliyyə nəzarətinin növləri.
Maliyyə nəzarətinin metodları. Yoxlama maliyyə nəzarətinin əsas metodu kimi. Yoxlama aktı və onun hüquqi nəticələri.
Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatası maliyyə nəzarətinin subyekti kimi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin maliyyə nəzarəti. Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının maliyyə nəzarəti.
Auditor maliyyə nəzarəti. Mütləq və könüllü auditor nəzarəti. Auditor nəzarətinin aparılması və onun nəticələri.
XÜSUSI HISSƏ
Mövzu 5. Büdcə hüququ
Büdcə hüququnun ümumi xarakteristikası və predmeti. Büdcə hüququ maliyyə hüququnun institutlarından biri kimi. Büdcə hüququnun mənbələri.
Dövlət büdcəsinin konstitusion əsasları. Azərbaycan Respublikasının büdcə strukturu və büdcə sistemi.
Büdcə hüquq normaları. Azərbaycan Respublikasının büdcə hüququnun əsasları. Büdcə hüququnun bölgüsü. Bələdiyyə büdcəsini hüquqi rejimi.
Büdcə hüquq münasibətləri. Büdcə hüquq münasibətlərinin subyektləri. Müxtəlif səviyyəli büdcələr arasında gəlir və xərclərin bölgüsü qaydası.
Büdcə tənzimlənməsinin metodları. Dotasiya, subsidiya, subvensiya. Büdcə defisiti və onun aradan qaldırılması yolları.
Mövzu 6. Büdcə prosesi
Büdcə prosesinin xarakteristikası. Büdcə prosesinin mərhələləri. Büdcə ili və büdcə dövrü. Büdcənin icrası mərhələsi.
Dövlət büdcəsi ilə bağlı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təqdim olunan sənədlər. Dövlət büdcəsi haqqında qanun layihəsinin dərc edilməsi. Növbəti büdcə ili üzrə dövlət büdcəsi layihəsinin müzakirəsi və təsdiqi.
Büdcə ili üzrə dövlət büdcəsinin təsdiq olunan əsas göstəriciləri. Büdcə ili üzrə dövlət büdcəsinin təsdiq olunmuş göstəricilərinin büdcə təşkilatlarına çatdırılması.
Dövlət büdcəsinin kassa icrası. Dövlət büdcəsinin icrası barədə hesabat. Dövlət büdcəsinin icrasına nəzarət. Dövlət büdcəsinə yenidən baxılma və xərclərə sekvestr tətbiq olunması.
Mövzu 7. Dövlət büdcəsi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası və yerli büdcələr arasında qarşılıqlı əlaqənin hüquqi təminatı
Dövlət büdcəsi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsi arasında qarşılıqlı əlaqə.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin tərtibi, təsdiqi, icrası və icrasına nəzarət.
Dövlət büdcəsi ilə yerli büdcələr arasında qarşılıqlı əlaqə. Yerli büdcələrin tərtibi, təsdiqi, icrası və icrasına nəzarət.
Bələdiyyələrlə dövlət hakimiyyəti orqanları arasında büdcə münasibətləri.
Dövlət büdcəsi ilə büdcədənkənar dövlət fondları arasında qarşılıqlı əlaqə.
Mövzu 8. Məqsədli dövlət fondlarının hüquqi rejimi
Məqsədli dövlət fondunun mahiyyəti və növləri. Fondların formalaşdırılmasının məqsədləri.
Dövlət pul fondlarının təsnifatı. Məqsədli fondların fəaliyyətinin tənzimlənməsinin hüquqi əsasları. Məqsədli büdcə fondlarının hüquqi rejimi. Məqsədli dövlət və bələdiyyə büdcə fondlarının hüquqi rejimi.
Büdcədənkənar fondlar və onların növləri. Iqtisadi və sosial təyinatlı fondlar. Büdcədənkənar fondların formalaşdırılması mənbələri.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fondu. Azərbaycan Respublikası hökumətinin məqsədli fondları və onların formalaşdırılması mənbələri.
Mövzu 9. Dövlət gəlirlərinin hüquqi rejimi
Dövlət gəlirlərinin mahiyyəti və sistemi. Dövlət gəlirlərinin növləri.
Dövlət gəlirlərinin dövlət büdcəsi gəlirlərindən fərqi. Dövlət və yerli gəlirlərin hesablanması qaydaları. Dövlət gəlirlərinin təsnifatı.
Vergi və qeyri-vergi gəlirləri. Qeyri-vergi gəlirlərinin və ödəmələrinin növləri. Məcburi və könüllü ödəmələr.
Mərkəzləşdirilmiş və qeyri-mərkəzləşdirilmiş dövlət gəlirləri. Azərbaycan Respublikasının dövlət xəzinəsi.
Mövzu 10. Dövlət xərclərinin və maliyyələşdirməsinin
hüquqi rejimi
Dövlət gəlirlərinin mahiyyəti və sistemi. Dövlət maliyyələşdirməsinin hüquqi əsasları. Büdcə maliyyələşdirməsi. Mərkəzləşdirilmiş dövlət kapital qoyuluşlarının maliyyələşdirilməsinin hüquqi rejimi.
Büdcə-smeta maliyyələşdirmənin hüquqi təminatı. Büdcə-smeta maliyyələşdirmənin qaydaları.
Müəssisələrə dövlət maliyyə dəstəyinin verilməsi qaydaları. Müəssisə və təşkilatların büdcədənkənar vəsaitləri. Büdcədənkənar vəsaitlərin növləri.
Təhsilə, səhiyyəyə və idarəetmə aparatına xərclərin hüquqi tənzimlənməsi.
Mövzu 11. Azərbaycan Respublikasının vergi hüququ
Vergi hüququ maliyyə hüququnun institutlarından biri kimi. Vergi hüquq münasibətləri. Vergi hüquq münasibətləri subyektlərinin hüquqlarının müdafiəsi. Azərbaycan Respublikasının vergi sistemi.
Dövlət və yerli vergilərin hüquqi rejimi. Hüquqi şəxslərdən vergi. Fiziki şəxslərdən vergi. Məqsədli vergi və yığımlar. Vergi və yığımlar üzrə güzəştlər.
Vergi qanunvericiliyinin pozulmasına görə sanksiyalar.
Mövzu 12. Dövlət krediti və sığortasının hüquqi
əsasları
Dövlət kreditinin ümumi xarakteristikası. Dövlət kreditinin bank kreditindən fərqli xüsusiyyətləri. Dövlət kreditindən istifadənin zəruriliyi.
Dövlət krediti sahəsində maliyyə hüquq münasibətləri. Dövlət kreditinin formaları.
Dövlət və bələdiyyə borcları. Dövlətin daxili borcunun formaları. Dövlət borcunun idarəedilməsi. Dövlətin xarici borcu.
Dövlət istiqrazları. Əmanətlərin təmərküzləşdirilməsi. Əmanətlərlə bağlı fəaliyyətin hüquqi rejimi.
Sığortanın mahiyyəti və məqsədləri. Sığorta növlərini hüquqi əsasları. Sığorta fəaliyyətinin obyekt və subyektləri. Sığorta orqanlarının sistemi və onların səlahiyyətləri.
Mövzu 13. Bank kreditləşdirməsinin hüquqi
təminatı
Bank kreditinin hüquqi əsasları. Bank krediti növlərinin hüquqi təsbiti. Azərbaycan Respublikasının bank sisteminin hüquqi əsasları.
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankının hüquqi statusu. Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankının normativ xarakterli aktları.
Kommersiya banklarının hüquqi statusu. Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankının bank kreditləşməsi sahəsində kommersiya bankları ilə qarşılıqlı münasibəti.
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankının kommersiya bankları üzərində nəzarətinin hüquqi təminatı.
Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankının beynəlxalq valyuta-maliyyə təşkilatları ilə əlaqələrinin hüquqi təminatı.
Mövzu 14. Nəğd və nəğdsiz pul dövriyyəsinin
hüquqi əsasları
Maliyyə münasibətləri sistemində pulun yeri və rolu. Pul sistemi və onun hüquqi təminatı. Pul vahidinin hüquqi təmini.
Pul dövriyyəsi və onun təşkilinin hüquqi əsasları. Pul dövriyyəsinin elementləri. Pul dövriyyəsində dövlət orqanlarının hüquqi statusu. Emissiya.
Pul dövriyyəsi növləri və onların hüquqi təsbiti. Nəğd pul dövriyyəsinin hüquqi bazası.
Nəğdsiz pul dövriyyəsi və onun hüquqi təminatı. Nəğdsiz pul dövriyyəsi növləri. Nəğdsiz pul dövriyyəsi iştirakçılarının hüquqi statusu.
Mövzu 15. Valyuta tənzimlənməsinin və valyuta
nəzarətinin hüquqi əsasları
Valyuta tənzimi haqqında qanunvericilik. Valyuta və valyuta dəyərliləri.
Valyuta əməliyyatları və onların növləri.
Valyuta əməliyyatlarında rezident və qeyri-rezidentlərin hüququ və vəzifələri.
Valyuta kursunun müəyyənləşdirilməsi. Konvertləşən və konvertləşməyən valyutaların hüquqi təminatı.
Revalivasiya və devalivasiya proseslərinin hüquqi təminatı.
Valyuta nəzarətinin hüquqi təminatı. Valyuta nəzarətinin əsas istiqamətləri.
Valyuta nəzarəti orqanlarının hüquqi statusu. Valyuta nəzarəti orqanlarının səlahiyyəti. Valyuta qanunvericiliyinin pozulmasına görə məsuliyyət.
«Maliyyə hüququ» kursunun mюvzularы
цzrя saatlarыn bюlgцsц
s/s
|
MЮVZULARЫN ADЫ
|
Саатларын мигдары
|
Cяmi
|
о жцмлядян
|
Mцhazirя
|
Seminar
|
1.
|
Maliyyə və dövlətin maliyyə fəaliyyəti
|
4
|
2
|
2
|
2.
|
Azərbaycan Respublikasının maliyyə hüququnun əsasları
|
4
|
2
|
2
|
3.
|
Dövlətin və yerli özünüidarəetmə orqanlarının maliyyə fəaliyyətinin hüquqi əsasları
|
4
|
2
|
2
|
4.
|
Azərbaycan Respublikasında maliyyə nəzarətinin hüquqi təminatı
|
4
|
2
|
2
|
5.
|
Büdcə hüququ
|
4
|
2
|
2
|
6.
|
Büdcə prosesi
|
4
|
2
|
2
|
7.
|
Dövlət büdcəsi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası və yerli büdcələr arasında qarşılıqlı əlaqənin hüquqi təminatı
|
4
|
2
|
2
|
8.
|
Məqsədli dövlət fondlarının hüquqi rejimi
|
4
|
2
|
2
|
9.
|
Dövlət gəlirlərinin hüquqi rejimi
|
4
|
2
|
2
|
10.
|
Dövlət xərclərinin və maliyyələşdirməsinin hüquqi rejimi
|
4
|
2
|
2
|
11.
|
Azərbaycan Respublikasının vergi hüququ
|
4
|
2
|
2
|
12.
|
Dövlət krediti və sığortasının hüquqi əsasları
|
4
|
2
|
2
|
13.
|
Bank kreditləşdirməsinin hüquqi təminatı
|
4
|
2
|
2
|
14.
|
Nəğd və nəğdsiz pul dövriyyəsinin hüquqi əsasları
|
4
|
2
|
2
|
15.
|
Valyuta tənzimlənməsinin və valyuta nəzarətinin hüquqi əsasları
|
4
|
2
|
2
|
|
Йекун
|
60
|
30
|
30
|
İstifadə olunmuş ədəbiyyatlar
Mirzəyeva A.Q. Maliyyə hüququ. Dərslik. Bakı, Deqista, 2008
Павлов П.В. Финансовое право. Учебное пособие. Москва, Книжный Дом, 2007
Коровяковский Д.Г., Панамаренко В.Е. Финансовое право. Учебное пособие, Москва, Книжный мир, 2009
Грачева Е.Ю., Ивлиева М.Ф., Соколова Э.Д. Финансовое право. Учебное пособие, Москва, Проспект, 2009
Горбунова О. Н. Финансовое право, Учебник, Москва, 2006
Пилипенко А.А.Финансовое право. Учебное пособие, Москва, Омега-Л, 2009
Azяrbaycan Respublikasыnыn Konstitusiyasы
“Büdcə sistemi haqqında” Азярбайcан Республикасынын гануну
«Мяркязи Банк щаггында »Азярбайжан Республикасынын гануну
«Банклар щаггында» Азярбайжан Республикасынын гануну
«Валйута тянзими щаггында» Азярбайжан Республикасынын гануну
“Щесаблашма палатасы щаггында” Азярбайжан Республикасынын гануну
“Бялядиййялярин малиййясинин ясаслары щаггында” Азярбайжан Республикасынын Гануну
“Грант щаггында” Азярбайжан Республикасынын Гануну
“Азярбайжан Республикасынын Малиййя Назирлийи щаггында” ясаснамя
“Азярбайжан Республикасынын Малиййя Назирлийи йанында Баш Дювлят Хязинядарлыьы щаггында” ясаснамя
“Азярбайжан Республикасынын Малиййя Назирлийи йанында Дювлят Яйар Палатасы щаггында” ясаснамя
Dostları ilə paylaş: |