Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fizyoloji Anabilim Dalı
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fizyoloji Anabilim Dalı
Kadın Genital
Kadın Genital
Kadın Genital
Hormonları Fizyolojisi
Kadın Genital
Hormonları Fizyolojisi
y
j
y
j
Dr Sinan Canan
Dr. Sinan Canan
sinancanan@gmail.com
Kadın Cinsel Organlarının Fizyolojik Anatomisi
Kadın Cinsel Organlarının Fizyolojik Anatomisi
Kadında Hormon Sistemi
Kadında Hormon Sistemi
•
Hipotalamus-GnRH
•
Ön hipofiz FSH ve LH
•
Ön hipofiz-FSH ve LH
•
Overler-östrojen ve progesteron
Aylık Ovaryum Döngüsü
Aylık Ovaryum Döngüsü
y
y
g
y
y
g
Üreme sistemi olgunlaşması: Ergenleşme (Püberte)
Üreme sistemi olgunlaşması: Ergenleşme (Püberte)
g
ş
g
ş
(
)
g
ş
g
ş
(
)
Ci i t h
l
t
•
Cinsiyet hormonlarının yapımı artar
•
Cinsiyet organları olgunlaşır & gamet yapılır
y
g
g
ş
g
y p
•
İkincil cinsiyet karakterleri
M
bik k ll
l & “
•
Menarş, pubik kıllanma, memeler & “armut
biçimli" vücut şekli
Oogenezin özeti
Oogonia (46 kromozom)
F t l
g
Primer oosit (46 kromozom)
mitoz
mitoz
Doğum
Fetal yaşam
Primer oosit (46 kromozom)
1.
1. Mayoz
Mayoz
(ovulasyondan hemen önce tamamlanır)
(ovulasyondan hemen önce tamamlanır)
ğ
Çocukluk
Sekonder oosit (23 kromozom)
(
y
)
(
y
)
Püberte
Sekonder oosit (23 kromozom)
2. Mayoz
2. Mayoz
(fertilizasyondan sonra tamamlanır)
(fertilizasyondan sonra tamamlanır)
Erişkinlik
Ovum (23 kromozom)
Oogenez
Oogenez
gg
•
Doğumda overlerde yaklaşık 2-4 milyon ovum
•
Pubertede yaklaşık 400.000 ovum
•
Tüm üretkenlik döneminde atılan ovum 400
•
Tüm üretkenlik döneminde atılan ovum 400
Ovaryan siklusun başlaması
Ovaryan siklusun başlaması
•
Çocuklukta, overler büyür ve hipotalamik
Ç
y
p
GnRH salınımını inhibe eden östrojenleri az
miktarda salgılar
•
Püberte yaklaştığında (9-12 yaş), GnRH
salgılanmaya başlar; FSH ve LH hipofizden
g
y
ş
;
p
salınır, overler etkilenir
•
Overlerden östrojen ve progesteron salgısı
•
Overlerden östrojen ve progesteron salgısı
başlar
B l l i ki dö
d d
d
k
•
Bu olaylar erişkin dönemde devam edecek
olan siklusların ilki olan “menarş”ı başlatır
(11 15 yaş)
(11-15 yaş)
Gonadotropinler, hormonlar ve ovaryum döngüsü
Gonadotropinler, hormonlar ve ovaryum döngüsü
p
,
y
g
p
,
y
g
Ovaryum Döngüsü
Ovaryum Döngüsü
y
g
y
g
•
Ovumun olgulaşması ile ilgili aylık değişimler
likül f
f likül bü ü
i
•
Foliküler faz – folikül büyümesi
(1–14. günler)
•
Lüteal faz – korpus luteum aktivitesi
(14–28 günler)
(14–28. günler)
•
Siklusun ortasında ovulasyon gerçekleşir
Ovaryum Döngüsü - Folliküler evre
Ovaryum Döngüsü - Folliküler evre
y
g
y
g
•
Doğumda tek katlı granüloza hc. leri ile çevrili primer
oosit (primordiyal folikül)
•
Granüloza hücre tabakası kalınlaşır, hücreler;
östrojen, progesteron, inhibin, oosit-maturasyonu
inhibe edici faktör, besin, kimyasal haberciler salgılar.
•
“antrum” sıvısı yüksek östrojen içerir
•
Antrum oluştuktan sonra granülosa ve teka hücre
proliferasyon ve salgı hızı artar
•
Büyümüş olan folikül (veziküler folikül) overin dış
yüzeyine doğru çıkıntı oluşturur
Ovaryum Döngüsü - Folliküler evre
Ovaryum Döngüsü - Folliküler evre
•
Östrojen lokal olarak hem kendi hem de FSH
j
reseptörlerini ve etkilerini artırır
•
FSH dominant folikülün granülosa hücre
•
FSH dominant folikülün granülosa hücre
büyümesini ve östrojen sentezlemesini artırır
FSH
ö t j
LH
tö l i i t
•
FSH ve östrojen; LH reseptörlerini artırır,
granüloza hücrelerini LH ya duyarlılığını
artırır
artırır
•
LH, teka hücrelerini büyümesini ve androjen
oluşumunu artırır (androjenler granülosa
hücrelerinde östrojene dönüşür)
Ovaryum Döngüsü - Folliküler evre
Ovaryum Döngüsü - Folliküler evre
y
g
y
g
Ovaryum Döngüsü – Yumurtlama ve Luteal Evre
Ovaryum Döngüsü – Yumurtlama ve Luteal Evre
•
Folikül çatlar yumurta (ovum) atılır
y
g
y
g
•
Folikül çatlar, yumurta (ovum) atılır
•
Birkaç saat içinde granüloza ve teka hücreleri
çoğalıp boşluğu doldurur
korpus luteum
çoğalıp boşluğu doldurur
korpus luteum
•
Korpus luteum progesteron, östrojen, inhibin ve
androjenleri salgılar
androjenleri salgılar
•
Gebelik oluşmazsa korpus luteum 10 gün sonra
dejenere olur, skar bırakır (korpus albikans)
dejenere olur, skar bırakır (korpus albikans)
•
Gebelik oluşursa, korpus luteum plasenta görevi
devralana kadar hormon salgılar
devralana kadar hormon salgılar
(yaklaşık 3 ay)
Yumurtlama (Ovulasyon)
Yumurtlama (Ovulasyon)
(
y )
(
y )
•
Ovulasyon over duvarı yırtılıp sekonder
it d
t ld ğ d kl i
oosit dışarı atıldığında gerçekleşir
•
Mittelschmerz – ovulasyon esnasında
hissedilebilen sancı
•
Ovulasyonların % 1-2 sinde birden fazla
Ovulasyonların % 1 2 sinde birden fazla
sekonder oosit atılır, döllenirse ikiz oluşur
Yumurtlama (Ovulasyon)
Yumurtlama (Ovulasyon)
(
y )
(
y )
Ovaryum Döngüsü – Yumurtlama ve Luteal Evre
Ovaryum Döngüsü – Yumurtlama ve Luteal Evre
LH ül
hü
l i d t
l
y
g
y
g
•
LH granüloza hücrelerinde progesteron oluşumunu
uyarır ayrıca cAMP↑
FSH etkisini güçlendirir
•
Folikül sıvısından kaynaklanan östrojen önce negatif
•
Folikül sıvısından kaynaklanan östrojen önce negatif
geri bildirim ile GnRH,FSH ve LH yı baskılar
•
Dominant folikülden siklusun 12 13 günüde aşırı
•
Dominant folikülden siklusun 12-13. günüde aşırı
artan östrojen salgısı ve progesteronun etkisi ile
hipotalamus ve hipofiz üzerine pozitif geri bildirimi
p
p
p
g
sonucu LH ve FSH ovulasyon öncesi pik yapar
•
Ovulasyon sonrası korpus luteumdan salgılanan
y
p
g
progesteron ve östrojen GnRH,FSH ve LH yı inhibe
eder (+ inhibin FSH yı baskılar)
Ovaryum Döngüsü – Yumurtlama ve Luteal Evre
Ovaryum Döngüsü – Yumurtlama ve Luteal Evre
y
g
y
g
Ovaryum Döngüsü –Luteal Evre ve Geç Luteal Evre
Ovaryum Döngüsü –Luteal Evre ve Geç Luteal Evre
y
g
ç
y
g
ç
Yumurtalık Hormonlarının İşevleri
Yumurtalık Hormonlarının İşevleri
şş
•
Östrojenler östradiol
•
Östrojenler- östradiol
•
Pregestinler- progesteron
Yumurtalık Hormonları - Östrojen ve progesteron
Yumurtalık Hormonları - Östrojen ve progesteron
j
p g
j
p g
•
β-östradiyol, östron, östriyol
P
t
dihid k i
t
•
Progesteron, 17-α-dihidroksiprogesteron
•
Sentezleri kolesterolden
•
Kanda albümin, östrojen ve progesteron bağlayıcı
globülinler bağlı taşınım
•
Östrojen karaciğerde konjuge edilir, atılır
•
Progesteron salgılandıktan kısa süre sonra diğer
g
g
ğ
steroidlere yıkılır
Östrojenlerin etkileri
Östrojenlerin etkileri
•
Östrojen düzeyleri pübertede artar
Kadın üreme organlarında anabolik etki ile
jj
•
Kadın üreme organlarında anabolik etki ile
•
Uterus, tüpler, vajina büyür ve fonksiyonel olur
•
Dış genitalleri büyütür
•
Vajina epitelini değiştirir, dayanıklılığını artırır
•
Uterus ve tüp endometriyumunda stromal
proliferasyon ve bezlerinde artış yapar
•
Tüplerdeki siliyer aktiviteyi artırır
•
Dış genitallerde büyüme, mons pubisde ve labia
d
l
majorde yağlanma
•
Overlerde oogenezi uyarır ve folikül büyümesini
b l t
başlatır
Östrojenlerin etkileri
Östrojenlerin etkileri
•
Memelerde
jj
•
Stromal dokuyu geliştirir
•
Kanal sistemlerini artırır
•
Kanal sistemlerini artırır
•
Yağ birikimini artırır
•
Kemiklerde
Osteoblastik aktiviteyi artırır
•
Osteoblastik aktiviteyi artırır
•
Kemik cismi ve epifizin birleşmesine neden
olur
•
Eksikliğinde matriks de zayıflar
Eksikliğinde matriks de zayıflar
Östrojenlerin etkileri
Östrojenlerin etkileri
•
Metabolizmada
jj
•
Protein sentezini artırır
Metabolik hızı hafif artırır
•
Metabolik hızı hafif artırır
•
Deri altı yağ dokusunu artırır
•
Derinin
Y m şak e dü gün olmas n sağlar
•
Yumuşak ve düzgün olmasını sağlar
•
Damarlanmasını artırır
•
Böbreklerde
S
t t t l
t
•
Su ve tuz tutulumunu artırır
Progesteronun etkileri
Progesteronun etkileri
gg
Ut
t
tü l d
•
Uterusta ve tüplerde
•
Siklusun 2. yarısında endometriyumda ve
mukozada sekresyonla ilgili değişiklikleri
başlatır
•
Uterus kasılmalarının şiddetini ve sıklığını
azaltır
•
Memede
Al
l hü
l i i
lif
•
Alveol hücrelerinin proliferasyonunu artırır
Menstrüel döngü
Menstrüel döngü
gg
•
Ort. 28 gün
•
Kanamanın başladığı gün 1 gün
•
Kanamanın başladığı gün 1. gün
•
Folliküler faz
O
l
l
•
Ovum olgunlaşması
•
Ovulasyon
•
Ovum serbestlenmesi
•
Lüteal faz
•
Korpus luteum oluşumu
•
Endometrium gelişimi
g ş
•
Blastokist hazırlığı
•
Gebelik oluşmaz ise
•
Gebelik oluşmaz ise
•
Mens
Menstruel döngüde uterus değişiklikleri
Menstruel döngüde uterus değişiklikleri
g
ğ ş
g
ğ ş
•
Periyodik olarak kanda ovaryan hormonların gösterdiği
değişikliğe endometriyumun cevabı
•
1-5. günler: Menstruel faz – uterusun iç yüzeyi
endometriyumun en derin parçası hariç dökülür
l
lif
if f
d
•
6-14. günler: Proliferatif faz – endometriyum
kendini yeniler
8 ü l
S k
f
d
i
•
15-28. günler: Sekretuar faz – endometriyum
embriyonun implantasyonuna hazırdır
O
d f likül f
lif
if f
lü
l
•
Overde foliküler faz uterusta proliferatif faza, lüteal
faz sekretuar faza karşılık gelir.
Menstruasyon
Menstruasyon
yy
•
Fertilizasyon oluşmaz ise:
progesteron düzeyi azalır
progesteron düzeyi azalır
•
Spiral arterler kıvrılır ve kasılır
(prostoglandinlerin de etkisiyle), endometriyal
hücreler ölmeye başlar
•
Fonksiyonel tabaka kendini sindirmeye başlar
Spiral arterler son bir kez kasılır sonra aniden
p
gevşer ve açılır
•
Kapiller yataktan sızan kan lökositler ve
Kapiller yataktan sızan kan, lökositler ve
soyulan fonksiyonel tabaka dökülür (40 ml
kan+35ml seröz sıvı-pıhtılaşmaz)
35
p
ş
)
Rahim Duvarı
Rahim Duvarı
Menstruel siklus:
Yumurta Olgunlaşması ve Endometrium Büyümesi
Menstruel siklus:
Yumurta Olgunlaşması ve Endometrium Büyümesi
g
y
g
y
Menstrüel döngünün endokrin kontrolü: Lüteal evre
Menstrüel döngünün endokrin kontrolü: Lüteal evre
gg
•
Granuloza hücreleri → korpus luteum →
progesteron
•
↑ progesteron & östrojen:
p g
j
Endometriyumu devam ettirir
•
İnhibin → yeni folikül gelişimini baskılar
İnhibin → yeni folikül gelişimini baskılar
•
Vücut sıcaklığı artar (progesteron etkisi)
Menstrüel döngünün endokrin kontrolü:
Geç Lüteal evre
Menstrüel döngünün endokrin kontrolü:
Geç Lüteal evre
çç
G b lik l
↑
t
ö t j & i hibi
•
Gebelik olursa: ↑ progesteron, östrojen & inhibin
devam eder
↓
•
Gebelik yok: ↓ progesteron, östrojen & inhibin
•
Mens, ↑ FSH & LH → yeni folikül gelişir
Mens, ↑ FSH & LH → yeni folikül gelişir
Hormonlar ve Ovaryum-Uterus Döngüleri
Hormonlar ve Ovaryum-Uterus Döngüleri
y
g
y
g
Ovulasyon ve menstruasyon döngüsü
Ovulasyon ve menstruasyon döngüsü
Insert fig. 20.35
Insert fig. 20.35
Mestrüel Döngü
Mestrüel Döngü
gg
Ovulasyon ve menstruasyon siklusu
Ovulasyon ve menstruasyon siklusu
y
y
y
y
Kadınlarda Aylık Ritmin Düzenlenmesi
Kadınlarda Aylık Ritmin Düzenlenmesi
yy
•
Hipotalamustan (arkuat nükleus) GnRH salgısı her 1-2
saatte bir 5-25 dakika süreyle gerçekleşir
•
GnRH salgısı sürekli olursa FSH ve LH salgısı kaybolur
•
Atımlı GnRH salgısı sonucu LH atımlı salınır
g
•
Östrojen ve progesteronon negatif geri bildirim etkisi
“eklemeli”dir (additive).
eklemeli dir (additive).
•
Korpus lüteumdan salgılanan İnhibin FSH ve LH yı
baskılar
baskılar
•
Ovulasyondan önce östrojen LH üzerine pozitif geri
bildirim oluşturur
bildirim oluşturur
Kadında Cinsel Aktivite
Kadında Cinsel Aktivite
P i ik
l k l
l b l
•
Psişik ve lokal uyarımla başlar
•
Klitoris, vajinal mukoza ve memeler kanla dolar-
,
j
ereksiyon
•
Vestibüler bezler salgıları ile vestibül
Vestibüler bezler salgıları ile vestibül
kayganlaştırır-lubrikasyon
Orgazm kas kasılmaları gerilmeleri kan basıncı
•
Orgazm – kas kasılmaları-gerilmeleri, kan basıncı
ve nabız artışı ve uterusun ritmik kasılmaları
•
Kadınların orgazm sonrası refrakter dönemi
yoktur
Kadında Üretkenlik
Kadında Üretkenlik
•
Ovulasyondan sonra 24 saat içinde ovum canlı
y
4
ç
•
Ovulasyondan 4-5 gün öncesi ve bir gün sonrası
içerisinde fertilizasyon
içerisinde fertilizasyon
Yumurtanın Olgunlaşması ve Döllenme
Yumurtanın Olgunlaşması ve Döllenme
g
ş
g
ş
Plasentanın İşlevi
Plasentanın İşlevi
şş
•
Amniyon
•
Amniyon
•
Koryon
•
Plasenta
•
Alış veriş
•
Alış-veriş
•
Hormonlar
•
İnsan koryonik Gonadotropini-hCG
•
Progesteron
•
Progesteron
Plasenta
Plasenta
Plasentanın işlevleri
Plasentanın işlevleri
şş
•
Anne ve fetüs kanı arasında gaz ve diğer
g
ğ
moleküllerin alış veriş bölgesi
•
Gebeliğin devamlılığının sağlanması
•
Gebeliğin devamlılığının sağlanması
•
Gaz değişimi:
•
0
2
ve C0
2
.
•
Besin değişimi
•
Besin değişimi.
•
Atık değişimi.
•
Protein ve enzimlerin sentezi.
GEBELİKTE HORMONAL FAKTÖRLER
GEBELİKTE HORMONAL FAKTÖRLER
•
İnsan koryonik gonadotropini
•
Östrojen
•
Östrojen
•
Progesteron
•
İnsan koryonik somatomammotropini
hCG (insan koriyonik gonadotropini)
hCG (insan koriyonik gonadotropini)
(
y
g
p
)
(
y
g
p
)
•
Sinsityotrofoblast hücreleri
hCG
l l
hCG salgılar:
•
Korpus luteumun
bozunmasını engeller
g
•
Embriyoya karşı immün
yanıtı baskılar.
•
Tiroidi uyarabilir.
•
Etkileri LH’a benzer.
•
Gebelik testinin temelidir
•
Kanda ovulasyondan 8-9
gün sonra tespit edilebilir
gün sonra tespit edilebilir
•
En son mens. Periyoddan
60-80 gün sonra tavan
yapar
Plasental hormonlar
Plasental hormonlar
•
hCS ( insan koryonik somatomammotropini):
•
Etkileri GH ve prolaktine a benzer
•
Etkileri GH ve prolaktine a benzer
•
5. haftada salgısı başlar
h
di b b
i ki l
•
hCS ve GH diyabet benzeri etki oluşturur
•
Östrojen:
•
Sinsityotrofoblastlardan salgılanır
•
Endometriyal büyüme
y
y
•
Embriyonal hücre çoğalmasında hızlanma
•
Prolaktin salgısının baskılanması
Prolaktin salgısının baskılanması
•
Memelerde duktal yapıların büyümesi
•
Anne uterusunda gelişme
•
Anne uterusunda gelişme
•
Annede pelvik ligamanlarda gevşeme
Plasental hormonlar
Plasental hormonlar
•
Progesteron:
k
l
l
b k l
•
Uterus kasılmalarını baskılar.
•
Uterus büyümesini uyarır.
b y
y
•
LH ve FSH yı baskılar.
•
Memede alveoler dokuların gelişimini
uyarır.(süt yapımını baskılar)
Gebelikteki diğer hormonal faktörler
Gebelikteki diğer hormonal faktörler
ğğ
•
Hipofiz salgısı- kortikotiropin, tirotiropin,
prolaktin artar/ FSH LH baskılanır
prolaktin artar/ FSH,LH baskılanır
•
Adrenokortikal glukokortikoidler hafif artar
•
Aldosteron artar
•
Tiroksin salgısı artar
Tiroksin salgısı artar
•
Paratiroid hormon salgısı artar
•
Overler ve plasentadan Relaksin salgısı artar
Anne Vücudunun Gebeliğe Yanıtı
Anne Vücudunun Gebeliğe Yanıtı
ğğ
Döllenme öncesi
4 ay
7 ay
9 ay
Anne Vücudunun Gebeliğe Yanıtı
Anne Vücudunun Gebeliğe Yanıtı
•
GI sistem – sabah kusmaları (yüksek östrojen ve
ğğ
(y
j
progesteron)
•
Üriner sistem – idrar yapımında artış
•
Glomerül filtrasyon hızında %50 artış
•
Solunum sistemi –solunum dk hacminde artışş
•
ödematöz ve nazal konjesyon
•
Dispne (geç dönemde)
Dispne (geç dönemde)
•
Kardiyovasküler sistem – kan hacminde % 25-40 artış
•
Kalp debisinde % 30-40 artış
•
Kalp debisinde % 30-40 artış
•
Alt ekstremite venöz basıncında artış, variköz venler
ve ödem
ve ödem
Anne Vücudunun Gebeliğe Yanıtı
Anne Vücudunun Gebeliğe Yanıtı
•
Ağırlık artışı
ğğ
ğ
ş
•
Yaklaşık 11 kg
•
3.5 kg fetüs
3.5 kg fetüs
•
2 kg amniyos sıvısı, plasenta, fetal membranlar
•
Uterus +1 kg
•
Uterus +1 kg
•
Memeler +1 kg
h
d
k
•
Kan ve hücre dışı sıvı +3 kg
•
1,5 kg yağ birikimi
•
İştah artar!!
ş
Anne Vücudunun Gebeliğe Yanıtı
Anne Vücudunun Gebeliğe Yanıtı
ğğ
•
Bazal metabolizma hızı artar
•
Bazal metabolizma hızı artar
•
Isı üretimi artar
•
Maternal besinsel ihtiyaçlar artar
•
+ demir + D vitamini
•
+ demir, + D vitamini
DOĞUM
DOĞUM
•
Gebelik sonuna doğru (yaklaşık 40 hafta)
östrojen:
j
•
Myometriyumda oksitosin reseptörlerini
yapımını uyarır
yapımını uyarır.
•
Prostoglandin reseptörlerini yapımını uyarır.
•
Myometriyum hücreleri arasındaki yarık
bağlantıların yapımını uyarır.
•
Östrojen/progesteron oranı bozulur.
Doğum
Doğum
ğğ
Insert fig 20 52
Insert fig. 20.52
Doğum
Doğum
ğğ
Doğum düzenleyicileri
Doğum düzenleyicileri
•
Eylemin başlaması
y
ş
•
Gerilme uyarısı
Ok i
i
•
Oksitosin
•
Prostaglandinler
g
•
Pozitif geri bildirim
↑
i
•
↑ gerim →
•
↑ Oksitosin
•
Doğum sonlanır
U
•
Uyaran
Doğum
Doğum
ğğ
Süt Verme (Laktasyon)
Süt Verme (Laktasyon)
•
Meme bezleri:
(
y )
(
y )
•
Gelişim için GH,Prl, Adr.
Glik.,İns. gerekli
•
Süt yapımı ve salgısından
y p
g
sorumlu alveoller içeren
bezler.
•
Gelişmesi için
Progesteron gerekir
•
Alveolden ikincil
tübüle.
•
Ampulla:
•
Besleme sırasında süt
birikir
birikir.
•
Nöroendokrin refleks:
•
Besleme ile prolaktin salgısı
artar.
•
Emme PRH salgısını uyarır.
Laktasyon
Laktasyon
yy
•
Hipotalamustan PRF
salgılanır.
•
Ön hipofizden
prolaktin salgılanır:
•
Süt yapımı uyarılır.
•
Prolaktin salgısı
g
primer olarak PIH ile
kontrol edilir.
•
“Süt fışkırması” için
oksitosine ihtiyaç
vardır
vardır.
Prolaktinin etkileri
Prolaktinin etkileri
i
li
i
•
Hiperglisemi
•
Glukoz intoleransı
•
Hipogonadizm (GnRH ve ovulasyon
baskılanır)
baskılanır)
•
Davranışsal etkiler(depresyon, anksiyete)
•
Osmotik etki (su ve tuz tutulumu)
•
Meme alveol epitelinde proliferasyon
•
Meme alveol epitelinde proliferasyon
•
Süt proteinleri ve laktaz sentezi
Laktasyon
Laktasyon
yy
Süt-Fışkırma Refleksi
Süt-Fışkırma Refleksi
Insert fig. 20.55
Laktasyon ve oksitosin
Laktasyon ve oksitosin
Annenin bebeği
görmesi, sesini
görmesi, sesini
duyması
Meme başının uyarımı
Emme hareketi süt
Emme hareketi süt
fışkırmasını uyarır
(bilateral)
Dostları ilə paylaş: |