Basqarıwdıń buyrıq elementleri

Many to one modeli
Many to one modeli kóp paydalanıwshı dárejesindegi aǵıslardı bir yadro dárejesindegi aǵıslar menen salıstırıwlaydı. Aǵıslardı basqarıw paydalanıwshı maydanında aǵıslar kitapxanası tárepinen ámelge asıriladı.
Eger aǵıs bloklaw sistema shaqırıwın ámelge asırsa, pútkil process bloklanadı. Bir waqtıniń ózinde tek bir aǵıs yadroǵa kiriwi múmkin, sol sebepli kóp protsessorli sistemalarda bir neshe aǵıslar parallel túrde isley almaydı. Eger paydalanıwshı dárejesindegi aǵıslar kitapxanaları operatsion sistemada sistema olardı qollap -quwatlamaydigan tárzde ámelge asırılsa, ol jaǵdayda yadro aǵımı many tap one modelin qollaydı.

2-suwret. Many to one modeli.
One to one modeli
Paydalanıwshı dárejesindegi aǵıs hám yadro dárejesindegi aǵıs ortasında one tap one munasábetler bar. Bul model many tap one modelge qaraǵanda kóbirek parallellewdi támiyinleydi. Bunnan tısqarı, ol bloklaw sistema shaqırig'i ámelge asırılǵanda, basqa aǵımdı jumısqa túsiriwge múmkinshilik beredi. Mikroprotsessorlarda parallel orınlanıwı ushın bir neshe aǵıslardı qollap -quwatlaydı. Bul modeldiń kemshiligi sonda, paydalanıwshı aǵımın jaratıw ushın yadroǵa sáykes keletuǵın aǵıs kerek boladı. OS/2, Windows NT hám Windows 2000 OTlari one tap one modelinen paydalanadı.

3-suwret. One to one modeli.
Processlerdi dispetcherlestiriw ne?
Kompyuter kóp wazıypalıq rejimde islep atirǵanda oraylıq protsessorda bir waqtıniń ózinde bir neshe process yamasa aǵıslar jumısqa túsedi. Eger bunday jaǵdayda tayınlılıq jaǵdayda bolsa bir waqtıniń ózinde eki yamasa odan kóp process yamasa aǵıslarǵa dus kelinedi. Eger tek bir protsessorga kirisiw ruhsat etilgen bolsa, bul processlerden qay-qaysısı birinshi orınlanıwı tańlanıladı. Kóplegen operatsion sistemalarda bul tańlaw joybarlaw dep ataladı, ol paydalanatuǵın algoritm bolsa joybarlaw algoritmı dep ataladı.
Processlerdi joybarlawdı qóllaw, sonıń menen birge bir birinen ayrıqsha bolǵan ayırım aǵıslardı joybarlawǵa qóllaw múmkinbe degen kóplegen birdey bolǵan sorawlar bar. Yadro aǵımdı basqarsa, ol halda ádetde hár bir aǵımdı, ol áyne qaysı processda jatqanına qaramay joybarlawtırıladı. Daslep biz processler hám aǵıslar qanday joybarlawdı kórip shıǵamız. Sonnan keyin biz aǵıslardı joybarlaw hám qatar payda bolatuǵın kem ushraytuǵın sorawlardı kórip shıǵamız. Magnitlı lentada keltirilgen perfokart kórinisli forma daǵı maǵlıwmatlardı kirgiziwdi ámelge asırǵan paketli sistema dáwirinde joybarlaw algoritmları ápiwayılaw bolǵan : tek lentadagi náwbettegi tapsırmanı jumısqa túsiriw talap etilgen. Kóp tapsırmalı sistemalardıń payda bolıwı joybarlaw algoritmların rawajlanıwlashtirdi, bul jaǵdayda ádetde xizmet kórsetiwdi kutayotgan bir neshe paydalanıwshına, bir waqtıniń ózinde xızmet kórsetiledi. Ayırım universal mashinalar elege shekem waqtın ajıratıw rejiminde tapsırmalardı paketli tapsırma usılında esaplaydı, hám joybarlawtiruvchi náwbettegi atqarılatuǵın jumıs qanday bolıwın sheshiwi kerek boladı : paketli tapsırmanı atqaradı yamasa terminalda o'tiruvchi paydalanıwshı menen ınteraktiv baylanıstı támiyinleydi. Bunday waqıtlı protsessorli mashinaları ushın resurslar jetispewshiligi boladı, kúshli joybarlawtiruvchi mashinalar ónimliligin sezim etiwi hám paydalanıwshılardı qánaatlantira alıwı múmkin.
Jeke kompyuterlerdiń payda bolıwı jaǵdaynı eki jaǵdayǵa jóneltirdi. Birinshisi, tiykarǵı waqtın bir aktiv processga qaratdı. Paydalanıwshı hújjetke tekstti kirgiziwde protsessor bir waqtıniń ózinde fonlı rejimde programmanı kompilatsiyalagan. Paydalanıwshı protsessor teksti ushın buyrıqtı tergende, joybarlawtiruvchi qaysı procesi jumısqa túsiriwdi tańlamaǵan, sebebi tekstli protsessor birden-bir kandidat bolǵan.
Kompyuterlerdiń ekinshi dáwirinde, kompyuterler tez islewi nátiyjesinde, resurslar jetispewshiligi baqlanǵan. Jeke kompyuterler ushın kóplegen programmalar paydalanıwshına kiretuǵın informaciyalar belgilengen (shegaralanǵan) tezlikte usınıs etiledi, lekin bul tezlik menen emes. Oraylıq protsessor onı qayta islewine baylanıslı. Keleside xatto bir waqtıniń ózinde bir neshe programmalar menen islew múmkinshiligine iye bolındı, mısalı, tekstli process hám elektron keste. Usınıń sebepinen jeke kompyuterlerde processlerdi joybarlaw áhmiyetli rol oynamaydı. Álbette ámeldegi qosımshalar, oraylıq protsessorning barlıq resurslarınan paydalanadı: mısalı, bir saatlı joqarı sapalı videoda hár bir 108 000 kadrdı (NTSC de) yamasa 90 000 kadrdı (PAL de) reńli gammalarda tuwırlaw ushın úlken quwatqa iye sanaat esaplaw kompyuterleri talap etiledi, lekin qosımsha qaǵıydaları bunnan tısqarı.
Tarmaq xızmetlerin talap etilgende jaǵday ózgeredi. Bul jerde protsessor waqtında bir neshe processlerge qarsı gúresiledi, usınıń sebepinen jańa tapsırmalar alınadı. Mısalı, oraylıq protsessorda jumısqa túsirilgen processlerden qandayda birsin tańlaw zárúrshiligi payda bolǵanda kúnlik statistikanı toplaydı hám paydalanıwshı sorawlarına xizmet kórsetiw processlerinen birin tańlaydı (eger náwbettegi processga áhmiyetlililik berilsa, paydalanıwshı ózin jaqsı xis etedi).
Tuwrı processti tańlawdan tısqarı joybarlawtiruvchi oraylıq protsessorning tuwrı islewi haqqında oylawı kerek. Daslep paydalanıwshı rejiminde yadro rejimine ótkeriliwi kerek. Keyin olardı keyingi qayta júkleniw ushın onıń registeri process kesteinde saqlawdı óz ishine alǵan ámeldegi process jaǵdayı saqlanıwı kerek. Sonnan keyin, keyingi processni tańlaw ushın joybarlaw algoritmı iske túsiriledi. Keyin jańa process yad kartasına muwapıq yadtı basqarıw blokına juklenedi. hám aqır-aqıbetde jańa process iske túsiriledi.
Protsessor dispetcheri protsessordi joybarlastiriwdi tańlaǵan processke beretuǵın OS komponenti esaplanadı. Dispetcher tómendegi ámeller izbe-izligin atqaradı:
- Kontekstti (quramdı) qayta ulaydi;
- Protsessorni paydalanıwshı rejimine qayta ulaydi;
- Paydalanıwshı programmasın qayta júklew ushın onı uyqas mánzil boyınsha ótiwin atqaradı.
Dispetcherdiń jasırın aktivligi (dispatch latency) - bir processni toqtatıw hám basqa processni baslaw ushın dispetcherge talap etiletuǵın waqıt esaplanadı. Ekenin aytıw kerek, sistema bul waqtın minimallastırıwǵa umtılıwı kerek, lekin joybarlaw kriteryaları kompleksi quramalılaw.