Fяxrяddиn mustafayev

xalqına xas olan mənəvi, mili ənənələr əsasında tərbiyə edilsin. Təhsil ocaqla-
rında  xalqımızı  mənəvi  dəyərlər  əsasında  tərbiyələndirərək,  mənəvi  cəhətdən 
saf tərbiyələndirmək məsələsi mühüm yer tutmalıdır». 
(Heydər  Əliyev) 
 
«Ən böyük resursumuz insanların biliyidir, təhsilidir». 
(İlham Əliyev) 
 
 
 
1.2. Genetikanın üsulları 
 
İrsiyyət  və  dəyişkənliyin  molekulyar,  submolekulyar,  hüceyrə,  orqanizm, 
mikroorqnizm  və  populyasiyalar  səviyyəsində  öyrənilməsi  üçün  aşağıdakı  əsas 
üsullardan istifadə olunur: 
Hibridoloji  üsul  –  genetikanın  əsas  üsulu  olub,  orqanizmin  irsi  əlamət  və 
xassələrini  öyrənmək  üçün  çarpazlaşma  sisteminə  istinad  olunmasına  əsaslanır. 
Bu  üsulla  əvvəlcədən  seçilmiş,  bir-birindən  bir  neçə  alternativ  əlamət  və 
xassələrə  görə  fərqlənən  fərdlərin  (valideynlərin)  çarpazlaşmasından  alınan 
törəmələr  öyrənilir.  Rekombinativ  üsul  adlanan  həmin  üsul  birinci,  ikinci, 
üçüncü  və  sonrakı  nəsillərdə  alınan  hibridlər  müfəssəl  analiz  olunmaqla,  bu 
zaman  krossinqover  hadisəsinə  müvafiq  olaraq  birinci  meyozun  profaza 

---

 
26 
mərhələsində xromosomların xromatidləri arasında homoloji hissələrin mübadilə 
olunma prosesi gedir. Bu üsul ilk dəfə olaraq Qreqor Mendel tərəfindən (1856-
1863)  noxud  bitkisində  əlamətlərin  nəsildən  nəsilə  keçməsini  öyrənmək 
məqsədilə  tətbiq  edilməklə,  hazırda  bitki  və  heyvanların  seleksiyası  işlərində 
geniş istifadə olunan başlıca hökmran üsul sayılır. 
Geneoloji üsul – əlamətlərin nəsildən nəslə ötürülməsinin və irsi xəstəliklə-
rin  qanunauyğunluqlarının  öyrənilməsi  üçün  qohumluğa  və  genetik  yaxınlığa 
istinad  olunmasından  ibarətdir.  Bu  üsuldan  əsasən    insanın  və  tədricən  nəsil 
verən  heyvanların  irsiyyətinin  öyrənilməsində  istifadə  olunur  və  hibridoloji 
üsulun bir variantı sayılır.