Fяxrяddиn mustafayev

 
 
Şəkil 9. Meyoz və mitozun müqayisəsi və fərqi (F.Ayala, C.Kayger, 1987) 
 

---

 
129 
 
         Profaza I              MetafazaI              Anafaza I                  Telofaza I 
 
                           
Profaza II        Metafaza II          Anafaza II               Telofaza II 
 
Şəkil 10. Meyozun mərhələləri (B.Quttman və b., 2004) 
 

---

 
130 
Spermatogenez  –erkək  fərdlərin  toxumluqlarının  qıvrım  kanalcıqlarında, 
ovogenez  isə  dişi  fərdlərin  yumurtalıqlarında  həyata  keçirilir.  Hər  iki  proses 
olduqca  mürəkkəb  xarakter  daşıyır.  Spermatogenez  prosesi  zamanı  ilkin 
spermatozid  adlanan  hüceyrə  iki  ədəd  ikincili  spermatozidə  bölünərək  dörd 
spermatid əmələ gətirir. Spermatogenezin gedişi zamanı hər bir spermatid özünə 
məxsus  başcığı  və  uzun  quyruğu  (qamçısı)  olan  spermatozoidə  çevrilir  (Ģəkil 
11). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Spermiyanın quruluşu: 
1-
 
Başcıq; 2– boyun; 3-cisim; 4– quyruq; 5-akrosom; 6-nüvə; 7-membrana; 8-
sentriolalar; 9-ox sapı; 10-spiralabənzər sap. 
 
Buna  uyğun  olaraq  ovogenez  prosesi  zamanı  yumurta  hüceyrəsi  (oositlər) 
əmələ  gəlir.  Lakin  spermatozoiddən  fərqli  olaraq  bu  zaman  sitoplazma  başqa 
formada  bölündüyü  üçün  yalnız  bir  ədəd  yumurta  hüceyrəsi  formalaşır. 
Spermatozoidin  əsas  funksiyası  öz  nüvəsini  yumurta  hüceyrəsinin  daxilinə 
yeritməkdən ibarətdir. Bu proses mayalanma adlanır (Ģəkil 12). 

---

 
131 
 
Şəkil 12. Mayalanma. 1,2,3,4-akrosom reaksiyasının mərhələləri; 5-pellikula zonası 
(şəffaf  zona);  6-perivital  sahə;  7-plazmatik  membran;  8-kortikal  dənə;  8a-kortikal 
reaksiya;  9-spermanın  yumurtahüceyrəyə  daxil  olması;  10-mayalanma  reaksiyası 
(C.Nəcəfov və b., 2010). 
 
Spermatogenez  və  ovogenez  prosesləri  4  mərhələ  ilə-çoxalma,  böyümə,