Fяxrяddиn mustafayev

Səttarzadə Rəhim Xeyrulla oğlu  
(1910-1976) 
 
Professor  Rəhim  Xeyrulla  oğlu  Səttarzadə  ölkəmizdə  atçılığın  tarixinin  və 
inkişafı  yollarının  öyrənilməsi  ilə  məşğul  olan  ilk  tədqiqatçı  alim  olmuşdur. 
Onun  elmi-tədqiqat  işlərinin  və  yaradıcılığının  əsas  istiqamətini  Azərbaycanda 
yetişdirilən  ―Qarabağ‖  və  ―Diliboz‖  at  populyasiyalarının  genetik  və  bioloji-
təsərrüfat xüsusiyyətlərinin, onların yaxşılaşdırılması yollarının, bərpa olunması-
nın  və  təkmilləşdirilməsinin  elmi  əsaslarının  araşdırılması  təşkil  edir.  Alimin 
rəhbərliyi  ilə  Ağdam  atçılıq  zavodunda  ―Qarabağ‖  at  cinsi  təkmilləşdirilərək 
onun  yeni  zavod  tipi,  Ağstafa  atçılıq  zavodunda  isə  təmizqanlı  minik  atı 
yetişdirilmiş,  Qafqaz  Qonuru,  Simmental,  Şvis,  Qonur  Latviya,  Kastroma  və  s. 
qaramal  cinslərinin  məhsuldarlıq  xüsusiyyətləri  və  onların  artırılması  yolları 
öyrənilmişdir. O, Qonur Latviya və Qırmızı Səhra 
qaramal  cinslərini  Simmental  və  Şvis  cinsləri  ilə 
mələzləşdirməklə 
yeni 
məhsuldar 
cinsin 
yardılmasına  nail  olmuşdur.  Alim  1933-cü  ildə 
ADAU-nun  zootexniklik  fakültəsini,  1937-ci  ildə 
aspiranturanı  bitirmiş,  namizədlik  dissertasiyası 
müdafiə  etmiş,  1938-1948-ci  illərdə  zootexnik  fa-
kültəsınin  dekanı,  1949-1952-ci  illərdə  direktorun 
tədris  və  elmi  işlər  üzrə  müavini  işləmişdir.  O, 
Moskvada 
Timirzayev 
adına 
Akademiyada 
―Azərbaycanın  yerli  və  mələz  atlarının  təsərrüfat-
bioloji xüsusiyyətləri və atçılığın keyfiyyətcə yaxşılaşdırılması yolları‖ mövzusu 
üzrə doktorluq dissertasiyasını 1958-ci ildə müdafiə etmişdir.  1959-cu ildə isə 
ona  professor  elmi  adı  verilmişdir.  R.Səttarzadə  1960-cı  ildə  Azərbaycan  Kənd 
Təsərrüfatı  Elmləri  Akademiyasının  həqiqi  üzvü  seçilmişdir.  R.Səttarzadə  2 
dərslik və 2 monoqrafiyanın müəllifi olmaqla yanaşı elmə böyük səmərə gətirən 

---

 
59 
60-dan  çox  elmi  əsər  də  yazmışdır.  Onun  ―Atçılıq‖  adlı  dərsliyi  hələdə  öz 
əhəmiyyətini  saxlayır  və  istifadə  edilir.  O,  iki  dəfə  ―Şərəf  Nişanı‖  ordeni, 
həmçinin  medallarla, Azərbaycan SSR Ali  Sovetinin Fəxri fərmanı ilə, ÜİKTN 
sərgisinin iki döş nişanı ilə təltif olunmuşdur.