Bazar iqtisadi sistemi şəraitində əmtəə- pul münasibətlərinə, dəyər qanununa, bazarın roluna, vəzifələrinə və s məsələlərə olan münasibətlər əsaslı surətdə dəyişir, yeniləşir və bu dəyər kateqoriyaları nəhayət ki

5. Beynəlxalq marketinq əsas prinsipləri.

İstehsalın son nəticələrinin xarici istehlakçıların arzuları və real tələblərinə yönəldilməsidir. Bu da xarici ölkə istehlakçılarının ehtiyac və tələbatlarının öyrənilməsi əsasında həyata keçirilir.

Bu prinsipdən aşağıdakılar meydana çıxır:

-Xarici bazar hərtərəfli tədqiq olunmalı araya çıxarılacaq əmtəə və xidmətlərə olan istehlakçı tələbatının müasir səviyyəsi və onun dinamikası dərindən öyrənilməlidir;

-istehsalı mümkün qədər bazarın tələbatına uyğunlaşdırmalı, yalnız bazarın gözlədiyi əmtəələri istehsal etməli;

-istehlakçıların tələbləri və davranışına bütün mümkün vasitələrlə elə təsir etmək ki, onların şüurunda istehsal olunan əmtəələrə qarşı rəqbət yaransın:

-Müəssisədə texniki və təsərrüfat problemlərini yüksək səviyyədə həll etmək məqsədilə marketinq tədqiqatları nəticəsində meydana gəlmiş yaradıcılıq və təşəbbüskarlığı inkişaf etdirməli və onu həvəsləndirməli;

-əmtəənin bazara harada, nə vaxt və hansı istehlakçı qrupları üçün çıxarılmasını müəyyənləşdirməli. Bu son istehlakçını qanə edən vaxt həyata keçirməlidir.

-əmtəələrin istehsalı üçün elmi işləmələr, istehsal, satış, servis xidmətlərinin göstərilməsi kimi ardıcıl proseslərin hər birinin idarə olunmasına elmi və konpleks yanaşmanın təmin olunması;

-yeni əmtəə ilə bazara çıxma müddətinin ötürülməsi;

-bazarın genişləndirilməsi və məqsədli seqmentlərin seçilməsi prosesinin məqsədli alıcıların tələblərinin tam nəzərə almaqla həyata keçirilməsi;

-bazarı yüksək keyfiyyətli və etibarlı əmtəələrlə zəbt etməli;

-əmtəənin texniki səviyyəsi və keyfiyyətinin yüksəldilməsi, eləcə də istehlakçıya böyük həcmdə və əla xidmətlər göstərmək hesabına rəqabət mübarizəsində üstünlüyü ələ almaq;

-beynəlxalq bazarda müvəffəqiyyət qazanmaq üçün marketinq strategiyasını uzaq perspektivə istiqamətləndirmək.

Marketinqin mahiyyətindən onun aşağıdakı digər prinsipləri meydana gəlir:

1. İstehsal-satış fəaliyyətinin son praktiki nəticəsinin əldə edilməsinə istiqamətlənmə. Əmtəənin xarici bazarda nəzərdə tutulan miqdarda səmərəli satışı müəssisə tərəfindən nəzərdə tutulan uzunmüddətli məqsədə tam müvafiq olmalıdır;

2. Tədqiqat, istehsal və satış səviyyələri marketinq fəaliyyətinin həlledici istiqamətləri üzərində cəmləşdirilməlidir;

3. Müəssisənin istehsal fəaliyyətinin bir anlıq səmərəli nəticəyə deyil, uzunmüddətli nəticəyə yönəldilməlidir.

Xarici bazarlarda müvəffəqiyyətli fəaliyyət göstərmək üçün marketinq nəyə görə zəruridir. Hər şeydən əvvəl ona görə ki, marketinq strategiyası və taktikasına əməl edən firmanın istehsal etdiyi əmtəənin daha səmərəli satışının təşkili nöqteyi-nəzərindən fəaliyyətinin əsasını belə bir prinsip təşkil edir: əvvəlcə bilmək lazımdır ki, potensial alıcı hansı istehlak xüsusiyyətlərinə malik olan əmtəəni hansı qiymətə, hansı miqdarda, harada və nə vaxt almaq istəyi və yalnız bundan sonra istehsalın təşkili barədə fikirləşmək olur.

Başqa sözlə desək, söhbət ondan gedir ki, sözsüz olaraq yalnız bazarda tələbat olan əmtəə istehsal olunmalı və satılmalıdır.

Tələbəat olmayan əmtəəni istehsal edib, müxtəlif marketinq fəndlərindən istifadə etməklə onu alıcıya sırımaq olmaz. Nəzərdə tutmaq lazımdır ki, əmtəə özlüyündə alıcıya lazım deyil, onun hər hansı bir ehtiyacı ödəyə biləcək faydalılıq xüsusiyyətləri istehlakçıya lazımdır. Başqa sözlə desək, firma xarici bazara çıxarkən məmulat və xidmətləri deyil, alıcının problemlərini həll eləcək vasitələri təklif edir.

Məhz bu prinsip beynəlxalq marketinqdə aparıcı hesab olunur və ona görə də marketinq əvvəlki istehsal və ticarət üsullarına nisbətən daha səmərəlidir.

Əgər əmtəə əvvəlcə layihələşdirilir, sonra isə satış üzrə mütəxəssislərə qəti tapşırıq verilərsə ki, hansı yolla olursa olsun həmin əmtəəni satsınlar prinsipi ilə işləyən firma istər daxili, istərsə də xarici bazarda çox böyük uğursuzluqlara düçar olacaqdır. Əksər hallarda məlum olur ki, bu yolla yaradılan məmulat müxtəlif səbəblər üzündən, məsələn milli standartlara uyğungəlmədiyinə görə xarici bazarda satıla bilməz.

Xarici iqtisadi əlaqələrdə marketinqin prinsip və metodlarından istifadə etmək, qloballaşma şəraitində xüsusilə vacibdir. Bu sahədə müəssisə tərəfindən qəbul edilən qərarlar həm operativ, həm də strateji xarakterli ola bilər. Qəbul edilən strateji qərarlar içərisində müəssisənin bu və ya digər formada beynəlxalq əmək bölgüsündə iştirakının intensivləşdirilməsi, xarici bazarın seçilməsi və ona daxil olmaq üsulları, seçilmiş bazarda strateji davranış qaydalarının müəyyənləşdirilməsi, həmin bazarda hazırda işləyən firmaların rəqabət qabiliyyətinin düzgün qiymətləndirilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir.