B.Ə. Bağırov Neft-qaz mədən geologiyası bakı-2010 Bağırov Bağır Əli oğlu, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor Bağır Əli oğlu Bağırov Neft-qaz mədən geologiyası bakı-2010

Avtokorrelyasiya. Əgər təsadüfi funksiyanm ehtimal xarakteristikaları 1-dən (daha dəqiq arqumentin 1 oxu üzrə dəyişməsi zamanı dəyişmirsə) asılı deyilsə, onda o stasionar təsadüfi funksiya adlanır. Stasionar funksiya daimi riyazi gözləmə, daimi dispersiya və korrelyasiya funksiyasının iki arqument arasında deyil təkcə birinci və ikinci arqumentlər arasındakı məsafədən faiz asılılığı ilə fərqlənir: K_x(1,1+r)=K_x(r)
Nəticə etibarə ilə stasionar təsadüfi funksiyasının avtokorrelyasiya funksiyası iki deyil hər arqumentin funksiyası şəkilində aparır. Hansı ki, bu da areal üzərindəki riyazi əməliyyatları olduqca sadələşdirir.
Stasionar təsadüfi funksiyanm korrelyasiya funksiyası təsadüfi funksiyanın uyğun kəsiminin korrelyasiya momentini ifadə edir və onunla arqumentin qiyməti arasındaki əlaqə dərəcəsini göstərir.

Burada:
L-tədqiq olunan profilin (sahənin) uzunluğu;
r-müşahidə nöqtələri arasmdakı məsafə, onlar arasındakı interval ədədlə ifadə olunur.
f(x_i)-dəyişənin qiyməti (məs., sıradakı probda olan metalm miqdarının qiyməti, hansı ki, xidməti ilə başlayıb x_n-_r qiyməti ilə qurtarır).
f(x_i+_r)-dəyişmənin qiyməti (məs., sıradakı probda olan metalm miqdarının qiyməti, hansı ki, X_n-r qiyməti ilə başlayır, x_n qiyməti ilə qurtarır)
Mx-f(x) dəyişənin miqdarının 0-1 intervalında orta qiymətidir. Bəzən praktikada korrelyasiya funksiyasının dispersiyaya görə normallaşdırılmış qiymətindən istifadə olunur: _Px(r) = K_x(r)/Dx
p_x(r)-in qiyməti r məsafələrinə bölünmüş təsadüfi funksiyanın kəsimləri arasındakı korrelyasiya əmsalını göstərir. Buradan, p_x(0)=1.
Stasionar təsadüfi funksiyanm dəyişmə xarakterini kəmiyyətcə qiymətləndirmək üçün struktur funksiyadan da (varioqramma) istifadə olunur ki, burada bir-birindən r məsafədə yerləşən nöqtələrin əlamətlərinin qiymətlərinin fərqlərinin kvadratları hesablanır
Struktur və korrelyasiya funksiya arasında aşağıdakı əlaqə müvcuddur.
Liy_a(r) = 2[k_x(0)-k_x(r)]
Stasionar korrelyasiya funksiyasının qiyməti artıqca təyin edilmiş qiymətinə qədər arqumentin qiyməti ardıqca azalır ki, bu qiymət korrelyasiya sərhədi adlanır. Korrelayasiya sərhədinin böyük qiyməti də 0-a bərabər olur. Lakin bu intervalda struktur funksiyasının qiyməti artır və korrelyasiya sərhədinin böyük qiymətində tədqiq olunan xüsusiyyətin iki hasilinə (2Dx) bərabər olur.
Diskret təsadüfi kəmiyyətlərdə empirik korrelyasion və struktur funksiyaların hesablanması zamanı inteqral cəm işarəsi ilə əvəz olunur.

Burada i-x qiymətinin tədqiq olunan sırada ölçünün sıra nömrəsi; N-ölçülərin ümumi sayı; R-ardıcıl olaraq 1,2,3. . . ,(n-l) qiymətlərini alır.