Berkinov b. B., Yakubov I. O., Sunnatov m. N. Institutsional iqtisodiyot

Pareto bo’yicha muvozanat
.
Pareto bo’yicha optimumni aniqlash uchun, biz 
«O’yinning istalgan boshqa yakuniga o’tish bir vaqtning o’zida ikkala ishtirokchi 
uchun ham foydalilikning oshishini ta’minlaydimi?» degan savolga javob berayotib, 
o’yinning barcha to’rtta yakunini izchil tanlab olishimiz zarur. Masalan, (-3; -2) 
yakundan biz ko’rsatilgan shartni bajarayotib, istalgan boshqa yakunga o’tishimiz 
mumkin. Faqat (4; 4) yakundan biz, bunda o’yinchilardan hech birining foydaliligini 
kamaytirmagan holda, harakatlana olmaymiz va bu Pareto bo’yicha – R muvozanat 
bo’ladi. 
5–misol.
davlat bilan sarmoyador o’rtasidagi o’zaro munosabatlar 
ifodalanadi. Sarmoyadorda harakatlarning ikkita varianti mavjud – mamlakatda 
investitsiyani amalga oshirish yoki oshirmaslik. Davlat esa investitsiyalardan 
olinadigan daromadlarga yuqori soliq belgilashi yoki soliqni umuman bekor qilishi 
mumkin: 

---

25 
Davlat 
Sarmoyador 
Investitsiya kiritmaslik 
Investitsiya kiritish 
Soliq joriy etish 
0; 1 
3; 0
Joriy etmaslik 
1; 2 [St
2
] 
2; 3 [St
1
R] 
 
KEYSLAR 
Aholiga maishiy xizmatlar ko’rsatish 
Xaridor (erkak kishi) do’kondan kurtka sotib oldi. Uni kimyoviy usul bilan 
tozalash korxonasiga topshirdi. U yerda kurtkani tozalash vaqtida uni yirtib 
qo’yishdi. Mijoz kurtkani olishdan bosh tortib, kompensatsiya talab qildi. Biroq 
korxonada bu hol zavodda yo’l qo’yilgan nuqson tufayli yuz berdi deb javob 
qilishdi. Kimyoviy usul bilan tozalash korxonasi kompensatsiya to’lashdan bosh 
tortib, mustaqil ekspertiza xulosasining taqdim etilishini taklif qildi. Do’konda 
kurtkani almashtirishdan bosh tortishmoqda, chunki uni xaridor kiygan. Do’konning 
cheki va kimyoviy usul bilan tozalash korxonasidan berigan kvitantsiya mijozda 
mavjud emas. Xaridorga zararni kim qoplashi kerak?