Berkinov b. B., Yakubov I. O., Sunnatov m. N. Institutsional iqtisodiyot

Institutsional texnologiya
– bu institutlarni joriy etish (import qilish), 
shuningdek iqtisodiy tizim faoliyat ko’rsatishi transaktsiya xarajatlarining 
pasayishiga olib kelishga va iqtisodiy o’sishni ta’minlashga qodir bo’lgan yangi 
institutlarni ishlab chiqish (yetishtirish) bilan bog’liq texnologiya.
 
Institutsional tuzoq
– o’zini o’zi qo’llab-quvvatlovchi xususiyatga ega 
bo’lgan samarasiz barqaror norma (samarasiz institut). 
Iqtisodiy resurslar
– ishlab chiqarishda foydalaniladigan omillar yoki ishlab 
chiqarish omillari. 
Iqtisodiy o’sish
– ishlab chiqarishda foydalaniladigan resurslar miqdorini 
oshirish yoki texnologiyani takomillashtirish orqali jamiyatning ishlab chiqarish 
imkoniyatlarini kengaytirish. 
Ishlab chiqarish omillari
– cheklangan bo’lib, ularga mehnat (labour), kapital 
(capital), materiallar (xom ashyo, butlovchi qismlar, elektr energiyasi, gaz, suv va 
xokazo), yer (land). 
MAVZUGA DOIR AMALIY MISOLLAR:
 

Muammo hammaga ma’lum usullar orqali yechilishi mumkin deb 
o’ylama!
1–misol.
Hozirgi paytda korxona va tashkilotlarda ish xaqi tarqatishning 
birinchi kunida juda ko’p odamlar navbatda to’planadi. Natijada ish vaqti yo’qotiladi 
va turli xil asabbuzarliklar sodir bo’ladi. Siz bu salbiy hodisalarni oldini olish uchun 
rahbar sifatida kassirga qanday maslahat bera olasiz? 
2–misol.
Siz rahbarlik qilayotgan salqin ichimliklar zavodining mahsulotlari 
ichki bozorda o’tmay qoldi. Sotish hajmini va foyda miqdorini ko’paytirish uchun 
korxona rahbari sifatida qanday qaror qabul qilasiz? 
3–misol.
Sizning 5 soat bo’sh vaqtingiz bor. Ishlaringiz ularning muhimligi 
bo’yicha quyidagicha taqsimlanadi: 
a) mashg’ulotlarga tayorgarlik 2 soat; 
b) yangi gazetalar bilan tanishib chiqish 1 soat; 

---

9 
v) kvartirani tozalash 1 soat; 
Siz bu ishlarni bajarmoqchi bo’lib turganingizda kinoteatrda anchadan beri 
ko’rmoqchi bo’lib yurgan filmingiz qo’yilayotganligini eshitdingiz. Bir seriyali 
filmni ko’rish siz uchun qanchaga tushadi? Ikki seriyali filmni ko’rishchi?
4–misol.
Faraz qilaylik, o’qishni tomomlaganingizdan so’ng sizni uzoq bir 
shaharga ishga taklif qilishdi. Siz uzoq bir joyga, sizning kasbingiz juda ham zarur 
bo’lgan joyga borishingiz kerak. Siz bu taklifni qanday shartlar asosida qabul 
qilasiz? Bu masalani hal qilishda kimlar bilan maslahatlashasiz?