Big Data nima? Маълумотлар 100 гб дан кўп бўлса

Салмоқли маълумотлар манбаи.  Масалан, йирик маълумотларнинг оддий манбаи ижтимоий тармоқларни ўз ичига олиши мумкин – ҳар бир профил ёки оммавий саҳифа ўзида гўё ахборот океанидаги кичик бир томчини ифодалайди. У ёки бу профилда сақланаётган маълумотлар сонидан қатъи назар, ҳар бир фойдаланувчининг ўзаро ҳамкорлиги максимал даражада тез бўлиши керак.
Салмоқли маълумот амалда инсон ҳаётининг деярли ҳар бир соҳасида тўпланади. Бунга инсон фаолияти билан боғлиқ исталган тармоқни киритса бўлади. Бу ижтимоий оммавий ахборот воситалари ҳам, тиббиёт ҳам, банк иши ҳам, шунингдек, қурилмалар тизими, ҳар куни қабул қилинадиган кўп сонли ахборотлар натижалари ҳам, масалан, астрономик кузатувлар, метрологик маълумотлар ва Ерни тадқиқ қилиш қурилмаларидан олинган метрологик маълумот ва ахборотлар бўлиши мумкин.
Реал вақт тартибида турли кузатув тизимларидан олинган ахборотлар у ёки бу компания серверларига тақдим этилади. Телевидение ва радиоэшиттириш, мобил алоқа операторлари қўнғироқлар базаси — булар билан ҳар бир конкрет одам минимал даражада ўзаро мулоқот қилади, аммо ушбу барча ахборотлар умумлашган ҳолда салмоқли маълумотга айланади.
Салмоқли маълумотлар технологиясини илмий-тадқиқот фаолият ва бизнесдан айро тасаввур қилиб бўлмайди. Бундан ташқари, улар давлат бошқаруви соҳасини ҳам эгаллашни бошлади – ҳамма жойда янада кўпроқ самарали сақлов тизимини жорий этиш ва ахборотларни манипулиация қилиш талаб қилинмоқда.
Katta ma'lumotlardan foydalanishning asosiy muammolari Katta narxga qo'shimcha ravishda, Big Data-ni turli sohalarda amalga oshirishga to'sqinlik qiluvchi asosiy omillardan biri bu qayta ishlanadigan ma'lumotni tanlash muammosi, ya'ni qaysi ma'lumotni olish, saqlash va tahlil qilish kerakligini aniqlash va bu hisobga olinmasligi kerak. Yana bir katta ma'lumotlar muammosi axloqiy masaladir. Boshqacha qilib aytganda, mantiqiy savol tug'iladi: bunday ma'lumotlarni yig'ish (ayniqsa foydalanuvchini bilmasdan) shaxsiy hayotning chegaralarini buzish deb hisoblash mumkinmi? Google va Yandex qidiruv tizimlarida saqlanadigan ma'lumotlar IT gigantlariga doimiy ravishda o'z xizmatlarini takomillashtirish, foydalanuvchilarga qulay va yangi interfaol dasturlarni yaratishga imkon beradi. Buning uchun qidiruv tizimlari Internetda foydalanuvchi faoliyati to'g'risidagi ma'lumotlar, IP manzillari, joylashuv ma'lumotlari, qiziqishlar va onlayn xaridlar, shaxsiy ma'lumotlar, pochta xabarlari va hokazolarni to'playdi. Bularning barchasi Internetda foydalanuvchi harakatlariga qarab kontekstual reklama namoyish qilish imkonini beradi. Bunday holda, odatda foydalanuvchilarning roziligi so'ralmaydi va o'zingiz haqingizda qanday ma'lumotlarni taqdim etishni tanlash imkoniyati berilmaydi. Ya'ni, sukut bo'yicha, Big Data keyinchalik sayt ma'lumot serverlarida saqlanadigan barcha narsalarni to'playdi.
Shundan kelib chiqib, ma'lumotlarni saqlash va ulardan foydalanish xavfsizligi bilan bog'liq quyidagi muhim masala kelib chiqadi. Masalan, iste'molchilar o'z ma'lumotlarini avtomatik ravishda uzatadigan bu yoki boshqa tahliliy platforma xavfsizmi? Bundan tashqari, ko'plab biznes vakillari katta hajmdagi ma'lumotlarni samarali boshqarish va ularning yordami bilan muayyan biznes muammolarini hal qilishga qodir yuqori malakali tahlilchilar va marketologlarning etishmasligini ta'kidlamoqdalar. Big Data-ni amalga oshirishdagi barcha qiyinchiliklarga qaramay, biznes ushbu yo'nalishga investitsiyalarni ko'paytirishni rejalashtirmoqda. Gartner tadqiqotiga ko'ra, ommaviy axborot vositalari, chakana savdo, telekommunikatsiya, bank va xizmat ko'rsatish kompaniyalari Big Data investitsiya sohalarida etakchi hisoblanadi.