Bilal Həsənli Nazilə Abdullazadə

Yazıda əhəmiyyətli məntiqi vurğulu sözün altından bir düz 
xətt, az əhəmiyyətli məntiqi vurğulu sözün altından iki düz xətt 
çəkilir. 
Məntiqi vurğulu sözün tələffüzcə fərqləndirilməsi vasitələri 
aşağıdakılardır: 
♦ Məntiqi vurğulu sözü müəyyənləşdirmək üçün 
cümlədəki 
fikri qabarıq şəkildə ifadə edən sözlər, ifadələr
müəyyənləşdiril-
məlidir. Başlıca fikrin çatdırılmasında az əhəmiyyətli sözləri ixtisar 
etdikdə, yerdə qalan sözlər məntiqi vurğulu olur. 
O vaxtdan illər keçsə də, hər gün şəkildən baxıb gülümsəyən həmişəcavan 
atasından indi artıq xeyli yaşlı olsa da, saf qəlbinə həkk olunmuş bir həqiqət – 
həyat həqiqətini heç zaman unutmur. Uca dağlar qoynunda uyuyan qayanın çıl-
paq, qranit sinəsinə sanki qüdrətdən yonulmuş başı çalmalı bir insan surəti həkk 
olunmuşdu 
(F.Eyvazlı).
Yuxarıda deyilənlərə əsasən, verilmiş cümlələrdə məzmunun 
qorunub saxlanmasına xidmət edən məntiqi vurğulu fikir belə ifadə 
olunmalıdır: 

---

89 
O vaxtdan illər keçsə də, həyat həqiqətini unutmur. Qayanın sinəsinə bir 
insan surəti həkk olunmuşdu. 
♦
Mətndə fikrin davamlı izahı üçün təkrarlanan təsvir yaxud 
təhkiyə xarakterli 
əşya (obyekt), şəxs (subyekt) və hadisənin
adı 
ilk dəfə məntiqi vurğu ilə fərqləndirilir, sonrakı cümlələrdə isə buna 
ehtiyac olmur. 
Daş var – bu torpaqda sərhədə dönüb, 
Baisi olubdur qəm-kədərin də. 
Daşlar Qobustanda şöhrətə dönüb, 
Daşlar yetim qalıb Xudafərində. 
Daş insan oğlunun evi, otağı, 
Öləndə buz rəngli məzarı olub. 
Daşlar dəyirmanda elin dayağı, 
Heykəldə bir xalqın vüqarı olub. 
Daşlar bünövrədə olaydı möhkəm, 
Pıtılı, kövrəyi kaş olmayaydı. 
İnsan sinəsində ancaq deyirəm: 
Ürəyin yerində daş olmayaydı. 
Ə.Kərim
 
Verilmiş nümunədə ilk bənddəki 
daş 
sözü daha yüksək tonla 
ifadə olunduğundan məntiqi vurğu ilə fərqləndirilir: 
♦ Qarşılaşdırılan əşya, şəxs və hadisələrin