BİLİar genezli KƏSKİn pankreatiTİn müALİCƏSİNDƏ endoskopik retroqrad xolangiopankreatoqrafiya və papillosfinkterotomiyanin təTBİQİ
Yüklə 96,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qasımov N.A., Kazımzadə C.R., ⃰Axundov E.C. Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutu
- Açar sözlər
- РЕЗЮМЕ ПРИМЕНЕНИЕ ЭНДОСКОПИЧЕСКОЙ РЕТРОГРАДНОЙ ХОЛАНГИОПАНКРЕАТОГРАФИИ И ПАПИЛЛОСФИНКТЕРОТОМИИ ПРИ ОСТРОМ ПАНКРЕТИТЕ
- БИЛИАРНОГО ГЕНЕЗА Касумов Н.А., Кязымов Д.Р., Ахундов Э.Д.
- Ключевые слова
- SUMMARY THE USE OF ENDOSCOPIC RETROGRADE CHOLANGIOPANCREATOGRAPHY AND PAPILLOSPHINCTEROTOMY IN ACUTE BILIARY PANCREATITIS
|
1
BİLİAR GENEZLİ KƏSKİN PANKREATİTİN MÜALİCƏSİNDƏ ENDOSKOPİK RETROQRAD XOLANGİOPANKREATOQRAFİYA VƏ PAPİLLOSFİNKTEROTOMİYANIN TƏTBİQİ Qasımov N.A., Kazımzadə C.R., ⃰Axundov E.C. Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutu Cərrahiyyə Kafedrası 1, Bakı, Azərbaycan ⃰E-mail: elmaddinakhundov@yahoo.com
Məqalədə əsas məqsəd müxtəlif ədəbiyyatlarda Biliar genezli kəskin pankreatitin cərrahi müalicəsində endoskopik retroqrad xolangiopankreatoqrafiyanın və endoskopik papillosfinkterotomiyanın təbiqinin effektliliyini öyrənmək, bu cərrahi müalicə üsullarının tətbiqini üstün və çatışmayan cəhətlərini araşdırmaqdır. Açar sözlər: kəskin biliar pankreatit, ümumi öd axarı daşı, endoskopik retroqrad xolangiopankretoqrafiya, papillosfinkterotomiya.
Məlum olduğu kimi kəskin pankreatitin səbəblərindən ən çox rast gəlinəni öd daşı xəstəliyidir. Ümumi papulyasiyada öd daşının rast gəlmə tezliyi 10% təşkil edir. Qadın cinsi, yuxarı yaş həddi, bədən çəkisinin artıq olması, metabolik sindrom, sürətli çəki azalması, yağlı qidalanma, lifli qidaların az qəbulu, hamiləlik, sirroz, Kron xəstəliyi, irsi meyllilik əsas risk amilləridir. İnkişaf etmiş ölkələrdə kəskin pankreatit 35-75% hallarda öd daşı ilə əlaqədardır [1,5,7,8,25]. Kəskin biliar pankreatit (KBP) əsasən mülayim gedişli olub xüsusi cərrahi müdaxilə tələb etmir [3,4]. Kəskin biliar pankreatitin müalicəsində 1980-ci illərdən başlayan endoskopik müdaxilələrin aparılmasının göstərişləri zaman getdikcə dəyişikliyə uğramışdır. Uzun təcrübələrdən sonra endoskopik papillosfinkterotomiyanın ağır xəstələrdə və xolangit mövcud olan hallarda aparılmasının faydalı olması göstərilmişdir. Yüngül və orta ağır pankreatitlərin əksəriyyətində ümumi öd axarının daşı spontan on iki barmaq bağırsağa keçir. Bu baxımdan xəstəliyin ağırlıq dərəcəsinin müəyyən olunması və ümumi öd axarı daşının mövcudluğundan əmin olunmalıdır [2,5,6,17,19]. Öd kisəsi içərisində olan daş ümumi öd axarına miqrasiya edərək Fater məməciyinə ilişir. Bəzən isə daşın Fater məməciyindən on iki barmaq bağırsağa
2
keçməsi Oddi sfinkterində spazm və ödemə səbəb olmaqla müvəqqəti ostruksiyaya səbəb olur. Daşın ümumi öd axarında qalması, uzun müddətli ampulyar ödem və biliopankreatik obstruksiyanın davam etməsi iltihab prosesini şiddətləndirir. Təkrarlanan konkrement miqrasiyaları və pankreatit tutmaları fibroza gətirib çıxararaq sfinkter funksiyasını pozur və növbəti pankreatit tutmaları üçün zəmin yaradır. Digər əhəmiyyətli mexanizm infeksiyalaşmış ödün mədəaltı vəz axacağına reflyuksudur. Xolangit zamanı infeksiyalaşmış ödün mədəaltı vəz axacağına keçməsi pankreatitə səbəb olur. Normal halda mədəaltı vəz axacağındakı təzyiqin öd axacağındakı təzyiqdən yüksək olması bu reflyuksun qarşısını alır. Öd daşının ampuladan keçməsi ilə yaranan ödem və obstruksiya öd və mədəaltı vəz şirəsinin geri qayıtmasına səbəb olur. Aparılan araşdırmalar steril öd möhtəviyyatının pankreatit yaratmadığını, infeksiyalaşmış öd və mədəaltı vəz şirəsinin isə pankreatit yaratdığını göstərmişdir [1,2,3]. Öd daşları ilə əlaqədar bəzi xüsusiyyətlərin də KBP-də rol oynadığı düşünülür. Belə ki, daş ölçüsünün 2-5 mm-dən az olması, qidalanmadan sonra öd kisəsi yığılmalarının sürətli olması, sistik kanalın 5 mm və daha böyük olması, geniş ümümi öd axarı KBP-in yaranması baxımından ciddi risk amilləridir. Anatomik olaraq mədəaltı vəz axarı və ümumi öd axarı arasında geniş bucağın olması, ümumi pankreatikobiliar axar diqqətə alınmalıdır. KBP keçirmiş xəstələrdə pankreatit keçirməyən xəstələrə nisbətən ümumi pankreatikobiliar variasiya iki dəfə artıq rast gəlir [2,7,11]. Epiqastral nahiyədə ağrı, ürəkbulanma, qusma kimi pankreatitə xarakter simptomları olan xəstələrdə amilaza və lipaza göstəricilərinin normadan 3 dəfə artıq olması ilə yanaşı, qanda alaninaminotransferazanın (ALT) yüksəlməsi də xüsusi əhəmiyyətə malikdir. KBP diaqnozu qoyulan 65 xəstədə qanda ALT-nin 2 dəfədən artıq yüksəlməsi 91% həssaslığa malik və 100% spesifik test kimi qiymətləndirilmişdir. Digər bir tədqiqat zamanı isə 213 xəstədə KBP diaqnozu endoskopik ultrasonoqrafiya (EUS) ilə təsdiqlənmiş və bu xəstələrin 62%-də iki dəfə yüksək ALT dəyərləri aşkar olunmuşdur. Testin həssaslığı və spesfikliyi isə
3
uyğun olaraq 74% və 84% olmuşdur. Nəticələr endoskopik ultrasonoqrafiya (EUS) ilə korrelyasiya olduğu zaman isə daha yüksək göstəricilər alınmışdır [7]. Çoxamilli təhlil zamanı xüsusən hospitalizasiyanın ikinci günü bilirubinin qanda göstəricisinin 1,35 mg/dl yüksək olması ümumi öd axarı daşı göstəricisidir və 90% həssaslığa malikdir. Digər tədqiqata əsasən isə 8-24 saat ərzində artan bilirubin və transaminaza dəyərləri də ümumi öd axarı daşının göstəriciləri ola bilər [4,9]. Ümumi öd axarı daşının diaqnostikası və endoskopik retroqrad pankreatoxolangioqrafiya (ERXPQ) qərarı verilməsində EUS və maqnit rezonans xolangiopankreatikoqrafiya (MRXPQ) xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Bu iki metodun ultrasəs müayinəsi və kompüter tomoqrafiyadan (KT) bəzi üstünlükləri vardır. EUS zamanı ultrasəs müayinədə (USM) olduğu kimi müayinəni aparan həkimin təcrübəsi çox önəmlidir. Radioloji müayinələrin köməyi ilə ilk əvvəl pankreatit diaqnozu təsdiq olunmalıdır. Xəstələrin endoskopik müdaxilə baxımından seçilməsi üçün isə pankreatitin ağırlıq dərəcəsi müəyyən olunmalı və ümumi öd axarı daşı görüntülənməlidir. ERXPQ kəskin pankreatitin diaqnostikasında yeri xüsusilə məhdudlaşdırılmalıdır. Kəskin pankreatit fonunda bağırsaqlarda meteorizm və bağırsaq keçməməzliyi kimi səbəblərə görə USM həssaslığı çox yüksək deyildir [10,21,23]. KBP klinik gedişatının ağırlıq dərəcəsinin müəyyən edilməsi xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Ağır KBP hadisələrin 20%-ni təşkil edir. Bu zaman ağırlaşma və ölüm göstəriciləri müvafiq olaraq 30-50% və 10-30% təşkil edir. Xəstəliyin ağırlıq dərəcəsini müəyyən etməkdə müxtəlif şkalalardan istifadə olunur. Ransonun proqnostik meyarlarında beşi ilk anda, altısı isə 48 saat sonra dəyərləndirilməsi tələb olunan ümumi 11 meyar mövcuddur. Hər meyar 1 bal olmaqla 3 bal 15%, 6 bal isə 50% ölümlə nəticələnir. APACHE-II (Acute Physiology and Chronic Healt Evalution) hesablama sistemində 12 parametr qiymətləndirilir, 7 və daha yüksək bal isə 65% hassaslıqla pankreatitin ağırlıq dərəcəsini müəyyən edir [8,10,18,24]. 4
Digər bir hesablama sistemi isə KT müayinəsi ilə aparılır və KT ağırlıq dərəcə indeksi adlanır. 3-6 bal 35 və 6%, 7-10 bal isə 92 və 17% ölümlə xarakterizə olunur [11,12,18,25]. Xəstəliyin ağırlıq dərəcəsini müəyyən etməkdə digər bir metod isə sistem iltihabi cavab reaksiyası parametrlərini müəyyən etməkdir. A) nəbz >90/dəq, B) rektal temperatur <36 və ya >38ºC, C) leykosit<4000>12000 >, D) tənəffüs sayı >20/dəq və ya PCO 2
əlamətləri aşkar olunan xəstələrdə orqan çatmamazlığı və ölüm halları daha yüksək olmuşdur [14]. KBP zamanı cərrahlar və qastroenteroloqlar erkən və invaziv müdaxilənin tərəfdarıdır. Təcrübə artdıqca erkən dövrdə icra olunan ERXPQ tərəfdarı olan çoxsaylı tədqiqatların əksinə qeyd olunan prosedurların məhdud hallarda aparılmasının lehinə olan tədqiqatlar da mövcuddur. ERXPQ tətbiq olunan dövrə qədər ağır gedişli KBP zamanı erkən duodenotomiya və sfinkterotomiya icra olunmuşdur. Lakin nəticələrin qeyri-qənaətbəxş olması daha konservativ müalicə tədbirləri aparmağa səbəb olmuşdur. ERXPQ tətbiq edilməyə başladığı 1980-ci illərdən sonra aparılan çoxsaylı randomizasiya olunmuş metaanalizlərin nəticələrində mübahisəli məqamlar çoxdur. KBP zamanı erkən ERXPQ əhəmiyyətini vurğulayan və daha çox istinad olunan üç geniş miqyaslı tədqiqat mövcuddur. Neoptolemos və həmm. 121 randomizasiya olunmuş xəstədə 72 saat ərzində ERXPQ icra etmiş və kontrol qrupda konservativ müalicə aparılmışdır. Endoskopik papillosfinkterotomiya sadəcə ümumi öd axarında daş olan xəstələrdə aparılmış və Glasgow koma şkalası 3 və daha artıq olanlarda ağırlaşma hallarının daha az olduğu müşahidə olunmuşdur. Yüngül gedişli KBP zamanı isə erkən ERXPQ faydalı olmadığı aşkar edilmişdir. İkinci tədqiqat Fan və həmm. tərəfindən aparılmış və 195 xəstədə erkən ERXPQ edilmişdir. Bu zaman ağır pankreatit hadisələrində lokal və sistem ağırlaşmalarda azalma müşahidə olunmamış, sadəcə biliar sepsis və sepsisli xəstələrin ölüm halları aşağı olmuşdur. İkinci tədqiqatda əvvəlkinə nisbətən ağırlaşmalar daha az görülmüşdür. Bunu tədqiqatçılar ilk 24 5
saat ərzində aparılan ERXPQ-nin daha faydalı olmasi ilə izah edirlər. Digər tədqiqat Folsch və həmm. tərəfindən aparılmış və daha ciddi nəticələr alınmışdır. Tədqiqat sepsisi olmayan və bilirubin səviyyəsi 5 mg/dl aşağı olan xəstələr üzərində aparılmışdır. Nəticədə ERXPQ aparılan xəstə qrupu ilə konservativ təqib edilən xəstə qrupları arasında ciddi fərq aşkar olunmamışdır. Oria və həmmüəlliflərinin 2007-ci ildə apardıqları araşdırmada ümumi öd axarının diametri >8mm, bilirubin >l,2 mg/dl olan və xolangiti olmayan 103 xəstədə erkən ERXPQ və konservativ müalicə aparılan xəstə qrupları müqayisə olunmuşdur. ERXPQ qrupunda 72% hallarda daş aşkar olunmasına baxmayaraq konservativ müalicə ilə müqayisədə fərqli nəticələr alınmamışdır. Bununla da xolangitin əhəmiyyəti aşkar olunmuşdur və nəticələrin fərqli olmasını müəlliflər əvvəlki tədqiqatlarda xolangiti olan xəstələrin sayca daha çox olması ilə izah edirlər [7,9,11,14,20,22]. Polşada Novak və həmm. apardığı nəzarət randomizə tədqiqatın nəticələri xülasə olaraq 1995-ci ildə Gastroentorology jurnalında dərc olunmuşdur. 280 KBP xəstələrin hamısına ilk 24 saat ərzində ERXPQ aparılmış, ümumi öd axarı daşı təsbit olunan xəstələrin hamısına endoskopik sfinkterotomiya (ES) aparıldığı halda daş olmayan xəstələr iki qrupa ayrılmışdır: ES aparılan və konservativ müalicə alan xəstələr. ES aparılan xəstələrdə daha az ağırlaşma (17-36%) və ölüm halları (2-13%) qeyd olunmuşdur. Yüngül və ağır klinik gedişata sahib xəstələrin hamısında erkən müdaxilənin faydalı olduğu göstərilmişdir. Lakin tədqiqatın həqiqi randomizə olub olmaması və tədqiqata daxil olan xəstələr arasında digər etiologiyalı pankreatit hallarının olması sonradan müzakirə mövzusu olmuşdur. 1999-cu ildə Sharma əvvəllər aparılmış dörd tədqiqatın nəticələrini birlikdə təhlil etmiş və daha əvvəlkilərdən fərqli nəticələr alınmışdır. Ölüm və ağırlaşma hallarında uyğun olaraq 9,1%-dən 5,2%-ə, 31%-dən 25%-ə qədər azalma müşahidə edilmişdir. 2004-cü ildə aparılan metaanaliz nəticələrinə əsasən isə ağır pankreatit hadisələrində ağırlaşma halları azalsa da, ölüm hallarında azalma qeyd olunmamışdır. İtaliyada 2008-ci ildə aparılan digər metaanalizin nəticələri də
6
oxşar olmuşdur. Bu tədqiqatlarda eyni metodoloji xətalar müşahidə olunur. Metaanalizdə dəyərləndirilən tədqiqatların xəstə nəzarət qrupları homogen olmadığı, randomizasiya olmayan bir tədqiqatın daxil edilməsi nəticələrin elmi əhəmiyyətini azaldır. Öd daşına bağlı yaranan pankreatitlərdə asas mexanizm biliopankreatik kanal obstruksiyası, miqrasiya edən daşlarda isə periampulyar ödemdir. Biliopankreatik kanal obstruksiyasının müddəti artdıqca pankreatitin daha da ağırlaşması ehtimalı artır. Erkən ERXPQ-nin aparılması da buna əsaslanmalıdır. Erkən ERXPQ ilə konservativ müalicə aparılan xəstələrin müqayisəsi zamanı fərqli nəticələrin alınması xəstə qruplarının heterogen olmaması, tədqiqatın müxtəlif zamanlarda aparılması, ERXPQ effekt ola biləcəyi ehtimal edilən xəstələrin tədqiqata daxil edilməmələri ilə əlaqəlidir. KBP olan xəstələrdə klinik gedişat üç istiqamətdə ola bilər. 1) Yanaşı xolangiti olan xəstələr, bunlarda ERXPQ daha efektli ola blər. 2) Klinik və laborator olaraq xolangit mənzərəsi yoxdur, bu zaman ERXPQ effektli deyil. 3) Laborator va radioloji olaraq biliar obstruksiya var, klinik isə xolangit mənzərəsi yoxdur. Oria və həmm. Argentinada 2007-ci ildə dərc etdirdikləri tədqiqatda KBP xəstələrə ilk 72 saat ərzində ERXPQ aparılmışdır. Alınan nəticələr orqan çatmamazlığı, yerli və ümumi ağırlaşmalarının о cümlədən ölüm hallarının azalması baxımından təhlil etmişdir. Müəlliflər 70% hallarda ümumi öd axarında daş aşkar etmişdirlər. Lakin ERXPQ qrupunda orqan çatmamazlığı, pankreatik və peripankreatik ağırlaşmalarda, ümumi ağırlaşma və ölüm hallarında qruplar arasında ciddi fərq aşkar etməmişlər. Beş irihəcmlli tədqiqatın nəticələrini araşdıran metaanalizdə (2008) erkən ERXPQ yüngül və ağır gedişli pankreatit hadisələri zamanı ağırlaşma və ölüm hallarını artırmadığı göstərilmişdir. Lakin metaanalizə daxil edilən tədqiqatlarda xəstələr homogen deyil, bəzilərində öd kisəsi və ümumi öd axarında daş aşkar olunmur. Tədqiqatların aparılma zamanları arasında 20 ilə yaxın fərq var. Beləliklə KBP zamanı erkən ERXPQ faydalı olmaması, xəstələrin ciddi təqib
7
olunmaları, maqnit rezonans tomoqrafiyası (MRT), EUS kimi müayinələrin aparılaraq biliar obstruksiyanın daha da dəqiqləşdirilməsi, obstruksiyanın davam etdiyi və ağırlaşma hallarında ERXPQ aparılması tövsiyyə olunur. Birləşmiş Krallığın 2005-ci il müalicə protokollarında ağır KBP hadisələrində erkən ERXPQ tövsiyə olunmuşdur. ABŞ yeni müalicə protokollarında isə xolangit olmayan hallarda ERXPQ aparılması ilə bağlı qəti fikrə gəlməmişdir. Bu ağır pankreatitli xəstələrin azlıq təşkil etməsi (35-38%) və statistik təhlliləri çətinləşdirməsi ilə əlaqədardır. 2008-ci ildə aparılan digər bir metaanalizdə isə erkən ERXPQ-nin yüngül pankreatit hadisələri zamanı aparılması effektli olmamışdır. Von Santvoort və həmm. 2009-cu ildə dərc etdirdikləri çox mərkəzli prospektiv tədqiqatda erkən ERXPQ ağır pankreatitli xəstələrdə ağırlaşma və ölüm hallarına təsiri araşdırılmışdır. KBP probiotiklərin rolunu təhlil edən PROPATRİA tədqiqatı xəstələri üç qrupa ayırmışdır. 1) Xolangit ehtimalı olan xəstələr temperatur, ümumi öd axarı geniş, bilirubin >l/2 mg/dl; 2) sadəcə xolestazı olan xəstələr – ümumi öd axarı geniş, bilirubin >l,2 mg/dl; 3) xolestaz va xolangit ehtimalı olmayan xəstələr. Xolangit əlamətləri aydın şəkildə müşahidə olunan xəstələr tədqiqata daxil edilməmişdir. Erkən ERXPQ xəstəliyin simptomlarının meydana çıxmasından sonra 72 saat ərzində icra edilmişdir. Daha gec müddətdə icra olunan ERXPQ halları konservativ xəstə qrupuna daxil edilmişdir. Ağır pankreatitli xolangiti olmayan 135 xəstədən 78-də xolestaz müşahidə edilmişdir, 75-də isə xolestaz müşahidə edilməmişdir. Xolestaz olan xəstələrin 52-nə ERXPQ aparılmış, 26 xəstə konservativ müalicə edilmişdir. Xolestazı olmayan xəstələrin 29-da ERXPQ icra olunmuş, digər 46 xəstə konservativ müalicə qrupuna daxil edilmişdir. Xolangiti olmayan və ağır pankreatitli xəstələrin sayına görə bu tədqiqat aparılan ən iri həcmli tədqiqatlardandır. Nəticələr aşağıdakı kimi olmuşdur: 1) xolestazı olan xəstələrdə ağırlaşmalar daha az, ölüm hallarında isə statistik əhəmiyyətli olmayan azalma müşahidə edilir. 2) Xolestazı olmayan
8
xəstələrdə isə ağırlaşma və ölüm hallarında azalma qeyd olunmur. Bu tədqiqatın digərlərindən üstünlüyü xolangiti olan xəstələrin daxil edilməməsidir. Hong Kong və digər araşdırmalarda daş la bağlı olmayan səbələr, ciddi xolestazı olan xəstələrin mövcud olmaması qeyd edilir. Erkən ERXPQ prosedura müxtəlif şəkildə izah edilir. Nəhayət yüngül pankreatitli xəstə sayının çox olması, tədqiqatın randomizasiya olunmaması digər tədqiqatların çatışmayan tərəfləridir. Lokal pankreatik ağırlaşmalar və ölüm hallarına təsirini öyrənmək üçün həm yüngül, həm də ağır gedişatlı pankreatitli xəstələrdə erkən ERXPQ effektivliyini təhlil edən, 2008-ci ildə aparılan metanalizdə də ERXPQ-nin ciddi fayda vermədiyi qeyd olunmuşdur. Xolangit hallarının nəticələrə təsirini aradan qaldırmaq üçün bu xəstələrin daxil edilmədiyi digər bir metanalizdə də eyni nəticələr alınmışdır. KBP zamanı erkən ERXPQ-dən sonra pankreatitin daha da ağırlaşması, qanaxma, kəskin xolangit, kəskin xolesistit tənəffüs çatmamazlığı, lumbar osteit kimi daha ciddi ağırlaşmaların meydana gəlməsi müəyyən olunmuşdur. Sarılıq və xolangiti olan xəsətələrdə erkən ERXPQ aparılması tövsiyə olunsa da, kəskin pankreatitlər zamanı da müşahidə olunan leykositoz, sarılıq, yüksək hərarət xolangiti olan xəstələrin seçilməsində çətinlik yaradır [9,10,11,15]. Digər bir əhəmiyyətli məqam ağır gedişli və ERXPQ zamanı ümumi öd axarında daş aşkar olunmayan KBP xəstələrdə bu prosedurun faydalı olub olmaması ilə bağlıdır. Bu zaman öd axarının ölçüsü, ümumi öd axarının diametri, öd kisəsində daşın ölçüsü, xolesistektomiyanın nə zaman planlanması, əməliyyat riski birlikdə dəyərləndirilməli və qərar verilməlidir [13,16]. Pankreatit əlamətləri keçdikdən sonra aparılan sfinkterotomiyanın daha məqsədə uyğun olduğunu göstərən tədqiqatlar mövcuddur. 320 sfinkterotomiya olunmuş xəstəni əhatə edən tədqiqatda xolesistit və biliar
9
ağırlaşmalar kimi ağırlaşmalar 17% hallarda müşahidə olunmuş, rekurrent pankreatit isə 1% halda qeyd olunmuşdur [14]. KBP düzəldikdən sonra yüngül və orta ağır gedişli xəstələrdə eyni hospitalizasiya sırasında xolesistektomiya əməliyyatı planlaşdırıla bilər. Ağır pankreatit hallarında isə 2-4 həftə sonra əməliyytın aparılması tövsiyə olunur. Pankreatit mənzərəsi düzəldikdən sonra ümumi öd axarı daşı şübhəsi olan xəstələrə ERXPQ aparılmasına dair fikirlər müxtəlifdir. KBP-yə görə xolesistektomiya olunmuş xəstələrin bəzilərində təkrar pankreatit və biliar ağırlaşmalar müşahidə olunmaqdadır. Bu xəstələrdə təkrar daş miqrasiyası və pankreatit tutmaları ilə bağlı fibroz dəyişiklik müəyyən edilmiş, bu qrup xəstələrdə ERXPQ aparılması faydalı olmuşdur. Beləliklə, KBP-nin klinik gedişatını müəyyən etmək üçün qəbul edilmiş proqnostik hesablama sistemlərindən istifadə edilməli, xəstəliyin ağırlıq dərəcəsi subyektiv dəyərlərlə təyin edilməməlidir. Ağır pankreatit əlamətləri müəyyən edildikdən sonra, qanda bilirubin səviyyəsi yüksək və dinamik müşahidə zamanı yüksəlirsə, radioloji müayinə zamanı ümumi öd axarı və qaraciyərdaxili öd yolları genişlənmişsə və xüsusən xolangit əlamətləri qeyd olunursa bu xəstələrdə ERXPQ-yə göstəriş vardır və bu hallarda ümumi öd axarında daş olma ehtimalı yüksəkdir. Son 20 ildə aparılan çoxsaylı prospektiv, retrospektiv, metaanaliz tədqiqatların nəticələrinə görə yüngül və orta ağır biliar pankreatit hallarında ümumi öd axarı daşlarının spontan düşmə ehtimalı yüksəkdir.
1.
Sekimoto M , Takada T, Kawarada Y, et al. JPN Guidelines for the management of acute pancreatitis: epidemiology, etiology, natural history, and outcome predictors in acute pancreatitis. J Hepatobiliary Pancreat Surg 2006; 13:10-24. 2.
Bradley EL. A clinically based classification system for acute pancreatitis. Summary of the International Symposium on Acute Pancreatitis, Atlanta. Arch Surg 1993; 128:586-90. 3.
acute pancreatitis: treatment of gallstone-induced acute pancreatitis. J Hepatobiliary Pancreat Surg 2006; 13:56-60. 4.
ERCP and endoscopic sphincterotomy. Gastrointestinal Endoscopy 2002; 56:61-65. 10
5.
Runzi M, Saluja A, Lerch MM et al. Early ductal decompression prevents the progression of biliary pankreatitis: An experimental study in the opossum. Gastroenterology 1993; 105:157-64. 6.
retrograde cholanjiopancreatography and endoscopic sphincterotomy versus conservatif treatmant for acute pancreatitis due to gallstones. Lancet 1988; 2:979-83. 7.
Byrne MF, Mitchell RM, Stiffler H et al. Extensive investigation of patients with mild elevations of serum amylase and/or lipase is dlow yield. Can J Gastroenterol 2002; 16:849- 54. 8.
Rösch L, Schasdziarra V, Bom et al. Modern imaging methods versus clinical assessment in the evaluation of hospital in patients with suspected pancreatic disease. Am J Gastroenterol 2000; 95:2261-70. 9.
McKay CJ, Imrie CW. Staging of acute pancreatitis: is it important? Surg Cline North Am 1999; 79:733-43. 10.
conservative treatment for acute biliary pancreatitis. N Eng J Med 1997; 336;237-42. 11.
Fan ST, Lai M, Mok F et al. Early treatment of acute biliary pancreatitis by endoskopic papillotomy. N Eng J Med 1993; 328:228-32. 12.
Nowak A, Nowakowska-Dulawa E, Marek T et al. Final results of the prospective randomized controlled study on endoskopic sphincterotomy versus conventional management in acute biliary pancreatitis (abstract). Gastroenterology 1995; 108:A380. 13.
14.
Lai EC, Mok FP, Tan ES et al. Endoscopic biliary drainage for severe acute cholangitis. N Eng J 15.
Masci E, Mariani A, Curioni S, Testoni PA. Risk factors for pancreatitis following endoscopic retrograde cholangiopancreatography: a metaanalysis. Endoscopy 2003;35:830- 4.
16.
Maple JT, Ben-Menachem T, Anderson MA, et al. The role of endoscopy in the evaluation of suspected choledocholithiasis. Gastrointest Endosc 2010;71:1-9. 4. 17.
papillotome: a safe and effective technique. Gastrointest Endosc 1986;32:403-5. 18.
Balthazar EJ, Ranson JH, Naidich DP, et al. Acute pancreatitis: prognostic value of CT. Radiology 1985;156: 767-772 19.
Neoptolemos J. P., Bhutani M. S. Fast facts: Diseases of the pancreas and biliary tract. Oxford: Health press, 2006. — 128 p. 20.
prospective, multicenter study. Gastrointest Endosc 2001;54:425-34. 21.
Qadeer MA, Vargo JJ, Dumot JA, et al. Capnographic monitoring of respiratory activity improves safety of sedation for endoscopic cholangiopancreatography and ultrasonography. Gastroenterology 2009;136: 1568-76; quiz 819-20. 22.
2003;57:633-8. 23.
Loperfido S, Angelini G, Benedetti G, et al. Major early complications from diagnostic and therapeutic ERCP: a prospective multicenter study. Gastrointest Endosc 1998;48:1-10 24.
Wilson C, Heath D, Imrie C. Prediction of outcome in acute pancreatitis: A comparative study of APACHE-II, clinical assessment and multiple factor scoring systems. Br J Surg 1990;77:1260-4.
25.
Arvanitakis M, Delhaye M, De Maertelaere V, Bali M, Winant C, Coppens E, Jeanmart J, Zalcman M, Van Gansbeke D, Devière J, Matos C. Computed tomography and magnetic
11
resonance imaging in the assessment of acute pancreatitis. Gastroenterology. 2004;126(3):715.
РЕЗЮМЕ ПРИМЕНЕНИЕ ЭНДОСКОПИЧЕСКОЙ РЕТРОГРАДНОЙ ХОЛАНГИОПАНКРЕАТОГРАФИИ И ПАПИЛЛОСФИНКТЕРОТОМИИ ПРИ ОСТРОМ ПАНКРЕТИТЕ БИЛИАРНОГО ГЕНЕЗА Касумов Н.А., Кязымов Д.Р., Ахундов Э.Д. Азербайджанский Государственный институт усовершенствования врачей им. А.Алиева, кафедра хирургии 1, Азербайджан, Баку.
Основная цель статьи является изучение эффективности в различных источниках применения эндоскопической ретроградной холангиопанкреа- тографии и эндоскопической папиллосфинктеротомии в хирургическом лечении острого панкреатита билиарного генеза. Исследуется преимущество и недостатки применения хирургических методов лечения. Ключевые слова: острый билиарный панкреатит,
камень общего желчного протока, эндоскопическая ретроградная холангиопанкреатография, папиллосфинктеротомия.
SUMMARY THE USE OF ENDOSCOPIC RETROGRADE CHOLANGIOPANCREATOGRAPHY AND PAPILLOSPHINCTEROTOMY IN ACUTE BILIARY PANCREATITIS GENESIS Gasimov N.A., Kazımzade C.R., Axundov E.C. Azerbaijan State Advanced Training Institute for Doctors named by A.Aliyev. Department of surgery I, Baku, Azerbaijan.
The main purpose of the article is to explore a variety of sources efficacy of endoscopic retrograde cholangiopancreatography and endoscopic papillosphincterotomy in the surgical treatment of acute pancreatitis of biliary origin. To explore the advantages and disadvantages of surgical therapies.
cholangiopancreatography, papillosphincterotomy.
Yüklə 96,81 Kb. Dostları ilə paylaş:
|