Билишда ҳАҚИҚат муаммоси
Yüklə 36,53 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Haqiqat
konsepsiyalari Korrespondent nazariyaning tajribada olingan ma’lumotlarga muvofiq bo‘lishini talab qiladi Pragmatik amaliyot mezoni ko‘pincha to‘g‘ridan-to‘g‘ri eksperiment tushunchasi bilan bog‘lanadi Kogerent (nazariy) konsepsiya esa eksperimentga muvofiq bo‘lishi, unga zid kelmasligi, uning natijalarini bashorat qilish imkonini berishi lozim 7 Isbotlash Ko‘rsatish mumkin bo‘lgan narsani isbotlashning hojati yo‘q Fanning u yoki bu qoidasining haqiqiyligi yoki soxtaligi, aniq- ravshan bo‘lmaydi 8 ISBOTLASH VA RAD ETISH Fanning u yoki bu qoidasining haqiqiyligi yoki soxtaligi, aniq-ravshan ko‘rinib turmaydi. Faqat eng sodda mulohazalar o‘zining haqiqiyligini tasdiqlash uchun sezgi idrokidangina foydala-nishni talab qiladi: ko‘rsatish mumkin bo‘lgan narsani isbotlashning hojati yo‘q. Fanning aksariyat qoidalari sezgi a’zolari orqali bilish darajasida va boshqa haqiqatlardan alohida emas, balki mantiqiy tafakkur darajasida, boshqa haqiqatlarga bog‘langan holda, ya’ni isbotlash yo‘li bilan haqiqiy deb qabul qilinadi. Isbotlash – ilmiy tafakkurning muhim vositasi. Har qanday isbotda tezis, isbotlash uchun asoslar (dalillar) va isbotlash usuli mavjud. Haqiqiyligi yoki soxtaligi isbotlash yo‘li bilan aniqlanayotgan qoida tezis deb ataladi. Tezisning soxtaligini aniqlash rad etish deb ataladi. Isbotlashda foydalanilayotgan va isbotlanayotgan tezisning haqiqiyligini ko‘rsatayotgan barcha qoidalar asoslar yoki dalillar deb ataladi. Asoslar va dalillar ishonchli dalillar haqidagi qoidalar, ta’riflar, aksiomalar va ilgari isbotlangan qoidalardan tashkil topadi. 9 Emotsiyalar–Hodisalar va holatlar ahamiyatini bevosita his etish deb ataladi. Ijobiy emotsiyalar – lazzatlanish, quvonch, hayrat, muhabbat va sh.k. Salbiy emotsiyalar – qo‘rquv, hayiqish, nafrat, qayg‘u va sh.k. –. 10 IRODA Inson ruhiyatining har xil shakllari orasida sub’ektivning o’z faoliyatini o’zi tartibga solishi muhim ahamiyatga ega Yüklə 36,53 Kb. Dostları ilə paylaş:
|