Bioetikadan ma’ruza matnlar to’plami O’qituvchi; Ikromova Feruza Isrofilovna kirish

Ruhiy bemorlarni majburiy kasalxonaga yotqizish
Psixiatrik yordam ko'rsatishda eng katta axloqiy va axloqiy stress psixiatr majburiy tartibda tibbiy choralarni qo'llash to'g'risida qaror qabul qilgan holatlar bilan tavsiflanadi. Ruhiy bemorlarning aksariyat qismini majburiy ravishda kasalxonaga yotqizish odatda qabul qilingan ijtimoiy norma hisoblanadi. Yigirmanchi asrda ingliz psixiatr T. modellarida yozilishicha,"jamiyatning umumiy ovozi bilan aqldan ozgan odamlar insoniyat muhitidan chiqarib tashlanadi".
JSSTning ruhiy salomatlik bo'yicha ekspertlar qo'mitasi sud orqali ruhiy kasalliklarga chalingan ijtimoiy xavfli shaxslarni kasalxonaga yotqizishni ular va ularning qarindoshlari uchun kamsituvchi deb belgilagan paytda, ruhiy bemorlarni majburiy davolashga zamonaviy yondashuv 1954 yilda belgilandi. Holbuki, ko'plab mamlakatlarda majburiy davolanishni tartibga soluvchi Qonunchilik jinoyat protsessining modelini nusxalashdi.
1959 yilda Angliyada ruhiy salomatlik to'g'risidagi qonun qabul qilindi, unda aslida psixiatrik yordam ko'rsatishning zamonaviy ixtiyoriyligi printsipi, shu jumladan ruhiy bemorlarni tiklashdan oldin huquqiy tartib-qoidalar bekor qilindi. Ushbu qonunga muvofiq, psixiatriyada kasalxonaga yotqizish printsipi tibbiyotning boshqa sohalarida bo'lgani kabi bir xil bo'lishi kerak. Majburiy kasalxonaga yotqizish faqat tibbiyotda "maxsus ish" dir. 1987 yilga kelib, ko'pgina Evropa mamlakatlarida, shuningdek, AQSh va Kanadada psixiatrik shifoxonalarda xonalarning 90% dan ko'pi ixtiyoriy ravishda amalga oshirildi.
Psixiatrik davolanishning har bir holatida bemorlarning roziligini olish ruhiy kasalliklarga chalingan shaxslarga yordam berishning barcha zamonaviy tizimining asosiy poydevoridir. Psixiatrik davolanish uchun xabardor bo'lgan rozilikni olishning huquqiy tomoni bu intizomni bir qator boshqa klinik fanlardan ajratib turadi. Birinchidan, psixiatriyada bemorning davolanishga roziligi yozma ravishda berilishi kerak. Ikkinchidan, psixiatriyada bemorni davolash uchun rozilik olish uchun axloqning asosiy talablari 2000 yil avgust oyida qabul qilingan "psixiatriya yordami to'g'risida" gi qonunga kiritilgan. Ushbu qonunda respublika fuqarolarining psixiatrik yordam ko'rsatishdagi huquqlari va qonuniy manfaatlari maxsus normalar va tartib-qoidalar bilan himoyalangan. O'zbekiston Respublikasining "psixiatrik yordam to'g'risida" gi Qonunining asosiy ma'nosi imkon qadar insonparvarlik va demokratik ruhiy-ruhiy yordam ko'rsatish, iloji bo'lsa, uni boshqa tibbiy yordam turlari bilan huquqiy jihatdan yaqinlashtirish va hatto tenglashtirishdan iborat. Qonun to'rtta asosiy vazifani hal qilishga qaratilgan: